توکن چیست؟ بررسی مفهوم Token در ارز دیجیتال + تفاوتش با کوین

اگرچه توکن (Token) و کوین (Coin) یا رمزارز تشابهات زیادی باهم دارند، اما این دو اصطلاح به دو ابزار متفاوت از دنیای دیجیتال و بخصوص امور مالی غیرمتمرکز یا DeFi اشاره دارند. اصلی‌ترین تفاوت توکن و کوین از شیوه تعریف آن‌ها بر روی بلاک‌چین نشأت می‌گیرد.

کوین یا پول دیجیتال، مانند بیت‌کوین و اتر، بر روی بلاک‌چین مختص خود تعریف می‌شوند؛ درحالی که، توکن‌ها بلاک‌چین اختصاصی ندارند و بر روی دیگر بلاک‌چین‌ها مانند اتریوم ایجاد می‌گردند. اما کانونی‌ترین اتصال این دو مفهوم، نقش آن‌ها در تعریف ارزش مالی برای اموال و خدمات در محیط دیجیتال است. در این مقاله هم با مفهوم اینکه کوین چیست و هم با این مفهوم که توکن چیست آشنا می‌شوید و تفاوت‌های میان آن دو را متوجه خواهید شد.

ویدیو توکن چیست؟ و تفاوتش با کوین

 

توکن چیست؟

توکن‌ یا Token یک واحد دیجیتالی از ارزش و نماینده یک دارایی، ابزار یا خدمت است. Tokenها بلاک‌چین میزبان و مخصوص خود را ندارند و بر روی بلاک‌چین‌های دیگر تعریف می‌شوند. درواقع، آن ها میهمان‌هایی برای بلاک‌چین هستند که برای نمایش ارزشی که به آن‌ها الحاق‌شده، به پشتوانه و قابلیت‌های شبکه بلاک‌چین نیاز دارند.

توکن چیست؟ برخلاف پول دیجیتال، توکن‌ها در فرایندهای اعتبارسنجی تراکنش، استخراج نمی‌شوند. به‌جای استخراج شدن، آنها “تولید” می‌شوند. بنابراین، Tokenها قابلیت‌های بیشتری از کوین‌ها دارند و می‌توانند برای فعالیت‌های دیجیتالی دیگری چون جمع‌آوری سرمایه یا دسترسی به خدمتی خاص استفاده شوند. برخی از آن‌ها حتی نماینده مفهوم Coin هستند و عملکردی شبیه رمزارز دارند.

نمونه‌های زیر، مثال‌هایی از مشهور‌ترین توکن‌های دنیای اقتصاد دیجیتال‌اند:

• Tether
• Shina Inu
• LEO Token
• Binance USD
• Dai

انواع توکن ها

1. توکن‌های ابزاری (Utility Tokens)	برای دسترسی به خدمات یا محصولات خاصی در یک پروژه بلاکچینی مورد استفاده قرار می گیرند.	مثال: توکن BAT در مرورگر Brave.
2. توکن‌های امنیتی (Security Tokens)	نشان دهنده نوعی از مالکیت یا سهم در یک شرکت، پروژه/ اغلب شناخته شده به عنوان اوراق بهادر/ و تحت نظارت قوانین مالی	مثال: توکن‌هایی که سهام یک شرکت را نمایندگی می‌کنند.
3. توکن‌های پرداخت (Payment Tokens)	به عنوان یک روش پرداخت یا ذخیره ارزش هستند و کاربرد آنها انتقال ارزش است.	مثال: بیت‌کوین (BTC) و لایت‌کوین (LTC).
4. توکن‌های حاکمیتی (Governance Tokens)	اجازه مشارکت به دارندگان در تصمیم گیری های یک پروژه بلاکچینی	مثال: توکن UNI در پلتفرم یونی‌سواپ.
5. توکن‌های استیبل (Stablecoins)	مناسب برای کاهش نوسانات قیمت/ معمولاً ارزش آنها وابسته به دلار	مثال: تتر (USDT)، USD Coin (USDC).
6. توکن‌های NFT (Non-Fungible Tokens)	منحصر به فرد/ برای نشان دادن مالکیت دارایی‌های دیجیتال یا فیزیکی	مثال: توکن‌های هنر دیجیتال در پلتفرم OpenSea.
7. رپد توکن (Wrapped token)	نسخه‌ای از یک ارز دیجیتال که در بلاکچین دیگری قابل استفاده است و ارزش آن با ارز اصلی برابر است.	مثال: WBTC (رپد بیت‌کوین) نسخه‌ای از بیت‌کوین
8. توکن‌های دارایی (Asset-Backed Tokens)	نماینده دارایی‌های فیزیکی مانند طلا، املاک یا کالاها	مثال: توکن‌های PAXG که ارزش طلا را نشان می‌دهند.

 

توکن بانکی (CBDC) چیست؟

توکن بانکی یا ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC)، یک شکل دیجیتالی از پول است که توسط بانک مرکزی یک کشور منتشر می‌شود. CBDC، مشابه پول نقد، اما در قالب دیجیتال عمل می‌کند و برای پرداخت‌ها و انتقالات سریع‌تر و امن‌تر طراحی شده است. برخلاف ارزهای دیجیتال خصوصی مثل بیت‌کوین، CBDCها تحت نظارت و کنترل بانک مرکزی هستند و به ثبات اقتصادی کمک می‌کنند. هدف اصلی آنها تسهیل تراکنش‌ها و کاهش وابستگی به پول نقد است.

استانداردهای ساخت توکن

استانداردهای ساخت توکن در بلاکچین مشخصاتی فنی هستند که نحوه ایجاد، مدیریت و تعامل توکن‌ها را تعیین می‌کنند. این استانداردها بیشتر بر اساس پلتفرم‌های بلاکچین مختلف، مانند اتریوم یا بایننس اسمارت چین، تعریف می‌شوند. در ادامه به استانداردهای اصلی ساخت توکن و توضیح هر یک می‌پردازیم:

1. TRC-20	برای ایجاد توکن های قابل تعویض، سرعت بالا، هزینه کم، برای برنامه های غیرمتمرکز در شبکه ترون
2. BEP-20	برای شبکه بایننس اسمارت چین، ایجاد توکن های قابل تعویض با هزینه کم، زمان پردازش سریع نسبت به اتریوم
3. ERC-20	برای توکن های قابل تعویض در شبکه اتریوم، پشتیبانی از انتقال و موجودی و تایید تراکنش، امکان تعامل ساده با کیف پول و قراردادهای هوشمند
4. ERC-721	برای توکن های غیرقابل تعویض، منحصر به فرد بودن توکن، مناسب برای آثار هنری دیجیتال و آیتم های بازی

توکن ها چگونه خلق می شوند؟

در اولین گام برای درک آنها، همیشه این جمله را به یاد داشته باشید: توکن‌ها همیشه بر روی یک بلاک‌چین از پیش ایجادشده تعریف می‌شوند. تولید توکن شبیه ساختن یک وب‌سایت با استفاده از ابزاری چون WordPress است. در اینجا، پلتفرم WordPress همان بلاک‌چین از پیش ایجادشده است که به ما در خلق وبسایت (توکن) موردنظرمان کمک می‌کند.

یکی از اصلی‌ترین ابزارها در ساخت این ابزار امور مالی دیجیتال، قرارداد هوشمند است که شبیه یک کانال ارتباطی بین ساختار بنیادی بلاک‌چین و محصول هدف، یعنی توکن، عمل می‌کند.

قرارداد هوشمند چیست؟

 

به زبان ساده، قراردادهای هوشمند برنامه‌های کامپیوتری هستند که بر روی بلاک‌چین ذخیره شده‌اند و در صورت برآورده‌شدن دنباله‌ای از شرایط از پیش تعیین‌شده، اجرا می‌شوند. از قرارداد هوشمند برای خودکارسازی اجرای یک توافق بین دو طرف قرارداد و بدون مداخله واسطه معامله، استفاده می‌گردد.

قرارداد هوشمند در سال 2014 و در تناظر با معرفی بلاک‌چین اتریوم تعریف شد. همچنین، برای تعریف و اجرای هر توکن، شما حتما به یک بلاک‌چین نیاز خواهید داشت. درنهایت، قرارداد هوشمند چیزی نیست جز یک برنامه با قواعد If/Then که با تشخیص یک شرط، یک قابلیت اقتصادی، از طریق معامله دیجیتال، تخصیص داده می‌شود.

بیشتر بخوانید: قرارداد هوشمند چیست

مثالی ساده برای درک ارتباط قرارداد هوشمند و Token

فرض کنید می‌خواهید از یک دستگاه فروش خودکار، مانند دستگاه‌های فروش قهوه یا Snack، چیزی بخرید. کارت اعتباری خود را وارد می‌کنید، برنامه پس از اعتبارسنجی کارت شما و دریافت مبلغ مدنظر، به ماشین دستور می‌دهد که آیتم مدنظر را به‌صورت فیزیکی به شما تحویل دهد.

رابطه قرارداد هوشمند و توکن هم به همین سادگی است. اعتبارسنجی معامله در بستر بلاک‌چین بررسی می‌شود؛ وقتی شرایط لازم (برآورده شدن شروط دو طرف معامله) برآورده شد، قرارداد هوشمند ارزشی که توکن به همراه دارد را از فروشنده به خریدار منتقل می‌کند.

یادمان باشد، Tokenها می‌توانند یک دارایی مجازی در متاورس، یک بیت‌کوین، یک نقاشی دیجیتالی‌شده یا اکانت یک بازی آنلاین باشند.

کاربرد توکن چیست؟

موارد زیر شاخص‌ترین انواع توکن‌اند که در بازارهای مالی دیجیتال استفاده می‌شوند:

توکن‌های بهادار (Security Token): این نوع از آن ها، دارایی‌های دیجیتالی‌اند که مشابه آن‌ها در دنیای فیزیکی اوراق بهاداری هستند که در بازارهای سهام خریدوفروش می‌شوند. این نوع از Tokenها برای جمع‌آوری سرمایه و در قالب اوراق‌ قرضه یا سهام تعریف می‌شوند.

توکن‌ با پشتوانه دارایی (Asset-Backed Token): این نوع از Tokenها چیزی نیست جز یک سند دیجیتال که اعتبار و ارزش خود را از یک دارایی فیزیکی مانند خانه، زمین، خودرو یا حتی اموال یک شرکت بزرگ می‌گیرد.

NFT (Non-Fungible Token) یا توکن غیر مثلی: NFTها مشهورترین انواع آن ها هستند. بخصوص، NFT یک شناسه دیجیتال و منحصربه‌فرد است که کپی، جایگزینی یا تقسیم‌بندی آن ممکن نیست. هر توکن غیرمثلی به ماهیت یک دارایی خاص مثل یک اثر هنری، محتوای دیجیتال یا رسانه الحاق می‌شود.

ارز یا پول توکن‌شده (Stablecoins استیبل کوین): وقتی بخواهید ویرایش دیجیتال از یک ارز رایج مانند دلار را تعریف کنید، از استیبل کوین ها استفاده می‌کنید. جالب اینکه، یک ارز توکن‌شده ارزشی معادل پول فیاتی دارد که بر مبنای آن تعریف شده است. Tether، USD Coin، Gemini Dollar مثال‌هایی از این نوع توکن هستند. در سال‌های اخیر، برای تعریف فرمت دیجیتال ریال یا Rial Coin تلاش‌های زیادی شده است.

ذخیره و نگهداری توکن

برای ذخیره و نگهداری توکن، به کیف پول ارز دیجیتال نیاز دارید. Tokenها کیف پول مخصوص خود را ندارند و روی کیف پول و آدرس های بلاکچین میزبان ذخیره می شوند.

برای ذخیره و نگهداری توکن ها، می توان از روش های زیر استفاده کرد:

استفاده از حافظه امن	Keychain در IOS یا Keystore در اندروید.
رمزنگاری	توکن ها باید پیش از ذخیره رمزنگاری شوند.
اعتبار سنجی	توکن ها باید تاریخ انتقضا داشته باشند و در زمان نیاز بروزرسانی شوند.
عدم ذخیره در LocalStorage/SessionStorage مرورگر:	برای امنیت بیشتر، از کوکی‌های امن و HttpOnly استفاده کنید.
محدودسازی دسترسی	توکن‌ها فقط در سطح موردنیاز دسترس‌پذیر باشند.

توکن سوزی چیست؟

همانطور که احتمالا می‌دانید، یکی از عوامل تأثیرگذار بر روی ارزش یک توکن، نسبت تقاضا به حجم موجود در بازار می‌باشد. لذا برخی از توکن ها در برهه‌ای از زمان که با کاهش تقاضا مواجه می‌شوند، به اجبار توسط سازنده اقدام به توکن سوزی می‌نمایند. توکن سوزی موجب کاهش تعداد توکن موجود در بازار و افزایش ارزش آن می‌شود. البته این اقدام خود به نوعی نشان از ضعف پروژه داشته و منجر به تغییر دیدگاه دارندگان خواهد شد.

بیشتر بخوانید: توکن سوزی چیست

کوین چیست؟

به منظور درک تفاوت توکن و کوین ابتدا به مفهوم کوین می‌پردازیم، چراکه واحدهای ارز دیجیتال یا رمزارز قبل از توکن‌ها تعریف و توسعه‌ یافته‌اند و ابزارهای دیگر در تکمیل یا موازی با آن‌ها خلق شده‌اند. کوین‌ها را کریپتوکوین نیز می‌خوانند که اشاره به شکل‌گیری آن‌ها در بستر بلاک‌چین دارد که خود متکی به اصول رمزنگاری است.

بنابراین، کوین یک ارز دیجیتال است که غالبا به‌عنوان بومی بلاک‌چین خاصی تعریف می‌شود. منظور از بومی بودن این است که همراه با خلق بلاک‌چین، یک ارز دیجیتال نیز در قلب آن ایجاد می‌شود تا امکان تراکنش در شبکه بلاک‌چین را تسهیل کند. چنین کوین‌ی شبیه تاکسی‌متر درون تاکسی است که به عملکرد تاکسی وجه مالی می‌دهد.

بیشتر بخوانید: کوین چیست

انواع مختلف کوین و بلاک‌چین های آن ها

اولین بلاک‌چین که در سال 2009 توسط ساتوشی ناکاموتو تعریف شد، رمزارز Bitcoin را به‌عنوان اولین رمزارز به دنیا معرفی کرد. بلاک‌چین اتریوم که در سال 2013 توسط نابغه جوان ویتالیک بوترین خلق شد، اتر را به عنوان ارز دیجیتال بومی خود معرفی کرد.

این کریپتوکوین‌ها در درجه اول برای ذخیره ارزش و به‌عنوان وسیله‌ای در انجام مبادلات، مشابه ارزهای سنتی، استفاده می‌شوند. همچنین، نحوه به وجود آمدن Coinها یک روند منحصربه‌فرد در تعریف آن‌هاست. کوین‌ها از دو طریق اثبات کار (PoW) یا اثبات سهام (PoS) ایجاد می‌شوند.

تفاوت توکن و کوین

حال به‌جایی رسیده‌ایم که می‌توان آیتم‌وار به بیان تفاوت توکن و کوین پرداخت:

• کوین بر روی بلاک‌چین منحصربه‌فرد خود عمل می‌کند و به عنوان یک ارز مورد استفاده در شبکه بلاک‌چین و برای انجام تراکنش‌ها خلق می‌شود.
• Token، بلاک‌چین منحصربه‌فرد ندارد و از طریق ابزار دیگری تحت عنوان قرارداد هوشمند بر روی بلاک‌چین بارگذاری می‌شود.
• پول‌های دیجیتال جایگزین پول رایج و فیزیکی در دنیای دیجیتال هستند.
• توکن‌ها قابلیت‌های بسیار بیشتری دارند و می‌توانند معرف یک ارز نیز باشند.
• کوین طی یک فرایند پیچیده و زمان‌بر “استخراج” می‌شوند.
• توکن‌ها “تولید” می‌گردند (شبیه یک محصول).
• هر بلاک‌چین یک رمزارز یا کوین منحصر‌به‌فرد خود را دارد.
• شما می‌توانید ده‌ها توکن را بر روی یک بلاک‌چین مشترک تعریف کنید.

یک راه ساده برای تشخیص اینکه تفاوت کوین و توکن چیست، بررسی بلاک‌چین متناظر با آن‌هاست. در صورت وجود یک بلاک‌چین اختصاصی، کوین، و درغیراینصورت، آن را توکن بنامید. درنهایت، کوین و توکن دو مفهوم و ابزار برای استفاده در چهارچوبی بزرگ‌تر تحت عنوان دارایی دیجیتال هستند. برای درک عمیق‌تر کوین و توکن و تفاوت آن‌ها، در ادامه دارایی دیجیتال را توضیح می‌دهیم.

Digital Assets یا دارایی‌های دیجیتال

یک دارایی دیجیتال، ماهیتی غیرقابل‌معاوضه است که در قالبی دیجیتال خلق، معامله و ذخیره می‌شود. در مبانی بلاک‌چین، دارایی‌های دیجیتال رمزارزها و توکن‌ها را نیز شامل می‌شوند. درواقع، توکن‌ها و کوین‌ها زیرمجموعه‌هایی منحصربه‌فرد از دارایی‌های دیجیتال هستند که از مبانی رمزنگاری و تکنیک‌های اعتبار دهی برای ممانعت از جعل بهره می‌برند.

درگذشته، دارایی‌های دیجیتال مانند داده‌ها، کتاب‌ها، عکس و فیلم و اسناد اسکن‌شده توسط سازمان‌ها و برای تعریف، تثبیت و خلق ارزش استفاده می‌شدند. با پیدایش بلاک‌چین و رمز‌ارزها، مفهوم دارایی دیجیتال از نو تعریف شد. اکنون، هر آنچه بر بستر دیجیتال، رمزگذاری شده یا غیررمزگذاری‌شده، ایجاد می‌شود را یک دارایی دیجیتال می‌نامند اگر که بتوان مالکیت و منحصربه‌فرد بودن آن را تشخیص داد.

ارتباط دارایی های دیجیتال و بلاک چین

ارتباط بین دارایی‌های دیجیتال و بلاک‌چین را در قالب یک مثال توضیح می‌دهیم. فرض کنید دولت می‌خواهد بخشی از زمین‌های ملی را برای شهرک‌سازی به یک سازمان خاص و کارکنانش واگذار کند. پس از نقشه‌برداری و انجام زیرساخت‌های شهری، اصلی‌ترین گام، تعریف تملک کلی و انحصاری برای سازمان و کارکنان آن است.

به عبارتی، دولت از طریق سازمان‌های ثبت و مسکن و شهرسازی، اقدام به تعریف مستنداتی برای انتقال مالکیت زمین‌ها می‌کند. بنابراین، سندهایی که به کمک این دو سازمان ایجاد می‌شوند، مفهوم اولیه دارایی و امکان انتقال آن را فراهم می‌کنند. درنهایت، اعتبار اسناد را دولت و روابط و ضوابط حقوقی ادارات ثبت‌احوال و املاک کشور تضمین می‌کنند.

در دنیای دیجیتال، و بخصوص امور مالی غیرمتمرکز، هدف حذف نهادهای واسطه‌ای مانند ثبت‌احوال و حتی دولت‌هاست. برای ایجاد چنین ساختار اعتبار دهی مستقیم و غیرمتمرکزی، از بلاک‌چین‌ استفاده می‌شود که شبکه‌ای رمزگذاری‌شده است که ارتباطات و اعتبارها را در بستری امن و موردقبول تمام اعضای خود ایجاد می‌کند.

در آینده‌ای نه‌چندان دور، مفهوم مکان فیزیکی و تملک آن با عبارت دیجیتال موازی با آن، مانند متاورس، جایگزین خواهد شد. بلاک‌چین‌ها و ابزارهای مالی مانند ارز دیجیتال و Token محورهای اصلی این تحول دیجیتال خواهند بود.

 

سخن آخر

هم‌زمان با گسترش صنعت کریپتو، بلاک‌چین‌ها و دارایی‌های دیجیتال منطبق بر آن‌ها نیز تحول و افزایش می‌یابند. تعریف تمام ابزارهای دیجیتالی چون کریپتوکوین و توکن‌ها را یک قاعده اساسی توجیه می‌کند و آن تمایل دنیا به حرکت از ماهیت فیزیکی به دنیای مجازی است.

برای کسانی که در دنیای مجازی فعال‌اند و بخصوص بر روی دارایی‌های دیجیتال و بازارهای رمزارز سرمایه‌گذاری می‌کنند، آگاهی از دلیل به وجود آمدن ابزارهایی چون کوین و توکن اساسی است. مهم‌تر از آن اما، درک دقیق تفاوت عملکردی این ابزارها و انطباق‌ دادن تفاوت‌ها باهدف و شیوه سرمایه‌گذاری است.

کوین و توکن هر دو نمایندگانی دیجیتال برای مفهوم ارزش و دارایی هستند. شما می‌توانید هردوی آن‌ها را در بازارهای کریپتو معامله کنید، اما ساختار، دلیل ایجاد آن‌ها و هدف از خلق آن‌ها متفاوت است. بنابراین، در تحلیل بازار کوین و توکن دو شیوه متفاوت و متناظر با ویژگی‌های اصلی آن‌ها را باید پی بگیرید.

سوالات متداول

توکن چیست؟

یک نوع دارایی غیرمتمرکز بوده و که در پروژه‌ها و پلتفرم‌های غیرمتمرکز با اهداف مختلفی تولید می‌شود.

تفاوت توکن و کوین چیست؟

مهمترین تفاوت توکن و کوین در بستر فعالیت آن‌هاست. کوین بستر یا همان بلاک چین اختصاصی خود را داراست در صورتی که توکن در یک بلاک چین به صورت مهمان فعالیت می‌کند.

توکن سوزی چیست؟

کاهش تعداد یک توکن که توسط سازندگان انجام شده و موجب افزایش ارزش یک توکن می‌شود.