وایت‌ پیپر چیست؟ بررسی Whitepaper ارز دیجیتال

معنی وایت‌ پیپر یا Whitepaper یک سند یا راهنمای توضیحی است که در قالب مقالات علمی نوشته و انتشار می‌یابد. هدف در انتشار وایت‌ پیپر توضیح یک مسئله و راه‌حل یا راه‌حل‌های پیشنهادی است که نویسنده آن‌ها را طراحی، کدنویسی و ساختاربندی کرده است.

در دنیای کریپتو، Whitepaperها بیشتر توسط خالقان بلاک‌چین‌ها، رمزارزها و یا پلتفرم‌های مبتنی بر بلاک‌چین نوشته می‌شوند. این مقالات آغازی بر فعالیت راه‌حل دیجیتال خود هستند و به عنوان یک منبع اطلاعاتی در اختیار عموم قرار می‌گیرند.

مشهورترین وایت‌ پیپر در دنیای دیجیتال، مقاله نویسنده مرموز بلاک‌چین بیت‌ کوین، ساتوشی ناکاموتو است. این مقاله در سال 2009 و به‌منظور توضیح ساختار اولین بلاک‌چین دنیای دیجیتال، نحوه رمز‌گذاری بلوک‌های آن و تعریف رمز‌ارز وابسته به آن منتشر شد.

بیشتر بخوانید: بلاکچین چیست

وایت‌ پیپر چیست؟

Whitepaper چیست؟ در معنی کلی آن، نقش یک ابزار تفسیری و حتی تبلیغی برای یک محصول یا سازمان را دارد که حاوی راه‌حل‌ها و نحوه پیاده‌سازی ساختار آن محصول یا خدمت منحصربه‌ فرد است. برای مثال، شرکت گوگل وقتی محصولی جدید را به بازار عرضه می‌کند.

ممکن است به همراه آن یک مقاله توضیحی در تفسیر اجزاء و عملکرد محصول خود منتشر سازد. نمونه‌ای دیگر از وایت‌ پیپرها توسط سازمان‌های دولتی و نهادهای بین‌المللی نوشته می‌شوند. در این نوع، سازمان‌ها به توضیح مقررات و چهارچوب‌های اجرایی می‌پردازند که اشخاص حقیقی و حقوقی باید رعایت یا اجرا کنند.

در پروژه‌های کریپتو، از بلاک‌چین گرفته تا پلتفرم‌های دیجیتال، هدف از نوشتن Whitepaper، توضیح ریاضیات الگوریتم مبنا، کاربردهای پروژه، شرایط استفاده از آن و مواردی از این دست است. تقریبا تمام پروژه‌ های دیجیتال وایت‌ پیپر خاص خود را در بدو معرفی عرضه کرده‌اند، یا در ادامه و برای توضیح آن‌ها ارائه شده‌اند.

در Whitepaper چه اطلاعاتی گنجانده می‌شود؟

در تمام مقالات علمی، هدف توضیح یک مسئله جاری و ارائه راه‌ حل‌ هایی برای آن است. در دنیای دیجیتال نیز، وایت‌ پیپر ها ارائه می‌شوند تا ساختاری نوین را تعریف کنند؛ ساختاری که پیاده‌سازی و استفاده از آن، دردی از دنیای آنلاین و بخصوص اقتصاد دیجیتال دوا می‌کند. در ادامه به برخی از اصلی‌ترین پارامترهایی می‌پردازیم که نویسنده Whitepaper باید در مقاله خود به آن‌ها بپردازد:

ماهیت پروژه

قبل از هر توضیحی، باید ماهیت پروژه به ساده‌ترین زبان و در کوتاه‌ترین مطلب ممکن نوشته شود. اگر قرار است یک رمزارز جدید برای اولین بار معرفی گردد، باید در خلاصه مقاله، و حتی عنوان آن، به این معرفی و چهارچوب تعریف آن پرداخته شود.

بیشتر بخوانید: امضای دیجیتال چیست

چگونگی پیاده‌ سازی پروژه

در یک وایت‌ پیپر خوب، نویسنده راه‌ حل پیشنهادی خود را مرحله به مرحله توضیح می‌دهد تا مخاطب او دچار سردرگمی نشود و محصول یا خدمت هدف را به بهترین شکل ممکن درک کند. درواقع، کلیدی‌ترین مولفه در پذیرش یک رمزارز جدید و موفقیت آن در بازار رمزارزها، توضیح دقیق چگونگی پیاده‌سازی آن است.

بخصوص در اپلیکیشن‌ها و پلتفرم‌های خدماتی که در بستر بلاک‌چین تعریف می‌شوند، مقاله تفسیری معمولا طولانی‌تر است، چراکه باید نحوه استفاده از آن را با زبانی ساده‌تر و توضیح جزئیات ارائه کند.

این پروژه دیجیتال قرار است چه دردی را دوا کند؟

اگر نویسنده نتواند مسئله هدف را جلوه دهد، هرگز نمی‌تواند نظر مخاطب را به راه‌حل پیشنهادی خود جلب کند. وایت‌ پیپر فقط یک راه‌حل نیست، بلکه توضیح مشکل کانونی آن است که به راه‌حل پیشنهادی مقاله جان می‌دهد و حس کنجکاوی مخاطب را برمی‌انگیزد.

آیا پروژه در بستر بلاک‌چین تعریف شده، چرا؟

باید در مقاله راهنما عنوان شود که چرا بلاک‌چین، یا هر بستر آنلاین دیگر، برای استقرار و اجرای پروژه انتخاب شده است. اگر قرار است یک اپلیکیشن غیرمتمرکز تعریف کنید، باید توضیح دهید که بلاک‌چین چه مزیت‌هایی به این اپلیکیشن می‌دهد که دفاتر توزیع و پایگاه‌های داده متمرکز و سنتی از آن بی‌بهره‌اند.

یک روند بی‌معنی که در دنیای رمزارزها باب‌شده، استفاده بی‌مورد و غیرمرتبط از بلاک‌چین برای ایجاد جذابیت در پروژه‌های اینترنتی است. در بیشتر این موارد، شیوه متمرکز ایمن‌تر، ارزان‌تر و ساده‌تر است و بلاک‌چین فقط یک برند برای ایجاد جذابیت در راه‌حل دیجیتال است.

توکن یا رمز ارز؟

وقتی یک اپلیکیشن، پایگاه داده یا فضای ابری غیرمتمرکز تعریف می‌شود، باید بین توکن و رمزارز به عنوان ابزار تراکنش، بهترین را انتخاب کرد. وایت‌پیپر باید به دقت و تفصیل به انتخاب خود در شیوه و ابزار تراکنش بپردازد و برای هرکدام دلیلی منطقی بیاورد.

بیشتر بخوانید: توکن چیست

نویسندگان Whitepaper

مورد بعدی که مقاله باید به آن بپردازد، اشخاصی است که پروژه را اجرایی کرده‌اند. جالب اینکه در دنیای کریپتو، مقاله‌هایی که نویسنده‌های ناشناخته و مرموز دارند، راهنمای پروژه‌های دیجیتال موفق‌تری بوده‌اند؛ نمونه بارز این نوع، مقاله بیت‌کوین و نویسنده رویایی آن است که هرگز هویت واقعی‌اش مشخص نشده است.

جهت و افق رویداد پروژه دیجیتال

در وایت‌ پیپر، نویسنده باید توضیح دهد که چه آینده‌ای در پس پروژه خود ترسیم کرده و برای رسیدن به این هدف ایده‌آل، به چه شرایط و ابزارهای دیگری نیاز است. بخصوص، در زمینه رمزارزها، باید مشخص شود که آیا قرار است یک پول دیجیتال با پشتوانه خاصی تعریف گردد، یا اینکه رمزارز تنها ابزاری برای هویت ‌بخشیدن به بلاک‌چین است.

در برخی از رمز ارزها، تعریف اولیه آن‌ها نه تنها یک هدف تجاری و اقتصادی ندارد، بلکه تنها یک شوخی کدنویسی است. با این حال، آن‌ها گاهی آنقدر خوب طراحی شده‌اند که خواص و مزایای اصلی‌شان بعدها تشخیص داده می‌شود و همین امر به رونق بازارشان می‌انجامد.

چگونه وایت‌ پیپر ارز های دیجیتال را خواند و درک کرد؟

اگر به دنیای بلاک‌چین و اقتصاد دیجیتال علاقه دارید، باید هر از چندگاهی مقالات معرف این ابزارهای دیجیتال را بخوانید. تقریبا هر هفته وایت‌ پیپر ارز های دیجیتال منتشر می‌شوندد و به موضوع خاصی می‌پردازند؛ برای درک این مقالات باید مقدماتی را فراهم کنید.در اولین گام، شما باید مفهوم بلاک‌چین را درک کنید.

در ساده‌ترین قالب، بلاک‌چین یک پایگاه‌ داده خاص است که از مبانی رمزنگاری ریاضی و اعداد اول قدرت می‌گیرد. بلاک‌چین‌ها بستر تعریف اکثر رمزارزها، توکن‌ها، پلتفرم‌ها و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز هستند. در گام بعدی باید بتوانید مسئله هدف را در مقاله بیابید و ریشه‌های آن را در موضوعات قابل‌فهم‌تر و رایج جستجو کنید.

برای مثال، اگر می‌خواهید ارزش میلیونی بیت‌کوین را درک کنید، باید ابتدا دلیل ارزشمند بودن اسکناس‌های رایج را بفهمید؛ جایی که انحصار، یکتایی و محدود بودن ارزش آفرین می‌شوند.در ادامه، به ناظر یا ناظران بلاک‌چین (یا دیگر دفاتر توزیع) بپردازید. اینجا جایی است که امنیت و ساختار اعتباردهی بلاک‌چین تعریف می‌شود. مکانیزم اجماع یک اصطلاح رایج در تعریف نوع نظارت و مدیریت شبکه بلاک‌چین است.

در گام بعدی، باید مفهوم شبکه یا همان ساختار پایگاه‌ داده و گره‌های آن را جستجو کنید. به زبان ساده‌تر، باید بتوانید بلاک‌چین را شبیه یک شبکه تجسم کنید که گره‌ها کامپیوترها و افرادی هستند که در آن خدمت‌رسانی می‌کنند، در تبادل اطلاعات و تراکنش‌ها نقش دارند یا اینکه به دنبال دریافت خدمت خاصی هستند.

درنهایت، اگر با اصول برنامه‌نویسی یا الگوریتم نویسی آشنایی داشته باشید، می‌توانید وارد مبانی کدنویسی بلاک‌چین یا پروژه دیجیتالی شوید که وایت‌ پیپر در وصف آن منتشر شده است. در این مرحله نهایی، شما با پیچیدگی بیشتری مواجه خواهید شد و به دانش ریاضیات، شبکه و کامپیوتر نیاز خواهید داشت.

بهترین وایت‌ پیپر های ارز دیجیتال

در بازار معاملات رمزارز، وایت‌ پیپرها نقش اطلاعات فاندامنتال یا بنیادی را بازی می‌کنند. برای افرادی که می‌خواهند به درک عمیقی از بازار رمزارز برسند و برای سال‌ها در این حوزه فعالیت حرفه‌ای داشته باشند، آشنایی با بهترین وایت‌ پیپر ها و کاربرد آن‌ها ضروری است.

وایت‌ پیپر بیت کوین

وایت‌ پیپر بیت کوین را شبح افسانه‌ای ‌آن یعنی ساتوشی ناکاموتو نوشته است. در پس این نام، ممکن است یک شخص یا گروهی از افراد باشند. این مقاله مبدأ مفهوم Whitepaper در دنیای رمزارز است و شبیه کتاب مقدس در مکتب رمز ارزهاست. هدف بیت‌کوین ارائه یک راه‌حل دیجیتال در فرایند پرداخت همتا به همتا و حل مسئله خرج کردن مضاعف است.

تا قبل از بیت‌کوین، تراکنش‎ها تنها از طریق یک نهاد میانجی و مورد اعتماد دوطرف معامله ممکن بود. بیت‌کوین، با کمک ساختار بلاک‌چین خود، چهارچوبی را تعریف می‌کند که نیاز به نهاد میانجی حذف و اعضاء شبکه خود ناظر تراکنش‌ها هستند. شبکه‌ای که وایت‌ پیپر بیت کوین تعریف می‌کند.

طرفین معامله را به نزدیک‌ترین فاصله امن برای انجام معامله می‌آورد. سرور غیر متمرکز بیت کوین (بلاک چین)، رکوردهایش را رمزگذاری می‌کند و در اختیار تمام اعضاء شبکه قرار می‌دهد و هیچ‌کس امکان دستکاری، حذف یا تعویض بلوک‌های داده‌ آن را ندارد.

وایت پیپر اتریوم

اتریوم بهترین بهبود در تعریف بلاک‌چین است که در سال 2013 توسط بوترین ایجاد گردید. آنچه در وایت‌ پیپر اتریوم به آن پرداخته شده بود نه کاربرد بلاک‌چین به عنوان یک ابزار تراکنش، بلکه بستری برای تعریف ابزارهای دیگر مانند پلتفرم‌ها و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز بود.

رونمایی از وایت‌ پیپر اتریوم یک انقلاب دیجیتال در قلب انقلابی دیگر بود. آنچه ساتوشی معرفی کرده بود، در یک قالب جدید و با قابلیت‌های بیشتر، با اتریوم به روز شده بود و دریچه‌های جدیدی به اقتصاد دیجیتال و مفاهیم غیرمتمرکز باز شده بودند.

در اتریوم، قرارداد هوشمند مفهوم جدیدی بود که امکان استفاده بیشتر و دسترسی‌های گوناگون به پتانسیل‌های بلاک‌چین را ممکن می‌ساخت. قراردادهای هوشمند پایه‌های DeFi را تشکیل دادند و به اهرم‌هایی در تعریف NFTها تبدیل شدند.

بیشتر بخوانید: اتریوم چیست

وایت پیپر شیبا اینو

شیبا اینو که مرزهای تفاوت بین یک میم کوین و کوین واقعی را با رشد خود جابه‌جا کرده هم شبیه به رمزارزهای بزرگی همچون بیت کوین دارای یک طرح توجیحی است. البته شاید برخی تصور کنند که وایت پیپر شیبا اینو به دلایل مختلف وجود خارجی نداشته باشد. اما این تصور غلط است چرا که شیبا اینو نیز دارای طرح توجیحی مخصوصی به ووف پیپر است.

ووف پیپر که همان وایت‌ پیپر شیبا اینو است، دائما در حال بروزرسانی توسط بنیان‌گذاران آن است.

وایت پیپر کاردانو

کاردانو با وجود رشد بسیار چشمگیری که داشته اما برعکس شیبا اینو و رمز ارزهای معتبر، اقدام به انتشار طرح توجیحی نکرده است. افراد بسیاری تصور می‌کنند که وایت پیپر کاردانو وجود داشته و می‌توان اطلاعاتی را در خصوص این پروژه در قالب یک وایت پیپر به دست آورد. این تصور غلط بوده و اگر به دنبال کسب اطلاعات هستید بایستی به سایت این پروژه مراجعه نمایید.

آیا شما هم می‌توانید یک Whitepaper بنویسید؟

کوتاه‌ترین پاسخ به این سوال، “آری” است. هیچ محدودیتی برای انتشار یک وایت‌پیپر وجود ندارد و هرکس که امکان طراحی و معرفی یک پروژه دیجیتال را داشته باشد می‌تواند مقاله متناظر با آن را بنویسد.

مهم‌تر اینکه، باید بدانید که برعکس مقالات ژورنال‌های علمی، مانند مقالات فیزیک یا شیمی، شما نیاز به پیروی از هیچ چهارچوب نوشتاری خاصی ندارید. تنها باید به روشنی مسئله و راه‌حل خود را در گام‌هایی که در بالا ارائه شدند توضیح دهید.

بیشتر این نوع مقالات در بلاگ‌های شخصی منتشر می‌شوند، اما اگر شما پروژه‌ای قابل‌توجه را به نتیجه رسانده‌اید و می‌خواهید از اعتبار علمی آن نیز بهره بگیرید، بهترین انتخاب سایت arxiv.org است. درنهایت، مخاطب خود را هدف قرار دهید، مخاطبانی که راه‌حل شما به درد آن‌ها می‌خورد و با دیدن مقاله آن، جذب راه‌حل می‌شوند.

تفاوت Whitepaper با Litepaper

برخلاف Whitepaper‌، Litepaper بسیار کوتاه‌تر و غیرفنی‌تر است. در این مقالات کوتاه، نویسنده توضیح مختصری از رمزارز خاصی را ارائه می‌دهد و از بیان چهارچوب‌های فنی و پیچیده پرهیز می‌کند. برای کسانی که می‌خواهند تنها به تکنیکال بپردازند، لایت‌ها انتخاب عاقلانه‌تری هستند.

کجا می‌توان به وایت‌ پیپر رمزارزها دسترسی پیدا کرد؟

کافی است جستجوی کوتاهی در گوگل داشته باشید تا سایت‌های مختلفی را در اختیار شما قرار دهد که مرجع دانلود تمام Whitepaperهای تاریخ ارز دیجیتال هستند. برای مثال، https://www.allcryptowhitepapers.com/ پلتفرمی است که بیشتر از 3000 مقاله را در خود دارد و به صورت هفتگی به‌روز می‌شود.

جمع‌ بندی

Whitepaperها دفترچه‌های راهنما برای پروژه‌های دیجیتال مانند رمزارزها و پلتفرم‌های غیرمتمرکز هستند که خلاصه‌ای از ساختار، اهداف و تسهیلات آن پروژه را در خود دارند. برای درک آن‌ها شما دانش الگوریتم‌نویسی و کمی ریاضیات رمزنگاری نیاز خواهید داشت.

مقاله اختصاصی بیت‌کوین یک سکوی پرتاب برای ارسال انسان معاصر به فضای دیجیتال بود. این وایت‌پیپر قاعده‌مندترین و رفرنس اصلی تمام مقاله‌های دیگر در دنیای رمزارز است و هم‌چنان در صدر بهترین مقالات دنیای ارز دیجیتال قرار دارد.

بهترین نقطه شروع، پرداختن به اهداف مقاله و خلاصه کوتاه آن است. در گام بعدی، سراغ مشابه‌های رایج پروژه دیجیتال بروید، زیرا فهم آن‌ها به درک وایت‌ پیپر کمک شایانی می‌کند. درنهایت، با تأمل در مقالات رمزارز بیشتر، کم کم با زبان آن‌ها آشنا می‌شوید و درک انواع بعدی برایتان آسان خواهد بود.

سوالات متداول

1- وایت پیپر چیست؟

وایت‌ پیپر یا Whitepaper یک سند یا راهنمای توضیحی است که در قالب مقالات علمی نوشته و انتشار می‌یابد.

2- چطور می‌توان به وایت‌ پیپر پروژه‌ های مختلف دسترسی پیدا کرد؟

با جستجوی انگلیسی در گوگل به راحتی می‌توانید به این وایت پیپرها دسترسی پیدا کنید.