فورک چیست؟ تاثیر Fork روی قیمت + هارد فورک و سافت فورک

بلاکچین یک فناوری مبتنی بر امنیت و اعتماد است که از طریق آن می‌توان تراکنش‌های دیجیتال را بدون نیاز به واسطه‌های مالی و بانکی انجام داد. در سال 2008، بیت‌کوین به عنوان اولین ارز دیجیتال مبتنی بر زنجیره بلوکی معرفی شد و از آن پس، بسیاری از شرکت‌ها و شبکه‌های دیجیتال از این فناوری استفاده کرده‌اند. یکی از ابزارهایی که برای بهبود و گسترش بلاکچین استفاده می‌شود، فورک (Fork) است. فورک به معنای تقسیم شدن بلاکچین و ایجاد دو شاخه مجزا از یک بلاکچین است. این ابزار برای ایجاد تغییراتی در بلاکچین استفاده می‌شود، اما همچنین می‌تواند باعث تقسیم شبکه و برانگیختن اختلافات بین کاربران شود. در ادامه این مقاله به صورت کامل و جامع به مفهوم اینکه فورک چیست و تاثیرات و کاربردها و انواع‌ فورک خواهیم پرداخت، پس همراه پارسیان کریپتو باشید.

فورک چیست؟

رمزارزهای مختلف مانند بیت‌کوین و اتریوم مبتنی بر زنجیره بلوکی بوجود می‌آیند که یک نرم‌‌افزار غیرمتمرکز و باز می‌باشد. دلیل آنکه به آن بلاکچین می‌گویند این است که از بلاک‌های مختلف داده‌ها و اطلاعات تشکیل شده است که مانند یک قطار از ابتدا تا ابد ادامه دارند. از آنجایی که بلاکچین منبع باز یا همان اوپن سورس می‌باشد، برای حفظ و توسعه بایستی متکی بر جامعه خود باشد. فورک (Fork) یا انشعاب زمانی رخ می‌دهد که یک جامعه که همان کاربران همان شبکه می‌باشند، تغییری در پروتکل بلاکچین و یا مجموعه قوانین اساسی ایجاد کند. وقتی این اتفاق رخ دهد، زنجیره، که متشکل از بلاک‌ها بود، از هم جدا می‌شود و یک زنجیره بلوکی دیگر ایجاد خواهد شد که ضمن به اشتراک‌گذاری تمامی تاریخچه خود، به سمت جدیدی هدایت می‌شود. پیشنهاد می‌کنیم مقاله ارز دیجیتال چیست را نیز مطالعه کنید.

انواع فورک در بلاکچین

به طور کلی دو نوع انشعاب در بلاکچین رخ می‌دهد:

سافت فورک چیست؟

برای آشنایی با انشعاب‌ها در شبکه بلاکچین، نخست با انعشاب نرم یا سافت فورک مواجه هستیم. به زبان ساده، سافت فورک یا همان فورک نرم یک ارتقاء نرم افزاری برای کل شبکه بلاکچین است. از آنجایی که در نهایت با یک زنجیره بلوکی  روبرو هستیم، تغییرات صورت گرفته در این مدل با بلاک‌ها پیش از وقوع Fork سازگار هستند. کاربرد این روش افزودن ویژگی‌ و قابلیت‌های جدید به بلاکچین‌های موجود مانند بیت‌کوین و اتریوم است.

هارد فورک چیست؟

هر زمان که در یک fork یک بلاکچین جدید ایجاد شود از آن با عنوان هارد فورک یا انشعاب سخت یاد می‌شود. در این حالت دیگر تغییرات انجام شده سازگار با بلاکچین قبلی و کدهای آن نیست و برای همین یک زنجیره بلوکی جدید و ثانویه ایجاد می‌شود. بلاک‌های زنجیره جدید دیگر با بلاک‌های زنجیره قبلی هماهنگ نیستند و یک ارز دیجیتال جدید ایجاد می‌شود. بیت‌کوین کش و بیت‌کوین گلد دو نمونه برجسته از هارد فورک در شبکه بیت‌کوین هستند.

فورک ارز دیجیتال به چه دلیل رخ می دهد؟

دلایل بروز فورک چیست؟ همانطور که پیشتر نیز به آن اشاره شد، دلایل مختلفی برای وقوع یک فورک ارز دیجیتال یا بهتر است بگوییم فورک شبکه وجود دارد. در ادامه به اصلی‌ترین آن‌ها خواهیم پرداخت:

• افزودن قابلیت های جدید

زمانی که به قابلیت و ویژگی‌های جدید در بلاکچین نیاز باشد، Fork می‌تواند یکی از راه‌های اصلی توسعه‌دهندگان باشد.

• رفع مشکلات امنیتی

بلاکچین‌ها گاهی نیازمند تغییرات خاصی در کد و پروتکل‌های موجود هستند تا بتوانند امنیت را به مقدار مورد انتظار برسانند که در این حالت هم فورک اتفاق می‌افتد.

• معاملات معکوس

بلاکچین عمدتاً مجموعه ای از کدهاست که در صورت تراکنش‌های مخرب یا نقض امنیت قابلیت اصلاح و بهبود دارد. در این حالت کل جامعه می‌تواند تمام تراکنش های یک دوره خاص را معکوس کند. این منجر به تولید یک زنجیره ثانویه می‌شود که البته یک روش امنیتی موثر به شمار می‌رود.

فورک بیت کوین

در سال 2010، نسخه دوم بیت‌کوین منتشر شد و در آن زمانی که بلاکچین بیت‌کوین رشد خود را ادامه می‌داد، یک مشکل بزرگ به وجود آمد که اندازه بلاک‌ها بود. اندازه بلاک‌ها در بیت‌کوین محدود شده بود تا از هزینه‌های بالای پردازش و ذخیره‌سازی جلوگیری شود. اما این محدودیت منجر به این شد که تعداد تراکنش‌هایی که هر بلاک می‌تواند داشته باشد، محدود شود. به دلیل این محدودیت، سرعت تراکنش‌های بیت‌کوین کاهش یافت و هزینه‌ها برای انجام تراکنش‌هایی با اولویت بالاتر افزایش یافت.

برای حل این مشکل، در سال 2017، دو انشعاب بزرگ با عنوان فورک بیت کوین ایجاد شدند: انشعاب بلاک‌سایز و انشعاب سگویت (SegWit). فورک بیت کوین بلاک‌سایز به منظور افزایش اندازه بلاک‌ها و افزایش سرعت تراکنش‌ها ایجاد شد، در حالی که فورک سگویت بیت کوین برای انعطاف پذیری و افزایش ظرفیت بلاک‌ها طراحی شد. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره بیت کوین می‌توانید مقاله بیت کوین چیست را مطالعه نمایید.

تأثیر انشعاب ها در بیت کوین

فورک‌های بیتکوین می‌توانند تأثیرات مختلفی بر شبکه آنداشته باشند. برخی forkها می‌توانند تأثیرات مثبتی برای بیتکوین داشته باشند، مانند افزایش سرعت تراکنش‌ها، بهبود امنیت و افزایش انعطاف‌پذیری زنجیره بلوکی. اما برخی فورک‌ها ممکن است باعث تقسیم شبکه بشوند و باعث تضعیف اعتماد کاربران به بلاکچین شوند.

فورک های پرطرفدار در بیت کوین

از زمان شکل‌گیری بیت‌کوین بیش از 100 فورک در بلاک چین آن صورت گرفته است که از معروف‌ترین آن‌ها می‌توان به لایت‌کوین (LTC)، بیت‌کوین گلد (BTG) و بیت‌کوین کش (BCH) اشاره کرد.

پیامدهای حقوقی و روانی انشعاب در بیت‌کوین

فورک‌های بیت کوین ممکن است پیامدهای حقوقی برای شرکت‌هایی که در آن شرکت دارند، داشته باشند. به عنوان مثال، در صورتی که فورک بیت‌کوین توسط شرکتی ایجاد شود، باید به دلیل تأثیر آن بر سهامداران و سایر کاربران، در مورد حقوق و تعهدات شرکت اطلاع رسانی شود. از سمت دیگر این انشعاب‌ها ممکن است باعث ایجاد نویز و نگرانی در بازار این رمزارز شوند. این امر ممکن است باعث افزایش نوسانات قیمتی بیت‌کوین شود که می‌تواند برای کاربران، خصوصاً برای سرمایه‌گذاران غیرحرفه‌ای، خطرناک و پرریسک باشد.

هارد فورک اتریوم

شاید اگر بگوییم هارد فورک اتریوم تا به امروز بزرگترین فورک تاریخ بوده اغراق نکرده باشیم. هارد فورک اتریوم در مقابل انتقاد طرفدران محیط زیست که اذعان داشتند عملیات ماینینگ توسط ماینرها بسیار مضر برای محیط زیست است انجام شد. هارد فورک اتریوم موجب افزایش سرعت و کاهش مصرف سرانه انرژی شد. البته برخی معتقدند که این هارد فورک موجب کاهش امنیت شبکه شد به همین دلیل هم این افراد شبکه جدید مهاجرت تکرده و نام شبکه قبلی را اتریوم کلاسیک نهادند و به حضور در آن ادامه دادند.

مهمترین تغییری که در هارد فورک اتریوم رخ داد، تعویض الگوریتم اجماع بود. شبکه قبلی درست شبیه به بیت کوین از الگوریتم اجماع اثبات کار استفاده می‌کرد و شبکه جدید الگوریتم خود را به اثبات سهام تغییر داد. در الگوریتم اثبات کار، ماینرها و عملیات ماینینگ روش اعتبارسنجی و تأمین امنیت شبکه بود و همین امر موجب افزایش سرانه مصرف برق شده بود. در صورتی که در الگوریتم اثبات سهام، شبکه نیازی به دستگاه ماینر نداشته و اعتبارسنج‌ها با استیک کردن (بلوکه کردن سهام خود) عملیات اعتبارسنجی و تأمین امنیت را عهده‌دار شدند.

تاثیر فورک بر روی قیمت ارزهای دیجیتال

تاثیر فورک بر روی قیمت ارزهای دیجیتال بستگی به هارد یا سافت بودن آن دارد. زمانی که یک سافت فورک انجام شده و انشعاب جدید تغییرات زیادی نسبت به نسخه قبلی خود ندارد معمولا تاثیر آنچنانی بر روی قیمت ارزهای دیجیتال نمی‌گذارد. اما اگر این فورک از نوع هارد یا سخت باشد معمولا برخی از دارندگان رمزارزهای آن شبکه انشعاب جدید را نپذیرفته و شروع به فروش رمزارزهای خود می‌نمایند. از آنجایی که افزایش عرضه دلیل اصلی کاهش یا همان دامپ می‌باشد، لذا می‌توان اینطور بیان نمود که تاثیر فورک بر روی قیمت ارزهای دیجیتال به شکل نزول ارزش خواهد بود. یعنی در اکثر مواقع هارد فورک موجب کاهش قیمت رمرزارزها می‌شود.

نتیجه گیری

فورک در بیت‌کوین به دلیل افزایش انعطاف‌پذیری، بهبود سرعت تراکنش‌ها، افزایش امنیت و به‌روزرسانی شبکه مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این حال، باید دانست که انشعاب‌های بیت‌کوین ممکن است با پیامدهای حقوقی و اقتصادی خود همراه باشند. برای کاربران، انتخاب یک فورک مناسب می‌تواند بسیار مهم باشد. همچنین، به دلیل این که بیت‌کوین مادر رمزارزهاست و تغییرات آن اثر زیادی بر بازار دارد، بنابراین forkهای آن نیز ممکن است بر کل بازار اثرگذار باشند.

در نهایت، باید یادآوری کرد که اگرچه Forkهای بیت‌کوین ممکن است با مخاطراتی همراه باشند، اما در عین حال، مزایایی همچون بهبود سرعت، امنیت و انعطاف‌پذیری را برای کاربران در پی دارد.  به طور کلی، انشعاب‌ها نشان دهنده پویایی و انعطاف‌پذیری زنجیره بلوکی هستند. با این حال، برای اطمینان از پایداری شبکه و جلوگیری از ایجاد شبه‌فورک‌ها، باید قوانین و شرایط شبکه به دقت تعیین شوند و به صورت شفاف اعلام شوند.

سوالات متداول

۱- فورک چیست؟

فورک به تغییر در کد یا پروتکل یک شبکه بلاکچین اشاره دارد که باعث ایجاد دو نسخه از شبکه می‌شود.

۲- فورک چه کاربردی دارد؟

فورک‌‌ها برای برطرف کردن مشکلات در شبکه بلاکچین، اضافه کردن ویژگی‌های جدید و بهبود عملکرد شبکه استفاده می‌شوند.

۳- فرق بین انشعاب نرم و سخت چیست؟

فورک نرم تغییرات کوچکی در کد یا پروتکل شبکه بلاکچین ایجاد می‌کنند که باعث ایجاد یک نسخه جدید از شبکه می‌شود. در حالی که فورک سخت تغییرات بزرگی در کد یا پروتکل شبکه بلاکچین است که باعث ایجاد دو نسخه جدید و متفاوت از شبکه می‌شود.

۴- کدام رمزارزها بیشترین تعداد Fork را داشته‌اند؟

بعد از بیت‌کوین با بیش از 100 فورک، اتریوم با 7، مونرو با 5 و لایت‌کوین با 4 انشعاب بیشتری تعداد انشعاب را در بازار ارزهای رمزنگاری شده دارا هستند.

۵- چگونه فورک‌ها اجرا می‌شوند؟

Forkها به دو صورت اختیاری یا اجباری اجرا می‌شوند. در اشنعاباختیاری، کاربران می‌توانند به شبکه با نسخه جدید بپیوندند، در حالی که در فورک اجباری تغییرات جدید برای همه کاربران اجباری هستند.

۶- چگونه می‌توان فورک‌ها را تشخیص داد؟

برای تشخیص انشعاب‌ها، می‌توانید از مراجعه به سایت‌های خبری و بلاکچین استفاده کنید. همچنین، برخی ارزهای دیجیتال با ارسال اطلاعیه‌های رسمی به کاربران، در مورد Forkهای جدید خود اطلاعات لازم را در اختیار کاربران قرار می‌دهند.

۷- آیا فورک‌ها امن هستند؟

در بیشتر موارد، انشعاب‌ها امن هستند. با این حال، در برخی موارد می‌تواند ریسکی باشد. به عنوان مثال، اگر فورکی در نسخه جدید یک شبکه بلاکچین پیاده سازی نشده باشد، احتمال وجود باگ و یا نقص در امنیت شبکه بیشتر می‌شود.

۸- آیا انشعاب‌ها باعث افزایش سرعت تراکنش‌ها می‌شوند؟

Forkها ممکن است باعث افزایش سرعت تراکنش‌ها شوند، اما بستگی به نوع فورک و اهداف آن دارد.

۹- آیا انشعاب در همه ارزهای دیجیتال رخ می‌دهد؟

خیر، این اتفاق در همه ارزهای دیجیتال رخ نمی‌دهد. در برخی موارد، Forkها به منظور برطرف کردن مشکلاتی که در شبکه زنجیره بلوکی وجود دارد ایجاد می‌شوند، اما در برخی موارد فورک‌ها به منظور ایجاد ارز جدید یا ویژگی‌های جدید استفاده می‌شوند.