مفهوم APR و APY چیست؟ بررسی تفاوت نرخ درصدی و بازده درصدی

APR و APY دو اصطلاح در تعیین نحوه محاسبه سود در سرمایه‌گذاری هستند که در سیستم‌های مختلف مالی به کار بسته می‌شوند. با آگاهی از مفاهیم APR و APY و تفاوت‌های شاخص آن‌ها در بازار رمزارز، می‌توانید سود دریافتی خود را بیشینه کنید یا نرخ بهره پرداختی برای وام‌های کریپتو را به حداقل برسانید.

اصلی‌ترین تفاوت APR و APY در نحوه محاسبه سود است؛ در APY سود مرکب در محاسبات مدنظر قرار می‌گیرد، اما در APR تعیین میزان سود مرکب نخواهد بود. در حالت اول، سودی که سرمایه‌گذار، یا وام‌دهنده، دریافت می‌کند بسیار بیشتر است، زیرا سپرده‌ی مبنا در محاسبه سود، در طول زمان و با افزوده شدن سود دوره‌های قبل افزایش می‌یابد.

استخرهای سرمایه‌گذاری از شاخص‌ترین کانون‌های تجمیع سرمایه و استفاده از آن در معاملات هستند. شما می‌توانید با قرار دادن سرمایه خود در این هاب‌های معامله‌گری، از قدرت سرمایه‌گذاری و تجربه آن‌ها برای سودآوری از بازار استفاده کنید. با این حال، نکته اصلی در این قراردادها، میزان سودی است که در نهایت به شما تعلق می‌گیرد و عدم آگاهی از نحوه محاسبه آن سوزاندن فرصت‌های سرمایه‌گذاری دیگر است.

منظور از سود مرکب چیست؟

سود مرکب (Compound Interest) میزان سودی است که به سپرده تعلق می‌گیرد، وقتی سپرده هر ماه آپدیت می‌شود و میزان سود ماه‌های قبل به آن اضافه می‌گردد. بنابراین، در محاسبه سود ماه بعد، میزان سپرده قبلی و سودی که این ماه به سپرده تعلق گرفته است در محاسبه سود مرکب ماه بعد موثرند.

نحوه محاسبه سود مرکب

سود مرکب با ضرب سپرده اولیه در 1 به اضافه نرخ سود سالانه به توان تعداد دوره‌های پرداخت سود منهای یک، محاسبه می‌شود. به شکل دقیق‌تر، در فرمول زیر، P میزان سپرده اولیه، n تعداد دوره‌های پرداخت (یا تعداد اقساط) و i نرخ بهره اسمی سالانه بر حسب درصد است.

بنابراین، وقتی از بانک وامی با نرخ بهره 5 درصد می‌گیرید، هرگز انتظار نداشته باشید که در پایان همان مقدار ارزش وام با 5 درصد اضافه را بازپرداخت کنید. به طور مشابه، اگر سودی که به شما تعلق می‌گیرد از جنس مرکب باشد، در پایان دوره، دریافتی شما به مراتب بیشتر از نرخ بهره اسمی اعلام شده خواهد بود.

برای مشخص شدن قدرت بهره مرکب یک مثال مقایسه‌ای می‌زنیم. فرض کنید شما 100 هزار تومان دارید و در یک حساب سپرده با نرخ بهره 5 درصد (غیرمرکب) قرار می‌دهید، پس از 10 سال دریافتی شما 50 هزار تومان خواهد بود. حال اگر 10 هزار تومان در بانکی که نرخ بهره آن مرکب است سپرده‌گذاری کنید، پس از 10 سال، نزدیک به 63 هزار تومان بهره می‌برید.

منظور از APR یا نرخ درصدی سالانه چیست؟

نرخ درصدی سالانه (Annual percentage Rate) به سود سالانه دریافتی از وام گیرنده یا مبلغ پرداختی به سرمایه‌گذاران اطلاق می‌شود که به صورت درصد از مبلغ مبنا محاسبه می‌شود. بنابراین، میزان سود نهایی حاصلضرب ساده مبلغ مبنا در نرخ بهره اسمی است و سود مرکب، مبنا قرار نخواهد گرفت.

بیشتر شرکت‌های ارائه دهنده خدمات کارت اعتباری و بانک‌ها، غالبا از APR به عنوان میزان سود دریافتی خود استفاده می‌کنند؛ به عبارتی، آن‌ها از نرخ سوده چند درصد سالانه سخن می‌گویند، اما در واقع، آنچه دریافت می‌شود فراتر از این عدد و فرمول محاسبه آن در ذهن مشتری است.

نحوه محاسبه APR

نرخ درصدی سالانه با ضرب نرخ بهره دوره‌ای در تعداد دوره‌های دریافت وام (یا پرداخت سود سپرده‌گذاری) محاسبه می‌شود. فرمول زیر حالت کلی و استاندارد در محاسبه این نوع از سود برای یک وام است (در اینجا n تعداد روزها از شروع تا پایان قرارداد است):

 

انواع مختلف نرخ درصدی سالانه

در بانک‌ها، موسسات مالی، صرافی‌های رمزارز و ارائه‌دهندگان خدمات کارت اعتباری، شیوه محاسبه APR متفاوت است و فرمول اصلی بالا با تغییراتی همراه می‌شود. برای مثال، کارت‌های اعتباری برای خرید، انتقال به کارت دیگر و افزایش اعتبار کارت، درصدهای متفاوتی را از مشتری دریافت می‌کنند. این تغییر محصول اضافه‌ شدن پارامترها جدید به فرمول بالاست.

بخصوص، در بانک‌ها یک عدد به عنوان جریمه به فرمول محاسبه نرخ درصدی سالانه اضافه می‌شود. بنابراین، هر بار که مشتری قسط ماهانه خود را با تأخیر پرداخت کند، درصدی از سود ماهانه به عنوان جریمه به مبلغ پرداختی اضافه می‌شود.

APR متغیر نوع دیگری از این نوع از نرخ بهره است که در بانک‌ها، شرکت‌های لیزینگ و دیگر موسسات مالی استفاده می‌شود. در این حالت، نرخ بهره در طول زمان تغییر می‌کند و با افزایش تورم یا سایر عوامل موثر بر ارزش دارایی‌ها، بر مقدار آن افزوده خواهد شد.

بنابراین، هرچقدر بانک، صرافی یا سایر موسسات بخواهند پارامترهای بیشتری را در فرمول وارد کنند، محاسبه و درک این نرخ سود پیچیده‌تر می‎شود. در واقع همین پیچیدگی است که برای این سازمان‌ها سودآور است، زیرا مشتری توان درک نحوه محاسبه را ندارد و تنها با میزان اقساط یا صورتحساب ماهانه غافلگیر می‌‎شود.

منظور از APY یا بازده درصدی سالانه چیست؟

اگر در محاسبات بالا برای APR، سود مرکب را وارد بازی کنیم، به بازده درصدی سالانه می‌رسیم. به عنوان یک وام گیرنده، شما باید نگرانی بیشتری نسبت به دریافت وامی با این نوع محاسبه نرخ بهره داشته باشید. درمقابل و به عنوان یک سرمایه‌گذار، با شوق بیشتری به سمت این نوع پرداخت سود به سپرده خود خواهید رفت.

قدرت سود مرکب آنقدر زیاد است که اگر شما مراقب نحوه محاسبه سود، تعداد دوره‌های پرداخت و حجم وام نباشید، با رقم‌های نجومی و بی‌پایان در پرداخت اقساط مواجه خواهید شد. در مقابل، صندوق‌هایی وجود دارند که در بورس یا بازارهای رمزارز جذابیت زیادی با اعلام این نوع از پرداخت سود ایجاد می‌کنند.

نحوه محاسبه APY

اگر بخواهیم منصف باشیم، بازده درصدی سالانه شیوه درست‌تری در تعریف سود است. دلیل این امر، تغییرات مالی و بخصوص بروز تورم در دوره‌های زمانی بلندمدت است. مولفه اصلی در محاسبه فرمول، درصد واقعی رشدی است که عاید یک سپرده (یا وام) یک ساله با سود مرکب می‌شود.در این فرمول، r نرخ دوره و n تعداد دوره‌های مرکب است.

آنچه از فرمول APY می‌توانید برداشت کنید

وقتی حرف از سرمایه‌گذاری به میان می‌آید، اولین چیزی که به ذهن انسان خطور می‌کند میزان بهره یا درآمد حاصل از آن است. مهم نیست شما در چه بازار، استخر یا مزرعه رمزارز یا فعالیت اقتصادی و مالی سرمایه‌گذاری می‌کنید، این بهره نهایی است که موفقیت در سرمایه‌گذاری را مشخص می‌کند.

نرخ بازگشت (rate of return) درصد رشد سرمایه‌گذاری در یک دوره زمانی مشخص است. اما محاسبه نرخ بازگشت سرمایه برای سرمایه‌گذاری‌های مختلف دشوار است، بخصوص اگر دوره‌های مرکب متفاوتی داشته باشند (در یکی ممکن است مبنا روز باشد و در دیگری ماه یا فصل).

بنابراین، اگر نرخ بازگشت‌های مختلف را تنها با محاسبه درصد ارزش هرکدام در بازه یک ساله در نظر بگیرید، مطمئنا برداشت کاملا اشتباهی از سودآوری سرمایه‌گذاری‌های مختلف خواهید داشت. نرخ درصدی سالانه همان فرمول قابل اطمینان است که با درنظر گرفتن سود مرکب سرمایه‌گذاری‌ها (یا وام‌ها) وضعیت سودآوری را بهتر ترسیم می‌کند.

تفاوت APR و APY در چیست؟

نرخ درصدی سالانه فقط سود ساده را در محاسبات وارد می‌کند؛ در حالی که، بازده درصدی سالانه از نرخ مرکب برای محاسبه سود استفاده می‌کند. بنابراین، وقتی شما وامی با شیوه محاسبه APY برای بهره آن دریافت می‌کنید، باید به مراتب سود بیشتری را پرداخت کنید و مجموع بازپرداخت نهایی فراتر از وام با نرخ بهره از جنس APR است.

برای مثال، فرض کنید دو انتخاب برای سرمایه‌گذاری دارید که اولی 5 درصد سالانه و دومی 5 درصد ماهانه پرداخت می‌کند. برای ماه اول، هر دو روش APR و APY سود مشابهی را نتیجه می‌دهند (5 درصد). اما در ماه دوم، درآمد شما برای سرمایه‌گذاری با نرخ درصدی سالانه  5.12 درصد است.

دنیای مالی غیرمتمرکز و نحوه محاسبه سود در آن

در حال حاضر، اکثر ابزارهای موجود در امور مالی غیرمتمرکز و بخصوص رمزارزها از فرمول APR برای محاسبه سود سرمایه‌گذاری یا وام استفاده می‌کنند. بنابراین، در بیشتر موارد برای اینکه سود مرکب دریافت کنید، باید خود وارد عمل شوید و با افزایش تعداد معاملات، از سود هر کدام در سرمایه‌گذاری دیگری استفاده و سود مرکب را برای خود ایجاد کنید.

مطمئنا وقتی می‌خواهید از یک صرافی غیرمتمرکز وام بگیرید، فرمول نرخ درصدی سالانه به نفع شما خواهد بود. همچنین، وقتی می‌خواهید در یک صندوق سرمایه‌گذاری کریپتو سرمایه‌گذاری کنید، فرمول APY و محاسبه مرکب سود به نفع شما است.

با وجود این، باید توجه داشت که هیچ موسسه و جریان مالی حاضر به پرداخت سود مرکب نیست، مگر ریسک بالاتری برای آن نوع از سرمایه‌گذاری تعریف شده باشد. در نتیجه، هرچقدر مقدار سود بالاتر می‌رود، به همان میزان و حتی بیشتر، نرخ ریسک سرمایه‌گذاری افزایشی می‌شود.

بیشتر بخوانید: امور مالی غیرمتمرکز چیست

فاکتورهایی که باید در سرمایه‌گذاری بر روی کریپتو مدنظر قرار گیرند

قبل از هر چیزی باید گفت که سرمایه‌گذاری بدون دانش کافی از تکنیکال و فاندامنتال در دارایی‌های قابل معامله، پریدن از هواپیما بدون چتر است. بخصوص برای کسانی که به تازگی وارد دنیای کریپتو شده‌اند، فاکتورهای زیر کمک شایانی به موفقیت در معاملات خواهند کرد.

کارمزدها و هزینه‌ها

تقریبا هر معامله‌ای که در بازار رمزارز انجام می‌دهید با کارمزد همراه است. بنابراین، شما باید کارمزدها را در استراتژی‌های سرمایه‌گذاری وارد کنید. بسیاری از معامله‌گران از این واقعیت و میزان هر کارمزد خبر ندارند و با تصور سودآوری یک معامله با حاشیه کم، اقدام به انجام آن می‌کنند و پس از کسر کارمزد نه تنها سود نمی‌کنند، بلکه دچار ضرر هم می‌شوند.

همچنین، وقتی می‌خواهید وامی دریافت کنید، در استخرهای پرداخت وام شرکت کنید یا اینکه در صندوق‌های مختلف سرمایه خود را به اشتراک بگذارید، همچنان با کارمزد پلتفرم‌ها مواجه‌اید و باید از میزان و نحوه کسر آن‌ها از سود نهایی، یا اضافه شده به مقدار بازپرداخت وام، آگاه باشید.

نرخ‌های APR و APY متغیر و ثابت

یکی از اصلی‌ترین سوء تفاهم‌هایی که می‌تواند ضرر هنگفتی به شما بزند، برنامه‌ریزی روی نرخ APR یا APY ثابت در وام گرفتن، با وجود نرخ متغیر در واقعیت است. اگر مراقب نباشید، صرافی‌ها وام‌های متغیری به شما می‌دهند که نرخ متناظر با آن‌ها در طول زمان بسته به موقعیت بازار تغییر می‌کند.

پاداش‌های مازاد در سرمایه‌گذاری

گاهی، صرافی‌ها یا شرکت‌هایی که توکن یا رمزارز خاصی را در قالب‌های مختلف عرضه می‌کنند، در ادامه به دریافت‌کنندگان جایزه‌هایی در قالب همان توکن یا رمزارز می‌دهند. این مقادیر اضافی ممکن است با استراتژی‌ها و شیوه‌های مختلف از تخصیص به معامله‌گر ارائه شود، آگاهی از آن‌ها مطمئنا باعث تجدیدنظر معامله‌گر در فروش یا قیمت‌گذاری اموال خود می‌شود.

وضعیت کنونی کریپتوی هدف

گاهی وضعیت بازار به شکلی است که مزارع یا استخرهای DeFi اقدام به واگذاری گسترده دارایی‌های خود در قالب وام به کاربران می‌کنند. در مواردی، که تعداد آن‌ها نیز کم نیست، این واگذاری به دلیل آگاهی از نزول یا رکودهای طولانی در بازار آن کریپتو است.

به طور مشابه، این منابع عرضه ممکن است اقدام به دریافت توکن یا رمزارزهای خاصی با پیشنهاد نرخ‌های APR و PAY بالا بکنند. همیشه به یاد داشته باشید که نرخ‌های بهره بسیار بالا یا با آگاهی از روند صعودی در رمزارز است یا کلاه‌برداری جمعی هدف اعلان است.

اعتبار و اندازه پلتفرم

هرچقدر اندازه پلتفرم، تعداد معامله‌گران آن، حجم معاملات، قدمت و تعداد کریپتوهای مورد معامله در آن بیشتر باشد، آن پلتفرم اعتبار بیشتری دارد و امکان سوء استفاده از معامله‌گران توسط آن پایین‌تر است. بخصوص، پلتفرم‌هایی که سابقه طولانی در ارائه وام، سود سرمایه‌گذاری و مشارکت دارند، قابل اعتمادترند.

درنهایت، به یاد داشته باشید که به دلیل ماهیت دنیای کریپتو، رفتار دارایی‌های آن در معاملات و معامله‌گرانی که در آن‌ها مشغول به انجام تراکنش هستند، نرخ PAR و PAY در بازارهای رمزارز همیشه بالاتر از این نرخ‌های سود در مالی کلاسیک است. آگاهی از این تفاوت کمک شایانی به شما در تشخیص وضعیت کلاه‌برداری از پیشنهادات امن می‌کند.

جمع‌بندی

دو مفهوم APR و APY برای هر نوع سرمایه‌گذاری و دریافت وام مهم هستند. اولی ساده‌تر و اگر می‌خواهید وام دریافت کنید، به نفع شماست ؛ دومی مطلوب سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها یا دیگر استخرهای معاملاتی یا بانکی است.

اصلی‌ترین تفاوت این نرخ درصدی سالانه و بازده درصدی سالانه، فرمول مرکب است که در دومی به کار می‌رود و در اولی نقشی ندارد. همچنین، سرمایه‌گذاری‌هایی که با سود APR تعریف می‌شوند از ریسک کمتری برخوردارند و معمولا یک سرمایه‌گذاری کاملا امن با سود تعریف شده سالانه یا ماهانه محسوب می‌شوند.

سرمایه‌گذاریی‌هایی که پیشنهاد سودی از جنس APY می‌دهند، مطمئنا ریسک بالاتری را برای معامله‌گر به همراه می‌آورند. بخصوص، در دنیای کریپتو شما باید نسبت به این نوع سرمایه‌گذاری‌ها محافظه‌کارتر باشید و تنها به صرف دریافت سود بیشتر، دارایی‌های خود را در ریسک بالا قرار ندهید.

سوالات متداول

APR چیست؟

به سود سالانه دریافتی از وام گیرنده یا مبلغ پرداختی به سرمایه‌گذاران اطلاق می‌شود که به صورت درصد از مبلغ مبنا محاسبه می‌شود.

APY چیست؟

اگر در محاسبات APR، سود مرکب را وارد بازی کنیم، به بازده درصدی سالانه می‌رسیم که به آن APY می گویند.

تفاوت APR و APY چیست؟

نرخ درصدی سالانه فقط سود ساده را در محاسبات وارد می‌کند؛ در حالی که، بازده درصدی سالانه از نرخ مرکب برای محاسبه سود استفاده می‌کند.