کارمزد در شبکه بلاکچین چیست؟ چگونه کارمزد انتقال در بلاکچین محاسبه می‌شود؟

بلاک‌چین یک شبکه همتا به همتا است. در این شبکه تمام کاربران حقوق و امتیازات یکسانی دارند. بنابراین، تمام کاربران می‌توانند بدون دریافت مجوز خاصی به شبکه و محتوای آن دسترسی پیدا کنند. همین باعث می‌شود تا بلاک‌چین دارای یک ساختارِ غیرمتمرکز باشد. همین ویژگی‌ بلاک‌چین، تأثیر گسترده‌ای بر روی صنایع مختلفی به به شبکه‌های متمرکز متکی هستند گذاشته است. برای استفاده از بلاکچین هزینه‌هایی از کاربران طلب می‌شود که نمونه‌ی بارز آن کارمزد در شبکه بلاکچین یا کارمزد انتقال در بلاکچین است.

هر کدام از سرویس‌های بانکی و پرداخت آنلاین معمولا کارمزدی را برای تراکنش‌ها از کاربران خود دریافت می‌کنند. این مبلغ برای پوشش دادن هزینه‌های عملیاتی و سایر هزینه‌های مرتبط به تراکنش هم از خود پردازنده و هم دریافت‌کننده وجه دریافت می‌شود. با این حال، در بلاکچین این هزینه‌ها به دلیل غیرمتمرکز بودن ساختار این شبکه، نمی‌توانند مستقیما از کاربران دریافت شوند. بلکه در عوض، کارمزدها به ماینرهایی که هر کدام از تراکنش‌ها را در شبکه‌ها تأیید و اعتبارسنجی می‌کنند پرداخت می‌شوند. با این کارمزد ماینرها انگیزه لازم برای پردازش تراکنش‌ها در بلوک‌های بلاکچین را به دست می‌آورند.

در ادامه این مقاله از وب‌سایت پارسیان کریپتو در مورد اینکه کارمزد در شبکه بلاکچین چیست؟ و اصلا چرا وجود دارد بحث می‌کنیم. با ادامه این مطلب همراه ما باشید:

کارمزد در شبکه بلاکچین چیست؟

کارمزد در شبکه بلاکچین یا کارمزد انتقال در بلاکچین، مقدار ارز دیجیتالی است که برای تشویق ماینرها یا استخراج‌کنندگان (Miner) و اعتبارسنج‌ها یا تأییدکنندگان (Validator) پرداخت می‌شود تا تراکنش‌ را در بلوک بعدی بلاکچین قرار دهند. میزان کارمزد بسته به ازدحام شبکه و اندازه تراکنش متغییر است.

در بلاکچین‌های مختلف کارمزد بسته به میزان پیچیدگی، حجم داده‌ و فوریت متفاوت است. تراکنش‌هایی که برای پردازش به داده‌های بیش‌تری احتیاج دارند یا اینکه از نظر محاسباتی پیچیده هستند، کارمزد پایه‌ی بالاتری دارند.

در شبکه بلاک‌چین اتریوم که در آن امکان اجرای قراردادهای هوشمند فراهم شده است، وقتی که عملیاتی پیچیده‌تر باشد، منابع محاسباتی بیش‌تری هم مصرف می‌کند. از این رو، هزینه‌ها هم بالاتر هستند. همین‌طور تراکنش‌هایی که اندازه داده‌های آنها بزرگ‌تر است و فضای بیش‌تری در بلوک اِشغال می‌کنند هم هزینه‌ بیش‌تری در بردارند. به همین دلیل است با ارسال میزان بیش‌تری بیت کوین باید کارمزد انتقال در بلاکچین بیش‌تری پرداخت کنید.

فوریت هم در میزان کارمزد در شبکه بلاکچین نقش مهمی ایفا می‌کند. کاربرانی که می‌خواهند تراکنش انها سریع‌تر تأیید شود، باید هزینه‌های بیش‌تری بپردازند تا ماینرها و اعتبارسنج‌ها را تشویق به قرار دادن تراکنش‌هایشان در اولویت‌های بالاتر کنند.

با این ساختار پویای کارمزد انتقال در بلاکچین، کاربران می‌توانند تعادل بین هزینه و سرعت را به خوبی حفظ کنند. در همین حال، این ساختار باعث حفظ سلامت کلی شبکه بلاکچین هم می‌شود؛ چرا که در دوره‌های فعالیت بالا، هزینه‌های تراکنش بیش‌تر از دوره‌های فعالیت کم است.

بیشتر بخوانید: بلاکچین چیست

علت وجود کارمزد در بلاکچین چیست؟

کارمزد انتقال در بلاکچین از کاربرانی که قصد پردازش تراکنش‌های خود در شبکه بلاک‌چین را دارند دریافت می‌شود. اما این کارمزد به دلایل مختلفی وجود دارد. اصلی‌ترین دلیل پاداش دادن به ماینرها و اعتبارسنج‌های بلاک‌چین است.

وقتی کاربرانی تراکنش را برای پردازش به شبکه بلاک‌چین می‌فرستد، این تراکنش باید توسط ماینرها تأیید شود. ماینرها در این مرحله از قدرت محاسباتی خود برای باز کردن قفل بلوک‌های جدید در شبکه بلاک‌چین استفاده می‌کنند. در همین حال، ماینرها تراکنش‌های موجود در بلاک‌چین را تأیید کرده و آنها را به دفتر کل اضافه می‌کنند.

در اینجا ماینرها کارمزد انتقال در بلاکچین را در قالب ارز دیجیتال بومی شبکه بلاک‌چین دریافت می‌کنند. اما اگر کارمزدی برای انجام تراکنش‌ها در بلاک‌چین وجود نداشته باشد، به طبع ماینرها اصلا انگیزه‌ای برای اعتبارسنجی و تأیید تراکنش‌ها نخواهند داشت و تراکنش‌ها هم در شبکه به حالت راکد باقی می‌مانند.

در همین حال، کارمزد در شبکه بلاکچین از تراکنش‌های اسپم در شبکه‌ جلوگیری می‌کنند. این دسته از حملات اسپم معمولا برای به وجود آوردن ازدحام و مختل کردن شبکه انجام می‌گیرند. اما با وجود کارمزد، هرکدام از ارسال‌کنندگان تراکنش اسپم مجبور به پرداخت مبلغی برای تأیید تراکنش‌های خود خواهند بود. همین باعث می‌شود که تعداد تراکنش‌های اسپم کاهش پیدا کند.

کارمزد انتقال در شبکه بلاکچین چگونه محاسبه می شود؟

کارمزد انتقال در شبکه بلاکچین در قالب ارز دیجیتال است. برای محاسبه کارمزد در شبکه بلاکچین باید سختی استخراج و همین‌طور پاداش استخراج آخرین بلوک در شبکه را در نظر گرفت.

سختی استخراج به تعداد ماینرهای هر شبکه بلاکچین بستگی دارد. برای مثال، در بلاک‌چین بیت کوین از الگوریتمی استفاده می‌شود تا در آن دائما سختی استخراج مطابق با تعداد ماینرهای شبکه تنظیم شود. به این ترتیب، این تضمین به وجود می‌آید که بلوک‌های جدید با سرعت ثابتی استخراج می‌شوند. از این رو، سختی استخراج در شبکه بلاکچین معمولا بالا است. وقتی که سختی استخراج در شبکه‌ای کم باشد، به‌ طبع کارمزد در شبکه بلاکچین هم پایین می‌آید.

پاداش استخراج هم همان میزان پاداش‌هایی است که به ماینرها برای باز کردن قفل بلوک جدید در شبکه داده می‌شود. کارمزد انتقال در شبکه بلاکچین هم بر اساس سختی استخراج و پاداش محاسبه می‌شود. برای مثال، اگر سختی استخراج در یک شبکه بلاک‌چین ۱۰ و پاداش استخراج برای هر بلوک ۱ باشد، کارمزد انتقال ۱۰ درصد از پاداش استخراج در هر بلوک خواهد بود. با این حال، کارمزد در شبکه‌های بلاکچین مختلف به صورت متفاوتی محاسبه می‌شود که در ادامه توضیح خواهیم داد.

کارمزد در بلاکچین بیت کوین

بیت ‌کوین، اولین ارز دیجیتال و اولین شبکه بلاک‌چین جهان است. بیت‌کوین استانداردی برای کارمزدهای انتقال در شبکه خود ایجاد کرد که همچنان برای ارزهای دیجیتال زیادی به کار می‌رود. ساتوشی ناکاموتو، خالق بیت‌کوین متوجه شده بود که دریافت کارمزد انتقال در شبکه بلاکچین می‌تواند از شبکه در مقابل حملات گسترده اسپم مراقبت کند و همین‌طور باعث تشویق رفتارهای خوب در ساختار بلاک‌چین شود.

ماینرهای بیت کوین کارمزد انتقال را به عنوان بخشی از فرآیند تأیید هر تراکنش در یک بلوک جدید دریافت می‌کنند. این تراکنش‌ها در مخزن تراکنش‌های تأیید نشده یا ممپول (Mempool) ذخیره می‌شوند. ماینرها معمولا تراکنش‌هایی که کارمزد بالاتری دارند را در اولویت‌ بالاتر قرار می‌دهند. در اینجا هر کاربری که قصد انجام تراکنش خود را دارد باید کارمزدی پرداخت کند. اگر کارمزد خیلی پایین باشد، احتمال اینکه ماینرها این تراکنش‌ها را تأیید نکنند بالا است.

در شبکه بیت‌کوین، کیف پول‌های مختلف به کاربران امکان تنظیم دستی کارمزد انتقال در شبکه بلاکچین را می‌دهند. حتی امکان ارسال بیت کوین با کارمزد صفر هم وجود دارد، اما همان‌طور که گفتیم احتمالا اینکه ماینرها این تراکنش‌ها را هیچ‌وقت تأیید نکنند وجود دارد.

برخلاف تصور بسیاری، کارمزد انتقال بیت کوین اصلا ربطی به مبلغ ارسالی ندارد، بلکه به اندازه تراکنش (بر حسب بایت) بستگی دارد. برای مثال، فرض کنید که یک تراکنش با حجم ۴۰۰ بایت انجام داده‌اید و میانگین کارمزد انتقال در شبکه بلاکچین هم ۸۰ ساتوشی در هر بایت است. در این صورت، شما برای اینکه تراکنش‌تان تأیید و به بلوک بعدی اضافه شود، باید حدود ۳۲ هزار ساتوشی (یا 0.00032 بیت‌کوین) به عنوان کارمزد پرداخت کنید.

وقتی که ترافیک در شبکه بالا است، تقاضا بیش‌تری برای انتقال بیت‌کوین وجود دارد. در این شرایط، کارمزد در شبکه بلاکچین برای تأیید سریع‌تر بالاتر است. این اتفاق به خصوص در دوره‌های نوسان شدید بازار رایج است. به همین دلیل، استفاده از بیت کوین برای امور روزمره با توجه به هزینه‌های بالای کارمزد نمی‌تواند چندان کاربردی باشد.

در بلاکچین بیت کوین تنها تعداد مشخصی از تراکنش‌ها را می‌تواند در هر بلوک گنجاند (هر بلوک دارای ظرفیت ۱ مگابایتی است) و ماینرها این بلوک‌ها را در سریع‌ترین زمان به بلاک‌چین اضافه می‌کنند. اما در همین حال، برای سرعت هم محدودیت وجود دارد.
مقیاس‌پذیری شبکه‌ یا همان توانایی پاسخگویی شبکه به میزان تقاضا و تعداد تراکنش‌ها هم در کارمزد انتقال در شبکه بلاکچین نقش مهمی ایفا می‌کند. توسعه‌دهندگان بلاک‌چین همواره در تلاش برای حل این چالش هستند. به رورزسانی‌هایی مانند اجرای سگویت و شبکه لایتنینگ باعث ارتقای مقیاس‌پذیری شبکه شده‌اند.

کارمزد در بلاکچین اتریوم

کارمزد انتقال در شبکه بلاکچین اتریوم در مقایسه با بیت کوین کاملا متفاوت است. برای محاسبه کارمزدهای شبکه اتریوم میزان توان محاسباتی مورد نیاز برای پردازش هر تراکنش در نظر گرفته می‌شود. به این توان محاسباتی گس (Gas) و به کارمزد تراکنش هم گس فی (Gas Fee) گفته می‌شود. گس قیمت متغییری است بر حسب ارز دیجیتال اتریوم (ETH)، توکن بومی این شبکه محاسبه می‌شود. با این حال، قیمت گس بر حسب گیوی (Gwei) محاسبه می‌شود که معادل 0.000000001 اتریوم است. این واحد برای ساده‌سازی استفاده می‌شود.

گس مورد نیاز برای یک معامله خاص می‌تواند ثابت باشد، اما گس فی می‌تواند پایین یا بالا برود. گس فی معمولا به ترافیک شبکه بستگی دارد. مانند سایر بلاک‌چین‌ها، اگر گس فی بیش‌تری در شبکه اتریوم پرداخت کنید، ماینرها احتمالا تراکنش شما را در اولویت‌های بالاتر قرار دهند.

برای محاسبه کارمزد در بلاکچین اتریوم باید گس یا همان میزان توان محاسباتی مصرف‌شده برای هر تراکنش را با قیمت هر واحد گس ضرب کنیم. برای مثال، در اینجا یک تراکنش از موتور جست‌وجوی بلاک‌چین اتریوم، اتراسکن (Etherscan.io) انتخاب کرده‌ایم. همان‌طور که در تصویر زیر ملاحظه می‌کنید، هزینه تراکنش ۲۱۰۰۰ گس و قیمت هر گس هم ۷۱ گیوی است. بنابراین، کارمزد انتقال این تراکنش 1،491،000 گیوی یا 0.001491 اتریوم است.

همانطور که اتریوم از مکانیسم اثبات سهام بهره می‌برد، انتظار می‌رود که هزینه‌های گس هم در این شبکه به‌مرور گاهش پیدا کنند؛ چرا که به تدریج شبکه برای تأیید هرکدام از تراکنش‌ها تنها به بخش کوچکی از توان محاسباتی احتیاج خواهد داشت. اما، ترافیک یا همان ازدحام شبکه همچنان می‌تواند روی کارمزد انتقال در شبکه بلاکچین اتریوم اثر بگذارد؛ چرا که اعتبارسنج‌های شبکه با دریافت هزینه‌های بالاتر تراکنش‌ها را در اولویت‌های بالاتر قرار می‌دهند.

نحوه تنظیم کارمزد انتقال در کیف پول‌های ارز دیجیتال

این امر بستگی به کیف پولی که از آن استفاده می‌کنید دارد. در واقع، بسیاری از صرافی‌های متمرکز هیچ‌ اجازه‌ای برای کنترل کارمزد انتقال به کاربران خود نمی‌دهند. در این صرافی‌ها، کارمزدها از قبل تعیین شده‌اند (که معمولا همیشه بالاتر از کارمزد واقعی هستند.) به عبارت دیگر، صرافی‌ها وقتی که مشتریان ارزهای دیجیتال خود را برداشت کنند از این راه سود به دست می‌آورد. به همین دلیل، این استراتژی یکی از روش‌های متداول درآمدزایی صرافی‌های متمرکز ارز دیجیتال است.

با این حال، اکثر کیف‌پول‌های غیر امانی (Non-Custodial) به کاربران این اجازه را می‌دهند تا کارمزدهای خود را به دلخواه خود تغییر دهند. برای مثال، در کیف پول بیت کوین دات کام (Bitcoin.com) ۳ کارمزد پیش‌فرض برای بیت کوین و اتریوم و همین‌طور گزینه‌ تنظیم سفارشی کارمزد وجود دارد.

سرعت پیش‌فرض در کیف پول Bitcoin.com برای معامله بیت‌کوین سریع (Fast) است. با این کارمزد پیش‌فرض تراکنش در ۳ بلوک بعدی و در مدتی کم‌تر از ۳۰ دقیقه تأیید می‌شود. اگر کارمزد پیش‌فرض را به سریع‌ترین (Fastest) تغییر دهید، تراکنش در دو بلوک بعدی یا در مدتی کم‌تر از ۲۰ دقیقه تأیید می‌شود، اما به طبع برای این منظور باید کارمزد انتقال در شبکه بلاکچین بیش‌تری بپردازید.

کارمزد پیش‌فرض دیگر اکو (Eco) است. با این کارمزد می‌توانید در هزینه‌های خود صرفه‌جویی کنید. اما تراکنش شما باید در شش بلوک بعدی تأیید شود که معمولا به حدود ۶۰ دقیقه زمان برای تکمیل شدن احتیاج دارد.

سفارشی کردن کارمزد هم تنها به کاربران حرفه‌ای توصیه می‌شود. برای این منظور می‌توانید از وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌‌هایی مانند Bitcoinfees برای بیت‌کوین یا Etherscan’s Gas Tracker برای اتریوم استفاده کنید تا مطمئن شوید هزینه کاملا مناسبی بر حسب وضعیت ترافیک فعلی شبکه پرداخت می‌کنید.

بیشتر بخوانید: ولت ارز دیجیتال چیست

سخن پایانی

کارمزد در شبکه بلاکچین یا کارمزد انتقال در بلاکچین همان میزان رمز ارزی است که هرکدام از کاربران در ازای تأیید تراکنش‌های خود و به منظور تشویق کردن ماینرها و اعتبارسنج‌ها می‌پردازند. میزان کارمزد هم بسته به ازدحام شبکه و اندازه تراکنش متغییر است.

سوالات متداول

کارمزد در شبکه بلاکچین چیست؟

کارمزد در شبکه بلاکچین مقدار ارز دیجیتالی است که کاربران برای تکمیل تراکنش خود در بلاکچین می‌پردازند. این کارمزد به ماینرها پرداخت می‌شود تا تراکنش‌ها را تأیید و اعتبارسنجی کرده و به دفتر کل بلاک‌چین اضافه کنند.

کارمزد تراکنش بیت کوین برای ۱۰۰ دلار چقدر است؟

چنانچه در مطلب توضیح دادیم، کارمزد انتقال بیت کوین به حجم تراکنش (برحسب بایت) بستگی دارد. از این رو، اصلا ارتباطی به مبلغ بیت کوینی که ارسال می‌کنید ندارد. برای یک معامله ساده معمولا حدود ۲۰۰ تا ۲۰۰۰ ساتوشی (معادل حدود ۰.۰۶ تا ۰.۶۰ دلار) کارمزد دریافت می‌شود. اما این تراکنش می‌تواند در مجموع برای انتقال معادل ۱۰۰ دلار یا حتی ۱۰۰ میلیون دلار بیت کوین انجام شده باشد.

چرا کارمزد انتقال در بلاکچین گاهی بالا است؟

در دوره‌های نوسان شدید بازار، معمولا افراد بیش‌تری به دنبال پردازش تراکنش‌های خود هستند. همین باعث می‌شود که این کاربران بخواهند برای پردازش سریع‌تر مبلغ بیش‌تری به عنوان کارمزد به ماینرها بپردازند. این امر باعث می‌شود تا ماینرها این تراکنش‌ها را در اولویت قرار دهند. نهایتا شما هم مجبور به پرداخت کارمزد انتقال بالاتری برای تکمیل تراکنش خود شوید.

چگونه کارمزد انتقال در بلاکچین بیت کوین را محاسبه کنیم؟

کارمزد در شبکه بلاکچین بیت کوین به حجم تراکنش که بر حسب بایت محاسبه می‌شود بستگی دارد. تراکنش‌های پیچیده‌تر که دداده‌های بیش‌تری دارند معمولا پرهزینه‌تر هستند.

چگونه کارمزد در شبکه بلاکچین اتریوم را محاسبه کنیم؟

برای محاسبه کارمزد در بلاکچین اتریوم باید گس یا همان میزان توان محاسباتی مصرف‌شده برای هر تراکنش را با قیمت هر واحد گس ضرب کنیم. بنابراین اگر هزینه تراکنش ۲۱۰۰۰ گس و قیمت هر گس هم ۷۱ گیوی باشد،. کارمزد انتقال 1،491،000 گیوی یا 0.001491 اتریوم خواهد بود.