حباب قیمت چیست؟ مفهوم price bubble در دنیای رمزارز و شکل گیری آن

حباب قیمت (price bubble) موضوع مورد بحث ما در این مقاله از مجموعه مقالات پارسیان کریپتو است. تا پایان با ما همراه باشید.

مفهوم حباب قیمت چیست؟

اصولا حباب در اصطلاح عمومی به شرایطی گفته می‌شود که افراد از مصنوعی بودن قیمت‌ ها خبر دارند ولی هیچ کس نمی‌تواند که آینده بازار را پیش بینی کند. حباب قیمت باعث می‌شود تا یک موقعیت غیر قابل ممکن در یک ماه ممکن شود و نرخ یک محصول، ارز و یا اشیا قیمتی به یکباره و بدون منطق افزایش پیدا کند. البته این اصطلاح ممکن است در زبان عامیانه و برای توضیح داده به افراد کاملا ساده و روان باشد اما آیا در عمل نیز، این چنین است؟ یعنی همان قدر ساده است؟

حباب قیمت (price bubble) باعث می‌ شود تا ارزش ذاتی و واقعی برای تخصیص تحت تاثیر موقعیت و شرایط قرار گیرد و چه بسا یک کالا با چند ده برابر بیشتر از ارزش واقعی خود معامله شود. تنها چیزی که مشخص است ترکیدن و از بین رفتن این حباب است چرا که به همین خاطر نام “حباب” به آن داده شده است. احتمالا با بیان توضیحات فوق تصور کنید که حباب‌ ها فقط از نوع مثبت هستند. در حالی که اینطور نیست!

حباب‌های منفی هم وجود دارند که قیمت عرضه محصول از قیمت تقاضای همان کالا کمتر می‌شود. تنها نکته مهم و قابل توجه در بازارهای با حباب مثبت، لذت فعالان مختلف در همان بازار است که به نظر می‌رسد یک لذت گذرا و موقتی می‌ باشد. البته این احتمال هم وجود دارد که طمع فعالان بیشتر شده و سعی در ثابت نگه داشتن قیمت‌ ها داشته باشند.

 مراحل شکل گیری حباب قیمت

حباب قیمت (price bubble) و دلایل به وجود آمدن آنها در این قسمت مورد بررسی قرار می‌ گیرد. انتقال، رشد و رونق افزایشی، هیجان غیر واقعی، ثبت و ذخیره سود و در نهایت وحشت سقوط تمام مراحلی هستند که روند رشد و نزول حباب قیمتی را بیان می‌ کنند.

مرحله انتقال در مفهوم حباب قیمت (price bubble)

بسیاری از سرمایه گذاران بازار ارز و یا هر بازار دیگری مسیر و محیط سرمایه گذاری خود را تغییر داده و به اصطلاح جابه‌جایی انجام می‌ دهند. آنها مسیری را که به تازگی وارد آن شده‌اند شادی بخش و جذاب مشاهده می‌ کنند و حس مثبت و شیرین نسبت به آن دارند. امید به وجود آمده می‌تواند سرمایه گذاران را به ایجاد فناوری و سیاست‌ های تازه ترغیب کند.

به همین دلیل اگر امیدها شکل غیر واقعی و اغراق کننده به خود گیرد ممکن است حتی فرد را به سرمایه گذاری‌های کلان نیز، سوق دهد. احتمالا اگر برنامه ریزی‌ها خوب پیش رود، احتمال به دست آوردن بازدهی شیرین‌ تر قابل مشاهده باشد. البته روی دیگر سکه هم وجود دارد و آن، زمانی است که فردِ سرمایه گذار ضرر و زیان زیادی متحمل می‌ شود.

پیشنهاد می کنیم مقاله مربوط به بهترین کیف پول های بیت کوین را حتما مطالعه کنید.

رشد و رونق افزایشی

زمانی که افراد سرمایه گذار سرمایه و دارایی خود را برای شروع یک کسب و کار نو و جدید روانه قسمت خاصی از بازار می‌کنند، قیمت دارایی و کالاهایی که در این بخش از بازار وجود دارد به تدریج حالت افزایشی داشته و به نظر می‌رسد جرقه اولیه حباب قیمت (price bubble) زده می‌شود. البته هنوز به طور کامل بازار وارد این مرحله نشده است.

به بیان ساده‌تر دارایی‌ها در این مرحله ارزش واقعی و ذاتی خود را با درصد کمتری دور از واقعیت دارند. در این بخش، سرمایه گذاران حس ششم خود را تیزتر کرده و متوجه رشد لاک‌ پشتی قیمت می‌شوند. به همین دلیل افراد برای سرمایه گذاری و وارد کردن سرمایه خود به بازار با یکدیگر رقابت می‌ کنند.

هیجان غیر واقعی

به نظر می‌رسد در این مرحله، روند رشد و افزایش قیمت، حالت محسوس‌تری به خود گرفته است. این همان مرحله‌ای است که حدس‌ها و برنامه ریزی‌های امیدوارکننده و شیرین به فکر سرمایه گذاران و افراد مختلف خطور می‌کند. آنها بدون اینکه تحلیل خاصی داشته باشند تنها به سبب افزایش قیمت غیر واقعی آن را یک فرصت تکرار نشدنی برای خود دانسته و با عزم بیشتری اقدام به واریز سرمایه در بازار می‌کنند.

ارتباط بین تفکر واهی و دارایی‌ها رابطه عمیقی تشکیل می‌دهند و در آخر شکاف بین قیمت واقعی و نتیجه به دست آمده شکل می‌گیرد. البته در اینکه هنوز هم که هنوز است سرمایه گذاران و افراد به عملکردِ بازار روی خوش نشان می‌دهند شکی در آن نیست. دقیقا در این شرایط، موقعیتِ حباب قیمت (price bubble) به وجود می‌آید.

ثبت و ذخیره سود

در این مرحله که به نظر می‌رسد حباب قیمتی به تدریج خود را نشان می‌دهد، سرمایه گذاران خبره شکاف را به واسطه تجربه و حس ششم اقتصادی خود تشخیص داده و سعی در فروش سهام یا ارز خود در سقف قیمتی دارند. آنها در هر شرایطی سود خود را ثبت و ذخیره کرده و بدون اینکه کوچکترین ضرری متوجه دارایی‌های‌شان شود بخشی از بازار که حباب دارد را با سود فروان ترک می‌‌کنند.

محافظت از سرمایه و حفظ سود مطلب از مهمترین کارهایی است که سرمایه گذاران نهادی انجام می‌دهند( تمام شرکت‌ها، هلدینگ‌ها، شرکت‌های تامین سرمایه و تمام اشخاص حقیقی و حقوقی که به نوعی بیشتر از 5 درصد ارزش اسمی را می‌خرند با عنوان سرمایه گذاران نهادی شناخته می‌شوند).

حال در این مرحله، بازار به واسطه فروش سهام بیشتر و به دنبال آن افزایش عرضه، قیمت‌ها را شکسته و سعی در ترکاندن حباب قیمت (price bubble) دارد.

پیشنهاد می کنیم مقاله توکن حاکمیتی را نیز حتما مطالعه کنید.

وحشت سقوط

در مرحله آخر با توجه به کاهش قیمت‌ها، اغلب سرمایه داران ترسیده و فروش را افزایش می‌دهند. در همین شرایط، حباب قیمت ترکیده و بازار به تدریج، سقوط می‌کند.  افرادی که توانایی خروج در موقعیت طلایی را نداشته بودند، متحمل ضرر شده و زیان‌های جبران ناپذیری تحمل می‌کنند که حتی ممکن است تا ورشکستگی نیز، آنها را سوق دهد.

به نظر می‌رسد؛ ترکیدن حباب قیمت (price bubble) راحت‌تر از ایجاد آن باشد. این حباب به حدی حساس و رنجور است که ممکن است تحت تاثیر عوامل مختلف مانند خبرهای روز دنیا و یا سخنرانی یک فرد مهم در جهان آسیب دیده و ترکیدگی را تجربه نماید.

پیشنهاد می کنیم مقاله ارز دیجیتال چیست را حتما مطالعه کنید تا بیشتر در مورد ارزهای دیجیتال بدانید.

حباب قیمت در موضوع تئوری احمق بزرگتر

تئوری احمق بزرگتر یک تئوری کاملاً ایده‌آل در رقم زدن حباب قیمت (price bubble) می‌باشد و می‌تواند قیمت سهام یا ارز را با توجه به ارزش غیر واقعی و فضایی آن معامله نماید. در این تئوری توجه به ارزش ذاتی و واقعی، مفهومی ندارد. این نظریه اقتصادی به محض سرکش شدن تب بازار و هیجانات آن خود را نشان داده و باعث می‌شود تا یک فرد، سهم یا ارز بیشتر از قیمتی که مناسب آن است، خرید و فروش نماید و البته این تمام ماجرا نیست.

او با توجه به جو موجود در بازار مطمئن است که می‌تواند همین ارز یا سهام را مجددا با قیمتی بالاتر از قیمت خرید خود به فروش رساند چرا که به عقیده او، همیشه و در هر زمان افراد احمقی پیدا خواهند شد که این ارز را با قیمت ارائه شده خریداری نمایند. این چرخه و تئوری ویرانگر می‌تواند آنقدر ادامه پیدا کند که فرد را به ورطه نابودی بکشاند.

به نظر می‌ رسد اگر مقایسه‌ای بین تئوری احمق بزرگتر و رفتار گله‌ای داشته باشیم هر دو از لحاظ موقعیتی، مشابه هم باشند. به طوریکه در هر دو شرایط، به محض افزایش قیمت‌ ها، حمله برای خرید بیشتر شده و افراد بدون اینکه تحلیل و یا برنامه ریزی برای خرید خود داشته باشند این کار را انجام می‌دهند. به بیان ساده‌تر، بحث “فومو” نیز، شفاف‌تر شده و معامله گران را تحت تاثیر خود قرار می‌ دهد.

حباب‌ های معروف قیمتی

درست است که بازارهای مالی در طول تاریخ به صورت فراوان  حباب قیمت (price bubble) را تجربه کرده‌اند اما دو حباب معروفِ دات کام و گل لاله رایج‌ترین و مهمترین آنها است. حباب دات کام (dot-com bubble) که در دهه‌های 90 میلادی خود را نشان داد در ارتباط با افزایش غیر واقعیِ ارزش شرکت‌هایی بود که از اینترنت استفاده می‌کردند.

سرمایه گذاران در این مقطع از تاریخ به امید کسب سود فراوان دارایی خود را داخل کسب و کارهای نوپا که بر اساس اینترنت و تکنولوژی کامپیوتری بودند وارد کردند. در سال 2000 میلادی شاخص نزدک مرکب (NASDAQ Composite Index) برای این استارتاپ نوظهور چیزی در حدود 5408.60 بود که در آن سال‌ها یک رقم بسیار زیاد می‌شد. در این سال‌ها بود که سرمایه گذاران مختلف طمع کردند و از روش سنتی خود غافل شدند. آنها با یک تحلیل ساده  (P/E) می‌توانستند قیمت بر سود سهم را محاسبه کنند.

در صورتی که آن تحلیل‌ها را کنار گذاشته و از مفاهیم تازه‌تری مانند سهم بازار و دانش برند استفاده کردند. البته در آن زمان‌ها کاهش سود بانکی نیز، موقعیت را به نفع حباب قیمت (price bubble) افزایش داد و باعث شد تا سرمایه گذاری‌ها در دات کام روند صعودی پیدا کند. در این حالت، سود کلانی متوجه استارتاپ نوپا شد. به تدریج، زمزمه‌های حباب قیمتی مطرح شد و این حباب حالت برجسته‌تری پیدا کرد. به طوری که شرکت‌هایی مانند پتس دات کام (Pets.com) ورشکستگی خود را اطلاع دادند و با ترکیدن حباب بسیاری از شرکت‌های دیگر نیز مانند همین کمپانی به دره نابودی کشانده شدند.

البته با توجه به ویرانگر بودن این نوع حباب در تاریخ از آن به حباب دات بمب نیز یاد می‌کنند. نابودی تریلیون دلارها و وقوع حملات هکری و مواردی از این قبلی، راه را برای افزایش بیشتر شکست هموار کرد. البته بهتر است بدانید شرکت‌های مطرح دنیا مانند شرکت آمازون و ای بی جزء کمپانی‌هایی بودند که توانستند خود را از دست این حباب نجات دهند.

در مقابل؛ حباب گل لاله بود که به طرز شگفت انگیزی روی قیمت پیاز گل لاله تاثیر گذاشت و آن را دچار بحران کرد. با توجه به برخاستن گل لاله از مهد هلند مسلما این حباب نیز در همین کشور شکل گرفت.

پیشنهاد می کنیم مقاله واقعیت مجازی چیست را حتما مطالعه کنید تا در مورد دنیای VR اطلاعات مفیدی کسب کنید.

حباب قیمت رمزارز چیست؟

به نظر می‌رسد عده‌ای از متخصصان حوزه ارز دیجیتال، ارزهای دیجیتال را تحت تاثیر حباب قیمت (price bubble) می‌دانند. البته در این که برخی کارشناسان دیگر هیچ ارزشی برای دنیای کریپتو قائل نیستند نیز، وجود دارد که به موضوع حال ما ارتباطی ندارد. به نظر می‌رسید؛ سال 2018 کارشناسان حوزه کریپتو به این نتیجه رسیدند که حباب متورمی برای ارزهای دیجیتال وجود دارد. البته بهتر است بدانید در همان سال ارزش همه ارزهای دیجیتال چیزی در حدود 800 میلیارد دلار بود.

شکستگی حباب قیمت (price bubble) در ارزهای دیجیتال زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت‌های افزایش یافته دوام تثبیت و پایداری را ندارند. در این صورت قیمت دارایی‌ها روند کاهشی به خود می‌گیرد. درست است که حباب‌های قیمتی در هر بازار مالی ممکن است مشاهده شود اما به نظر می‌رسد وجود این حباب قیمت (price bubble) در حوزه کریپتو بیشتر از دیگر پلتفرم‌ها قابل مشاهده باشد.

این موضوع هم احتمالا به خاطر غیر متمرکز بودن آن و ناآگاهی افراد زیادی که در بستر آن فعالیت می‌کنند. علاوه بر این، تراکنش‌ها، نوسان‌های مختلف قیمت، حجم معاملات، عدم قطع و عوامل مختلف دیگر باعث به وجود آمدن این شرایط می‌شوند. با استفاده از پلتفرم Bubblemaps می‌توانید برای توکن در حوزه دیفای و نوع غیر مثلی اطلاعات مفیدی کسب نمایید. علاوه بر آن، این ابزار باعث آگاهی کامل از اطلاعات موجود در بلاکچین می‌ شود.

پیشنهاد می کنیم مقاله حملات داستینگ را نیز حتما مطالعه کنید.

اهمیت نمودارهای حبابی

نمودارهای موجود در این زمینه باعث می‌شوند تا تغییرات مختلف قیمتی را مشاهده کرده و آگاهی کاملی از وقوع حباب قیمت (price bubble) داشته باشیم. تنها در صورتی به اهمیت و کارایی آنها پی می‌ برید که از این نمودارها استفاده کرده و تحلیل‌ های مختلفی انجام دهید. تجربه کار با آنها دید وسیع‌تری در بازارهای مالی به شما می‌دهند و این از هر لحاظ برای آینده سرمایه گذاری شما مناسب است. این نمودارها به صورت پراکنده و اسکاتر می‌ باشند و به منظور نشان دادن اطلاعات در بازارهی مالی کاربرد دارند.

کلام آخر

همانطور که مشخص است حباب قیمت (price bubble) در بازارهای مختلف مانند سهام، طلا، ارز فیات و ارزهای دیجیتال اتفاق می‌ افتد. به هر حال تمام جهش‌ های رشدی نامتعارف که به صورت فضایی و غیر منطقی رشد کرده‌ اند ناچار هستند تا روزی ترکیده و ثبات را به بازار برگردانند. بهتر است بدانید که فاز مخفی حباب‌ ها در ابتدا کمی گمراه کننده است. این فاز به تدریج و بسیار آرام شروع شده و تا قیمت بسیار زیاد پیش می‌ رود.

بعد از این مرحله و زمانی که حباب به حد کافی رشد کرد و متورم شد، مرحله آگاهی شروع شده و موج تازه‌ای و هراس‌آوری کل بازار را فرا می‌گیرد. همین فاز جدید و موج خروشان در بازار افراد را به خرید ترغیب می‌کند که موضوع هیجان نیز، در این مرحله مطرح خواهد شد. بهتر است بدانید گاهی اوقات این قسمت با طعم در افراد و توجه به رسانه‌ها و خبرها آتش تندتری به خود می‌ گیرد.

ممکن است با افزایش موج و متورم شدن بیش از حد حباب، مرحله ترکیدن آن فرا برسد. زمان ترکیدن حباب برای تمام افراد با انکار همراه است و امید به تثبیت جایگاه سودآور هنوز از بین نرفته است چرا که یک بازگشت غیر دائمی وجود دارد اما  ادامه روند شکستن مشاهده خواهد شد. در این مرحله، تئوری برگشت به میانگین مطرح شده و حباب قیمت (price bubble) کاملا خالی می‌ شود.

سوالات متداول

1. حباب قیمت چیست؟

اصولا حباب در اصطلاح عمومی به شرایطی گفته می‌شود که افراد از مصنوعی بودن قیمت‌ها خبر دارند ولی هیچ کس نمی‌تواند که آینده بازار را پیش بینی کند.

2. اصلی‌ ترین دلیل حباب قیمت چیست؟

تشکیل حباب قیمت دلایل مختلفی دارد که اصلی‌ترین دلیل آن هیجان غیرواقعی است.