لیکویید شدن چیست؟ اصلاح لیکوئید در ارز دیجیتال به زبان ساده

بازار ارز‌های دیجیتال به نوسانات بالای خود معروف است. از بیت کوین و اتریوم گرفته تا انواع استیبل کوین‌ها، همگی تحت تأثیر این نوسانات بوده‌اند. این امر سرمایه‌گذاری در این بازار را نسبت به سایر بازار‌های مالی بسیار پر ریسک‌تر کرده است. بنابراین احتمال لیکویید شدن در بازار ارز‌های دیجیتال بسیار بیشتر است. اما لیکویید شدن در ارز دیجیتال چیست؟

لیکویید شدن چیست؟

لیکویید شدن، مارجین کال، کال مارجین شدن یا بسته شدن حساب معاملاتی شاید یکی از تلخ‌ترین حوادثی باشد که ممکن است برای یک معامله‌گر رخ دهد. لیکویید شدن در فیوچرز و مارجین تریدینگ (معاملات شورت یا لانگ) و از همه بیشتر در شرایط معامله با اهرم رخ می‌دهد. برای پاسخ به سؤال بالا و درک مفهوم لیکویید شدن، ابتدا انواع بازار‌های معاملاتی را معرفی می‌کنیم و در مورد کاربرد لوریج در معاملات توضیح می‌دهیم. راه‌های جلوگیری از لیکویید شدن و توصیه‌هایی برای محافظت از سرمایه در بازار‌های ارز دیجیتال، موارد دیگری ست که در این مقاله به آن‌ها خواهیم پرداخت. پس تا انتهای این مقاله با پارسیان کریپتو همراه باشید.

لیکوئید شدن به زبان ساده

یک تریدر زمانی با لیکویید شدن مواجه می‌شود که دیگر سرمایه کافی برای باز نگه داشتن پوزیشن خود را نداشته باشد. در این صورت پوزیشن به صورت خودکار توسط صرافی بسته می‌شود و معامله‌گر لیکویید می‌شود. لیکویید شدن به عواملی مانند مقدار سرمایه اولیه هنگام باز کردن پوزیشن و لوریج بستگی دارد. بنابراین نمی‌توان برای همه معامله‌گر‌ها و حساب‌ها عدد مشخص و یکسانی تعیین کرد.

لیکویید شدن در فیوچرز یا مارجین کال شدن یک پوزیشن به معنای به صفر رسیدن سهم معامله‌گر در معامله است. زمانی که زیان معامله با سرمایه معامله‌گر برابر شود، صرافی به صورت خودکار پوزیشن را می‌بندد و سرمایه‌ی اولیه پوزیشن را صفر و از حساب تریدر کم می‌کند و تریدر متحمل ضرر می‌شود. به عنوان مثال، فرض کنید یک معامله‌گر پوزیشنی را برای ترید با بیت کوین با اهرم 10 باز می‌کند. اگر قیمت BTC برخلاف جهت حدس تریدر و خلاف جهت پوزیشن حرکت کند و 10 درصد تغییر کند (مثلاً تریدر پوزیشن لانگ باز کرده اما بیت کوین ده درصد کاهش قیمت داشته باشد)، پوزیشن به 100 درصد ضرر می‌رسد و صرافی این پوزیشن را می‌بندد. سود یا زیان حاصل از معاملات هنگام استفاده از اهرم به شکل زیر محاسبه می‌شود:

سود یا زیان = (مقدار اهرم x درصد تغییر قیمت توکن) x سرمایه اولیه

پس با ده درصد تغییر افزایش قیمت مثلاً بیت کوین، پوزیشن شورتی که با اهرم 10 درصد باز شده، میزان سرمایه برابر میزان ضرر شده و موجب لیکویید شدن در صرافی می‌شود.

لیکویید شدن در ارز دیجیتال چیست؟

لیوکیید شدن به زبان ساده، به فرآیند فروش دارایی‌های کریپتو برای به حداقل رساندن ضرر، به ویژه در صورت رکود بازار، اشاره دارد. اصطلاح لیکویید شدن در صرافی عمدتاً برای توصیف بسته شدن اجباری پوزیشن یک تریدر به دلیل از دست دادن جزئی یا کل سرمایه اولیه معامله‌گر استفاده می‌شود. لیکوئید شدن زمانی اتفاق می‌افتد که حاشیه سود مورد انتظار در یک معامله اهرمی کاهش می‌یابد و معامله‌گر (هم معامله‌گر و هم صرافی، بسته به مقدار اهرم بکار رفته) در صورت باز بودن معامله متضرر می‌شود. اگر قیمت بازار کاهش یابد، صرافی به طور خودکار پوزیشن را می‌بندد. این اقدام می‌تواند سرمایه اولیه معامله‌گر را تحت تأثیر قرار دهد. در شرایط شدید کاهش قیمت، ترید حتی ممکن است تمام سرمایه خود را از دست بدهد.

پس دو نوع لیکویید شدن می‌توان تعریف کرد:

• لیکویید شدن جزئی: صرافی، پوزیشن را در سریع‌ترین زمان ممکن بسته می‌کند و تریدر تنها بخشی از سرمایه خود را از دست می‌دهد.
• لیکویید شدن کلی: کاهش شدید قیمت بازار و بسته شدن پوزیشن (مخصوصا اگر پوزیشن با شرط خطرناک استفاده از کل سرمایه و بدتر از آن بدون استاپ لاس باز شده باشد) منجر به از دست رفتن کل سرمایه معامله‌گر می‌شود.

لیکویید شدن در صرافی

در معاملات فیوچرز هم همانند معاملات اسپات صرافی فقط به عنوان یک واسطه عمل می‌کند و تنها کارمزدی برای بازماندن پوزیشن از تریدر‌ها دریافت می‌کند. کسانى که در معاملات سود مى‌برند، در واقع سودشان از زیان دیگران تأمین مى‌شود به این صورت کسی که لیکویید می‌شود، سرمایه او صرف پرداخت سود به شخص یا اشخاص دیگر می‌شود. به عنوان مثال، مکانیسم لیکویید شدن در صرافی بایننس به گونه‌ای است که کاربران از سرمایه نقدی تریدر‌ها، سرمایه‌ی مورد نیاز برای اهرم را دریافت می‌کنند. به عبارت دیگر، بایننس سرمایه لیکویید شده‌ی معامله گران ضرر کرده را در یک تراست قرار می‌دهد و از همان تراست به سرمایه‌گذاران دیگر که سود کرده‌اند سودشان را می‌پردازد.

فرض کنید تریدر‌ها یک پوزیشن خرید فیوچرز یا لانگ باز می‌کنند و بازار در جهت آن‌ها حرکت می‌کند. بنابراین، معامله گرانی که موقعیت‌های فروش فیوچرز یا شورت باز کرده‌اند، متحمل ضرر خواهند شد. زیرا بازار برخلاف جهت آن‌ها حرکت کرده است. صرافی سود پوزیشن‌های لانگ را از سرمایه‌ی از دست رفته‌ی سرمایه‌گذارانی که پوزیشن‌های شورت باز کرده‌اند، پرداخت می‌کند. پیشنهاد می‌کنیم یک بار مقاله ارز دیجیتال چیست را نیز مطالعه بفرمایید.

فرق بین لیکویید شدن و لیکوئیدیتی (یا نقدینگی)

این دو اصطلاح از نظر لغت هم‌خانواده‌اند، اما از نظر معنی بسیار متفاوت هستند. لیکویید شدن به از دست دادن برخی یا تمام دارایی‌های یک معامله‌گر در معاملات ارز دیجیتال اشاره دارد. از سوی دیگر، لیکوییدیتی به میزان نقدینگی یک ارز، صرافی یا بازار اشاره دارد. به عنوان مثال، نقدینگی بیت کوین از سایر ارز‌های دیجیتال بالاتر است. زیرا سرمایه‌گذار در این بخش همیشه آماده خرید و فروش است. یا یک صرافی ارز‌های دیجیتال اگر نقدینگی بالایی داشته باشد، کاربران بیشتری دارد و گزینه‌ای مطمئن برای فعالیت در بازار محسوب می‌شود.

معاملات مارجین و مفهوم مارجین کال در لیکویید شدن

معامله مارجین (Margin Trading) روشی برای خرید و فروش ارز‌های دیجیتال است که در آن کاربر نقدینگی مورد نیاز خود را در این معاملات از شخص ثالثی قرض می‌گیرد. در این تراکنش، کاربر موجودی فعلی خود را به اهرم تبدیل می‌کند و مبلغی را از صرافی برای معاملات سرمایه بزرگتر وام می‌گیرد. علاوه بر بازار ارز‌های دیجیتال، معاملات مارجین در چندین صرافی مطرح دنیا در حوزه‌ی فارکس نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مثالی از معامله مارجین

فرض کنید 1000 دلار سرمایه اولیه دارید و تصمیم دارید از اهرم 10 استفاده کنید. یعنی شما با وجود اینکه فقط هزار دلار دارید از سرمایه یک بروکر استفاده می‌کنید و با ده هزار دلار سرمایه مشغول به ترید می‌شوید. حال اگر خرید شما موفقیت‌آمیز باشد و محصولی که خریداری کرده‌اید یک دلار افزایش قیمت داشته باشد، ده دلار سود خواهید داشت. اما مشکل زمانی به وجود می‌آید که قیمت محصولی که خریداری کرده‌اید یک دلار کاهش یابد. در این صورت به جای ضرر یک دلار، ده دلار ضرر می‌کنید.

ریسک اصلی این است که سرمایه شما صفر شود. در مثال بالا، کافی است ارز دیجیتالی که خریداری کرده‌اید صد دلار کاهش یابد. از آنجایی که از اهرم 10 استفاده کردید، ضرر شما 1000 دلار می‌شود که برابر با کل سرمایه شما است و بروکر کل موجودی شما را به صفر می‌رساند و شما با موجودی صفر از تراکنش خارج می‌شوید. در این مورد، صرافی به اصطلاح “مارجین کال” انجام داده است. پیشنهاد می‌شود مقاله بلاکچین چیست را نیز مطالعه نمایید.

راه های جلوگیری از لیکویید شدن چیست؟

در این بخش مهم از مقاله لیکویید شدن چیست به روش های جلوگیری از لیکویید شدن می‌پردازیم. لیکویید شدن همانطور که گفته شد، در بازار ارز‌های دیجیتال به طور خلاصه به معنای ضرر در قرارداد‌های فیوچرز با صرافی است. در این صورت صرافی به عنوان ضرر، اصل سرمایه شما را لیکویید کرده و برمی‌دارد. معاملات فیوچرز یکی از روش‌هایی است که معامله گران حرفه‌ای برای کسب سود انتخاب می‌کنند. روشی که با ریسک بسیار بالا، امکان کسب سود کلان را نیز فراهم می‌کند.

با این حال، استفاده از قرارداد‌های آتی ابزاری نیست که برای مبتدیان یا حتی معامله گران حرفه‌ای توصیه شود. کوچکترین اشتباه در این مورد می‌تواند باعث از دست دادن سرمایه‌ی ارز دیجیتال شما و به خطر افتادن کل سرمایه‌گذاری شما در بازار سهام شود. علاوه بر این، هیچ راهی برای جبران این ضرر و یا مذاکره با صرافی برای فسخ پوزیشن وجود ندارد. در واقع لیکویید شدن پوزیشن دکمه‌ی غلط کردم ندارد!

برای جلوگیری از لیکویید شدن، برخی از این نکات را باید تمرین و تکرار کرد و برخی دیگر را باید قبل از شروع هر معامله یا افتتاح موقعیت در نظر گرفت. مهم‌تر از همه باید روی روانشناسی معامله کار کنید و روحیات خود را بشناسید. در ادامه به معرفی برخی از نکات مهم جلوگیری از لیکویید شدن در فیوچرز می‌پردازیم:

• باز کردن پوزیشن با اهرم خیلی کوچک

هرچه اهرم در پوزیشن شما بیشتر باشد، احتمال از دست دادن سرمایه یا لیکویید شدن حساب شما بیشتر می‌شود. مخصوصا در بازار ارز‌های دیجیتال که به علت کوچک بودن حجم بازار، نواسانات خیلی شدیدتر است. به عنوان مثال، اگر یک حساب با اهرم 5 باز کنید، اگر قیمت 20 درصد نوسان داشته باشد، حساب شما لیکوئید می‌شود. حال اگر همین حساب را با 10 اهرم باز کنید، حساب شما تنها با 10 درصد تغییر قیمت بسته و لیکویید می‌شود. با توجه به نوسانات بازار ارز‌های دیجیتال، انتخاب یک حساب معاملاتی با اهرم پایین منطقی‌تر به نظر می‌رسد. مبتدی‌ها باید بدون اهرم یا با اهرم حداکثر 3 پوزیشن باز کنند و حتی حرفه ای‌ها هم نباید از اهرم بالای 20 یا 30 استفاده کنند.

• داشتن استراتژی معاملاتی

یکی از مهمترین نکات این است که با دقت و برنامه‌ریزی عمل کنید. یک استراتژی معاملاتی به ترید شما نظم و برنامه می‌دهد و باعث می‌شود در یک مسیر خاص و مشخص حرکت کنید. داشتن یک استراتژی یا سیستم معاملاتی به شما دید بهتری برای پیگیری بازار می‌دهد و باعث می‌شود بهتر بتوانید نقاط ورود و خروج بهینه را شناسایی کنید. علاوه بر این، معاملات انجام شده با یک استراتژی خاص به راحتی قابل تجزیه و تحلیل هستند. بررسی روند‌های گذشته ایرادات شما را شناسایی می‌کند و می‌توانید با اصلاح آن‌ها از سرمایه خود در برابر خطرات احتمالی محافظت کنید.

• کمترین سرمایه ممکن را وارد معامله کنید

ابتدا کمی از سرمایه خود را در معاملات سرمایه‌گذاری کنید تا با مکانیزم این نوع معاملات آشنا شوید تا در صورت اشتباه بودن محاسبات و تحلیل‌ها متحمل ضرر و زیان بزرگی نشوید. همچنین برای محافظت از سرمایه خود در برابر ریسک لیکوئید شدن، بهتر است قبل از هر معامله میزان سرمایه‌ای را که قصد دارید در آن پوزیشن قرار دهید مشخص کنید و به آن پایبند باشید.

• ست کردن حد سود و حد ضرر را فراموش نکنید

بهترین راه برای جلوگیری از لیکوئید شدن، استفاده از ابزار‌هایی مانند استاپ لاس Stop loss SL یا حد ضرر و حد سود یا take profit TP است. تعیین حد سود و حد ضرر به مدیریت ریسک افراد بستگی دارد. روش معمول اکثر معامله گران، تعیین نسبت ریسک به پاداش یک به دو است. یعنی معامله‌گر حاضر است در ازای دو واحد سود، یک واحد را از دست بدهد. آنچه باید به آن توجه شود عدم تغییر میزان حد سود و زیان پس از تعیین آن است.

• بازار معاملات جایی برای پشیمانی نیست!

باید پذیرفت که زیان بخشی از معامله است و نمی‌توان در همه موقعیت‌ها و معاملات سود کرد. برخی از معامله گران پس از اینکه در یکی از معاملات خود با ضرر مواجه می‌شوند، به سرعت وارد پوزیشن بعدی می‌شوند و با نوعی روحیه قماربازانه می‌خواهند با افزایش سرمایه یا تغییر حد سود و زیان، ضرر را جبران کنند. اما در بیشتر موارد این امر منجر به کاهش بیشتر و مجدد سرمایه و در نهایت لیکویید شدن کلی می‌شود. بهتر است در صورت ضرر از معامله خودداری کنید و بجای باز کردن پوزیشن جدید، با رویکرد آموزشی، مشکلی که پیش آمده را بررسی و حل کنید.

• به سراغ ارز‌های دیجیتالی که نمی شناسید نروید

بازار ارز‌های دیجیتال نسبت به سایر بازار‌های مالی نوسان بیشتری دارد. در این میان، برخی از پروژه‌ها و ارز‌های دیجیتال ارزش واقعی ندارند و فقط به صورت دوره‌ای ظاهر می‌شوند و بعد از دور خارج می‌شوند. برخی از آن‌ها ممکن است در مدت زمان کوتاهی سود‌های نجومی داشته باشند اما ناگهان روند یا ترند آن‌ها تغییر کند. نوسانات این دسته از ارز‌های دیجیتال، که گاهی اوقات شامل میم کوین ها نیز می‌شود، بیشتر از سایر ارز‌های دیجیتال است. بنابراین می‌توانند باعث لیکویید شدن شما شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره میم کوین ها مقاله میم کوین چیست را مطالعه نمایید.

• اهمیت آشنایی با شرایط بازار رمزارزها

بازار ارز‌های دیجیتال، بازاری پر از فرصت‌ها و ریسک هاست. متأسفانه برخی از افرادی که با این حوزه آشنایی ندارند، به اشتباه تصور می‌کنند که تنها با خرید بیت کوین یا سرمایه‌گذاری در برخی ارز‌های دیجیتال می‌توانند به سود‌های کلان دست یابند. این در حالی است که به دلیل نداشتن شناخت کافی از بازار ارز‌های دیجیتال، متحمل ضرر‌های مالی زیادی می‌شوند. آشنایی با شرایط رایج بازار ارز‌های دیجیتال، ابزار‌های موجود در آن و همچنین این فرصت‌ها و ریسک‌ها می‌تواند عملکرد شما را در این بازار بهبود بخشد و شما را در مسیر سودآوری یاری دهد.

سعی کنید در این بازار با چشم بسته معامله نکنید تا سرمایه خود را در معرض آسیب‌ها و خطرات مختلف قرار ندهید. پوزیشن‌های فیوچرز و تراکنش‌های مارجین بیش از یک فرصت سودآوری برای کاربران، فرصتی برای درآمدزایی خود صرافی‌ها هستند و افراد بسیار کمی در این معاملات موفق می‌شوند. یک پژوهش نشان می‌دهد 98 درصد تریدر‌ها سرمایه‌ی خود را در مسیر ترید آتی از دست می‌دهند.

سخن آخر

لیکویید شدن حساب معاملاتی در ارز‌های دیجیتال شاید یکی از بدترین اتفاقاتی باشد که ممکن است برای یک تریدر بیفتد. لیکویید شدن در معاملات مارجین و فیوچرز و هنگام استفاده از اهرم رخ می‌دهد (چون خیلی بعید است ارزش واقعی یک دارایی دیجیتال واقعاً به صفر برسد). در این مقاله از پارسیان کریپتو به چیستی لیکویید شدن، و چگونگی جلوگیری از آن و همچنین کارکرد اهرم پرداختیم. شما از چه روشی برای جلوگیری از لیکویید شدن استفاده می‌کنید؟ در کامنت‌ها برای ما بنویسید.

 

سوالات متداول

۱- لیکویید شدن چیست؟

یک تریدر زمانی با لیکویید شدن مواجه می‌شود که دیگر سرمایه کافی برای باز نگه داشتن پوزیشن خود در معاملات را نداشته باشد.

۲- راه‌های جلوگیری از لیکویید شدن چیست؟

باز کردن پوزیشن با اهرم خیلی کوچک – داشتن استراتژی معاملاتی – شناخت کافی نسبت به ارزهای مورد معامله

۳- آیا لیکویید شدن همان لیکوییدیتی (نقدینگی) است؟

این دو اصطلاح از نظر لغت همخانواده‌اند، اما از نظر معنی بسیار متفاوت هستند. لیکویید شدن به از دست دادن برخی یا تمام دارایی‌های یک معامله‌گر در معاملات ارز دیجیتال اشاره دارد. از سوی دیگر، لیکوییدیتی به میزان نقدینگی یک ارز، صرافی یا بازار اشاره دارد.