استیکینگ چیست؟ کسب درآمد از stake در ارز دیجیتال

در پاسخ به این سوال که استیکینگ چیست می‌ توان به زبان ساده گفت یک فرایند است که در آن مشارکت‌ کنندگان در فعالیت‌های شبکه کریپتو، در ازای قفل کردن کوین‌های خود در والت‌های رمزارز جایزه می‌گیرند. هدف اصلی از قفل کردن کوین‌ها ایجاد یک وزنه اعتباری سنگین به نفع شبکه کریپتو است. استیکینگ به یک رویکرد محبوب در بین سرمایه‌گذاران رمزارز تبدیل شده تا بدون ریسک چندانی، از قدرت مالی خود برای درآمدزایی استفاده کنند. هدف کانونی در استیکینگ نه ارائه سرمایه شما به اعضاء دیگر شبکه، بلکه مشارکت در حفظ و حتی ارتقاء امنیت بلاک‌چین است. علاوه بر کوین، شما می‌توانید از توکن‌ها نیز برای این سرمایه‌گذاری دیجیتال استفاده کنید. در بلاک‌چین‌هایی که الگوریتم اثبات سهم (Proof of Stake) را به رسمیت می‌شناسند، با ضرب هر سکه دیجیتال، به مشارکت‌ کنندگان فرایند اثبات آن پاداش داده می‌شود.

استیکینگ چیست؟

وقتی یک اسکناس یا سکه توسط بانک مرکزی یک کشور چاپ می‌شود، اعتبار آن از جانب بانک مرکزی و سیستم مالی دولت تأمین می‌گردد. در امور مالی غیرمتمرکز یا DeFi، یک نهاد کانونی وجود ندارد که تخصیص یا استخراج‌ کوین و توکن‌ها را تأیید کند. رمزارزها و توکن‌ها با فناوری بلاکچین خلق می‌شوند که در آن، تراکنش‌های کریپتو در قالب داده‌های شبکه ارزیابی و ذخیره می‌گردند. استیکینگ یک رویکرد دیگر برای اعتباردهی به فعالیت‌های کرپیتو و تصدیق تراکنش‌ها است. استیکینگ به شما این امکان را می‌دهد که از دارایی‌های خود برای تضمین صحت تراکنش‌ها و اعتباردهی به شبکه استفاده کنید و در مقابل پاداشی متناسب با دارایی قفل‌شده خود را دریافت کنید. به‌ویژه، استیکینگ تنها در بلاک‌چین‌هایی قابل انجام است که رویکرد الگوریتم اثبات سهم (PoS) برای اعتبارسنجی بلوک‌های جدید استفاده می‌کنند.

اثبات سهم (PoS) چیست؟

اثبات سهم یک مکانیزم اجماع ارز دیجیتال برای پردازش تراکنش‌ها و ایجاد بلوک‌های جدید در بلاک‌چینی است که این فرایند را به رسمیت می‌شناسد. مکانیزم اجماع شبیه گردهمایی افراد معتبر (سهامدارن) یک شرکت برای توسعه بخش‌ها یا ورود عضو دیگری به شبکه فعالیت آن است. از آنجا که هیچ شخص یا نهادی بلاک‌چین را مدیریت نمی‌کند، اختیار حذف و اضافه در شبکه آن را ندارد، شبکه از PoS استفاده می‌کند تا صحت تراکنش‌ها، داده‌های ذخیره‌شده و تمام فرایندهای انجام این فعالیت‌ها را تضمین کند. وقتی مشارکت‌ کنندگان در فعالیت‌های بلاک‌چین درستی یک تراکنش را تأیید می‌کنند، اصطلاحا می‌گویند که مشارکت کنندگان به اجماع رسیده‌اند. در بلاک‌چین‌ها با چنین ساختار اعتباری، مشارکت‌ کنندگان را Validatorها می‌خوانند و مشارکت آن‌ها با قفل کردن سرمایه‌ها در والت‌های رمزارز متصل به بلاک‌چین و از طریق قرارداد هوشمند انجام می‌گیرد.

اثبات کار (PoW) چیست؟

اثبات کار فرایندی است که از شبکه‌ای یکپارچه از تجهیزات محاسباتی برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها استفاده می‌کند. در اینجا، مکانیزم اجماع برای تأیید بلوک‌های جدید، شبکه‌ای از ماینرها هستند که سیستم‌های محاسباتی خود را به اشتراک گذاشته‌اند. به طور دقیق‌تر، شبکه‌ای چون بلاک‌چین برای اضافه کردن بلوک‌های خود به حل پازل‌های ریاضیاتی نیاز دارد؛ بنابراین پازل را در اختیار ماینرها قرار می‌دهد تا آن را حل کنند. در نهایت، برنده این مسابقه حل پازل بلاک‌چین، رمزارز دریافت می‌کند. دلیل نامگذاری اثبات کار، استفاده فوق‌العاده برنده بلاک‌چین از توان محاسباتی و انرژی بسیار بالا است. در واقع، در بلاک‌چین‌هایی که از این رویکرد برای اثبات تراکنش‌ها استفاده می‌کنند، فعالیت محاسباتی، به جای سرمایه‌گذاری، انجام می‌شود؛ درمقابل، در بلاک‌چین‌ها با رویکرد PoS از توان سرمایه‌گذاری برای اعتبارسنجی و قضاوت تراکنش‌ها استفاده می‌شود.

تفاوت PoW و PoS

اصلی‌ترین تفاوت PoW و PoS در نحوه تأیید و ثبت تراکنش است؛ در PoS سرمایه‌گذار باید درستی تراکنش را تأیید کند و اگر دچار اشتباه شود قسمتی یا تمام سرمایه قفل‌شده خود را از دست می‌دهد. در PoW شرکت‌ کننده در فعالیت اعتبارسنجی بلاک‌چین، تنها در صورتی رمزارز می‌گیرد که هزینه محاسباتی بسیار بالایی را پرداخت کرده باشد. معروف‌ترین بلاک‌چین با مکانیزم PoW بیت‌کوین و معروف‌ترین با مکانیزم PoS، اتریوم است. البته تا سال 2022، اتریوم نیز از PoW استفاده می‌کرد و در سال 2022 بود که قراردادهای هوشمند را برای تغییر رویه خود به کار گرفت.

عملکرد فرایند استیک در ارز دیجیتال و نقش Validator در آن

حال که تفاوت PoS و PoW را می‌دانیم، می‌توانیم با وضوح بیشتری فرایند استیکینگ را توضیح دهیم. Staking  تنها با مکانیزم PoS قابل اجراست. در این روند، Validator یا Stakerها باید توکن‌های بلاک‌چین را بخرند و در حسابی قفل کنند که برای دوره زمانی مشخصی امکان برداشت از آن را ندارند. توجه کنید که برای تأییدکننده (Validator) بودن باید رمزارز یا توکن‌های زیادی را در حساب خود قفل کنید. بنابراین، اکثر تأییدکنندگان در قالب صندوق‌های سرمایه‌گذاری عمل می‌کنند که با اضافه کردن Validatorهای بیشتر، ریسک را کاهش می‌دهند و هم‎زمان به اعتبار خود می‌افزایند.

سوال بعدی اینجاست که با این اعتبار چگونه می‌توان تراکنشی را در بلاک‌چین تأیید یا رد کرد؟ شما به عنوان تأییدکننده یا بر اصول بلاک‌چین و اضافه‌شدن بلوک در آن و تراکنش‌ها آشنایی دارید یا نه؟ اگر داشته باشید که می‌دانید چگونه صحت یک تراکنش را باید تأیید یا رد کرد. درغیراینصورت، شما از اعتبار خود استفاده می‌کنید و با یک عضو دیگر که امکان اعتبارسنجی دارد وارد معامله می‌شوید (اعتبار از شما و پردازش از او). حال “شما” را با صندوق سرمایه‌گذاری و ” او” را با مجامع قدرتمند برنامه‌نویسی و حل مسئله جایگزین کنید تا به جواب سوال بالا برسید.

پیشنهاد می کنیم مقاله اندیکاتور چیست را نیز مطالعه کنید.

استیکینگ چقدر ریسک دارد؟

شما وقتی پولتان را در حساب‌های سپرده با سود چند ده درصدی می‌گذارید، تنها عواملی که ممکن است باعث ضرر مالی شما شوند، ورشکستگی بانک یا تورم بالا هستند؛ بخصوص اگر شما امکان برداشت از حساب خود نداشته باشید و تورم ارزش پول رایج را روز به روز کاهش دهد، میزان ضرر بسیار بالا خواهد بود. در Staking نیز شرایط کم‌وبیش مشابهی وجود دارد. وقتی پول نقد خود را به رمزارز و توکن تبدیل می‌کنید و در والت خود قفل می‌کنید، کاهش قیمت رمزارز آن بلاک‌چین باعث نزول ارزش مالی شما خواهد شد، چراکه درنهایت شما با توکن از این معامله اعتباری خارج می‌شوید. علاوه‌براین، اگر نتوانید اعتباری را به درستی بسنجید و در محاسبات تراکنشی اشتباه کنید (یا نماینده شما اشتباه کند)، شما جریمه مالی خواهید شد. در واقع، قفل کردن اعتبار به همین دلیل است، که تعهد شما  ضامن عملکرد درست‌تان گردد.

سود ماهانه استیک

پیش از هر چیزی در خصوص سود ماهانه استیک باید بگوییم که اصطلاح استیک در ارز دیجیتال شبیه به سرمایه‌گذاری در دنیای سنتی بر روی یک پروژه است. همانطور که در دنیای سنتی اگر کسی به شما قول سود ثابت ماهانه بدهد احتمال باید به آن شک کنید؛ سود ماهانه استیک نیز به همین صورت است؛ اگر در سایتی مشاهده نمودید که به شما سود ثابت به هر میزانی (کم یا زیاد) بابت استیکینگ تعلق می‌گیرد حتما با آن شک کنید چرا که این سود در حالت اصولی، متغیر و بر اساس عوامل مختلف در شبکه تعیین می‌گردد.

برای کسانی که به بازار رمزارزها ایمان دارند و روند صعودی بلندمدت را برای آن پیش‌بینی می‌کنند، سرمایه‌گذاری در قالب استیکینگ یک روش عالی برای مشارکت در بازار رمزارز است. در یک سال گذشته، درآمد سالانه این شیوه از سرمایه‌گذاری دیجیتال در حدود 11 درصد بوده است. همچنین، برخی از صندوق‌های استیکینگ مبالغ بسیار کمی را به عنوان حق الزحمه اعتبارسنجی دریافت می‌کنند و تاریخچه خوبی در اعتبارسنجی درست تراکنش‌ها دارند. اگر قادر به یافتن این صندوق‌ها و تشخیص عملکرد آن‌ها هستید، استیکینگ می‌تواند برای شما بسیار سودآور باشد.

PoW، PoS و داستان بیت‌ کوین و اتریوم

PoW یک رویکرد به مراتب پیچیده‌تر از PoS است و پازل ریاضیاتی که در قلب آن قرار دارد، مانعی در تسریع فرایند اعتبارسنجی است. هرچند از دید بسیاری PoW یک روند ایمن‌تر است و سازگاری بیشتری با اصول تمرکززدایی دارد.

با این حال، برای بلاک‌چینی چون اتریوم که فراتر از رمزارزها، به اپلیکیشن‌ها و پلتفرم‌های غیرمتمرکز می‌پردازد، مکانیزمی سریعتر نیاز است که توسط PoS فراهم می‌شود. علاوه‌براین، هزینه اعتبارسنجی در روند PoS و استیکینگ، بسیار پایین‌تر از PoW است.

جدول زیر خلاصه‌ای از اختلاف‌های اصلی در مکانیزم‌های اثبات کار و اثبات سهم است:

اثبات کار (PoW)	اثبات سهم (PoS)
عضوهایی که ساخت بلوک‌های جدید در بلاک‌چین را محقق می‌سازند Miner خوانده می‌شوند	بلاک‌ها توسط Validator یا تأییدکننده‌ها خلق می‌شوند
کسانی که در این فرایند مشارکت دارند از ظرفیت محاسباتی و زمانی خود برای درآمدزایی استفاده می‌کنند	مشارکت‌ کنندگان باید قدرت مالی داشته باشند و از آن برای خرید توکن یا رمزارزهای بلاک‌چین و تبدیل شدن به Validator استفاده کنند
ماینرها به ازای خلق هر بلوک جدید و حل پازل ریاضیاتی رمزارز دریافت می‌کنند	در ازای تأیید درست صحت تراکنش‌های در بلاک‌چین، تأییدکننده رمزارز پاداش می‌گیرد
امنیت شبکه وابستگی زیادی به پیچیدگی مسئله مبنا دارد	امنیت شبکه وابستگی شدیدی به ساختار جامعه تأییدکنندگان و کنترل آن‌ها دارد
انرژی و زمان بسیار زیادی صرف انجام آن می‌شود	انرژی و زمان کمی را مصرف می‌کند
کاملا غیرمتمرکز است و امکان تولید ساختارهای بالاسری چندانی وجود ندارد	سرمایه‌گذاری کلان و ایجاد وزن‌های قدرت می‌تواند بر ماهیت غیرمتمرکز بودن بلاک‌چین تأثیر منفی داشته باشد

چگونه می‌ توان وارد معاملات استیکینگ شد؟

استیکینگ شبیه بازکردن یک حساب در بانک‌های معمولی است. پس از تولید والت ارز دیجیتال و انتخاب بلاک‌چینی که Staking را به رسمیت می‌شناسد، باید شیوه معامله استیکینگ را برای خود برگزینید. اگر امکان اعتبارسنجی را دارید و توکن بالایی در اختیار دارید می‌توانید فعالیت نسبتا مستقلی داشته باشید.

درغیراینصورت با ورد به صندوق‌های استیکینگ و نصب نرم‌افزارهای موردنظر بر روی سیستم خود، در اعتبارسنجی تراکنش‌ها مشارکت می‌کنید. در این حالت باید مراقب زمان‌های آفلاین بودن باشید تا به دلیل عدم مشارکت (از نظر قدرت پردازشی) در فرایند اعتبارسنجی جریمه نشوید.

مزایای استیک ارز دیجیتال

• ارزان بودن: در فرایند PoW شما به قدرت محاسباتی بالایی نیاز دارید تا بتوانید در استخراج مشارکت داشته باشید. با PoS، تجهیزات محاسباتی گران‌قیمت ضروری نیست، حتی یک گوشی موبایل می‌تواند شما را در مسیر استیکینگ همراهی کند.
• ایمن بودن: برای کنترل شبکه، باید 51 درصد کل شبکه را یک شخص یا سازمان خریداری کند که از نظر اقتصادی هیچ توجیهی ندارد.
• ساده‌ بودن: استیکینگ یک رویکرد ساده در سرمایه‌گذاری است و برای انجام آن به دانش تکنیکال زیادی نیاز نخواهید داشت.

پیشنهاد جهت سرمایه گذاری مقاله ماینر چیست را نیز حتما مطالعه کنید.

معایب استیک ارز دیجیتال

• نسبت به شیوه‌های مشابه در خرید و فروش رمزارز یا استخراج بیت‌کوین، درآمد حاصل از استیکینگ نسبتا کم، اما پایدار است.
• وقتی صندوق‌های بسیار قدرتمندی شکل می‌گیرند که وزنه‌های سنگینی در گرانش شبکه ایجاد می‌کنند، شبکه به سمت متمرکز شدن و کنترل توسط بازیگران بزرگ آن تغییر رویه می‌دهد.
• تا وقتی بازه زمانی Staking به پایان نرسد، سرمایه‌گذار نمی‌تواند به سکه‌های خود دسترسی داشته باشد.

3 مورد از بهترین استیک های ارز دیجیتال

پیش از معرفی بهترین استیک ارز دیجیتال توجه به یک نکته بسیار حائز اهمیت است. اینکه بهتر از نظر شما کدامیک از موارد زیر است؟

• امنیت بالا
• سود بالا

این 2 عامل شبیه به یک الاکلنگ بوده و معمولا نمی‌ توانید هر دوی آن‌ها را همزمان به دست آورید. شبکه‌هایی که مانند اتریوم که اصطلاحا تکلیف‌روشن بوده و تا حدی به بلوغ رسیده‌اند، قطعا بهترین استیک ارز دیجیتال از نظر امنیت هستند. همچنین اگر به دنبال سود بالا هستید قطعا شبکه‌هایی پیش روی شما هستند که نوپا بوده و ریسک بالایی دارند چرا که این شبکه‌ها که تعدادشان هم کم نیست در اکثر مواقع به مرحله بلوغ نرسیده و با چالش‌های بسیاری روبه‌رو می‌شوند. پس اگر به دنبال بهترین استیک ارز دیجیتال از نظر میزان سوددهی هستید مجبور هستید شبکه‌های نوپا را انتخاب نمایید و ریسک آن را بپذیرید.

جمع بندی

استیکینگ یک سرمایه‌گذاری از جنس رمزارز برای ایجاد یک وزنه سنگین اعتباری در بلاک‌چین است که بتوان از آن برای تأیید تراکنش‌های بلاک‌چین و دریافت پاداش مشارکت استفاده کرد. Staking را فقط در بلاک‌چین‌هایی می‌توانید جویا شوید که از مکانیزم PoS برای تأیید تراکنش‌ها بهره می‌گیرند. اصلی‌ترین ریسک در Staking، قفل شدن سرمایه کریپتو در والت دیجیتال شما است که در صورت اعتبارسنجی غلط از آن کم می‌شود. همچنین، با کاهش ارز رمزارز بلاک‌چین، از ارزش دارایی شما نیز کاسته خواهد شد. درنهایت، PoS یک فرایند با صرف هزینه و انرژی کمتر است که برای هر بلاک‌چینی قابل پیاده‌سازی است. این رویکرد اجماع، در چند سال اخیر از PoW سبقت گرفته و به همین دلیل، بسیاری از بلاک‌چین‌ها مثل اتریوم، از PoW به PoS تغییر رویده دادند.

سوالات متداول

استیک ارز دیجیتال چیست؟

روشی است که جایگزین ماینینگ و دستگاه‌های ماینر در اکثر شبکه‌ها شده و اعتبارسنج‌ها در این شبکه به واسطه‌ی سرمایه‌ای که در شبکه قفل می‌نمایند، در ازای تأمین امنیت شبکه سود دریافت می‌کنند.

مزایای استیک ارز دیجیتال چیست؟

ارزان بودن، ایمن بودن و ساده بودن از مزایای مهم استیکینگ ارز دیجیتال به شمار می‌رود.

آیا استیکینگ کلاهبرداری است؟

استیکنیگ خود به ذات کلاهبرداری نیست و یک روش نوین برای اعتبارسنجی و تأمین امنیت شبکه‌های بلاک چین است. اما مسلم است که برخی از نوظهور بودن آن جهت مقاصد شوم استفاده می‌نمایند.