دیفای چیست؟ سرمایه گذاری در ارز ها و پروژه های DeFi

امور مالی غیرمتمرکز (Decentralized Finance) یکی از محصولات نوآوارنه‌ی تکنولوژی بلاکچین است که به اصطلاح به آن دیفای (DeFi) می‌گویند. دیفای پا به میدان امور مالی گذاشته است تا روش‌های مالی سنتی (که در حال حاضر حاکم بر جهان هستند) را کنار بزند و انقلابی نو در امور مالی بوجود بیاورد.
اگر می‌خواهید این مفهوم که دیفای چیست را به طور کامل درک کنید و با کاربردها، فواید و معایب دیفای آشنا شوید و در نهایت به طور مطلوب به سرمایه گذاری در دیفای بپردازید این مقاله بهترین گزینه برای شماست!

تاریخچه دیفای چیست؟

Maker DAO (میکردائو) را می‌توان یکی اولین پروژه های این حوزه دانست که توانست نظر کاربران را به خود جلب کند و نام DeFi را بر سر زبان‌ها بیندازد. این پروژه در واقع یک پلتفرم وام‌دهی بود که با استفاده از قراردادهای هوشمند، پروسه‌های مختلف از جمله وام‌دهی و مدیریت بازپرداخت‌ها را را انجام داد.

بعدها پلتفرم Compound (کامپاند) و پروژه های مشابه دیگری پا به میدان گذاشتند. Compound Finance در ماه ژوئن 2020 ایده جدیدی را به این پلتفرم‌ها اضافه کرد. آن‌ها تصمیم گرفتند به جز سودی که به وام دهندگان می‌رسید، مقداری از رمز ارز جدید خود به نام Comp (کامپ) که یکی از ارزهای حوزه دیفای می‌باشد را به آن‌ها هدیه دهند. این توکن‌ها هم برای داشتن حق رای در توسعه پروژه استفاده می‌شدند و هم می‌توان آنها را در صرافی‌های مختلف خرید و فروش کرد. همین امر سبب جذب مخاطبان بیشتر و مطرح‌تر شدن مفهوم سرمایه گذاری در دیفای شد.

بدین ترتیب پروژه‌های دیگر نیز این کار را تکرار کردند تا رفته رفته جنبشی به نام YieldFarming (ییلد فامرینگ) راه افتاد. به طور کلی ییلد فارمینگ به سپرده‌گذاری ارزهای دیجیتالی گفته می‌شود که در آن کاربران علاوه بر سودی که به صورت درصدی دریافت می‌کنند، مقداری ارز دیجیتال آن پروژه هم نصیبشان می‌شود.

در همین حین روزنامه Washington Post مقاله‌ای جامع راجب سیستم‌های مالی غیرمتمرکز منتشر کرد. همچنین در ماه سپتامبر همان سال مجله شناخته شده‌ی Bloomberg (بلومبرگ) گزارشی در مورد پروژه‌های دیفای منتشر کرد. همه‌ی این‌ها سبب مقبولیت پروژه ها و و اعتماد کاربران به آن شد. به طوری که امروزه پروژه‌های DeFi روز به روز به رشد خود ادامه می‌دهند و پیش‌بینی می‌شود کاربران بیشتری هم به سمت خود جذب کند.

منظور از امور مالی غیرمتمرکز و متمرکز چیست؟

متمرکز بودن امور مالی به این معناست که امور مالی مورد نظر توسط نهادها و یا اشخاصی به طور کامل مدیریت می‌شوند. برای مثال امور مالی کشور یک نمونه از این امور مالی است که توسط مقامات آن کشور و بانک مرکزی مدیریت و کنترل می‌شوند. در سوی دیگر امور مالی غیرمتمرکز این شرایط را فراهم می‌کند که سرمایه‌گذاران کنترل مستقیم بر دارایی‌های خود داشته باشند. بنابراین با ظهور این نوآوری سیستم‌های مالی می‌توانند مستقل از دولت‌ها و بانک مرکزی عمل کنند. به این خدمات مالی، فایننس یا امور مالی غیرمتمرکز می‌گوییم.

در امور مالی متمرکز برای جابه‌جایی پول بین طرفین واسطه‌های متعددی وجود دارند که هرکدام برای ارائه خدمات خود هزینه دریافت می‌کنند. علاوه بر آن در این سیستم درخواست وام ممکن است چندین روز طول بکشد یا اگر شما به مسافرت بروید ممکن است نتوانید از برخی خدمات مالی استفاده کنید. در امور مالی غیرمتمرکز که در برگیرنده‌ی پروژه های دیفای هستند، واسطه‌ها حذف می‌شوند و معاملات توسط شبکه‌های مالی همتا به همتا انجام می‌شوند. از طرف دیگر شما می‌توانید از هر مکانی با اتصال به اینترنت و با استفاده از نرم‌افزارهایی که اقدامات مالی را ثبت و تایید می‌کنند. امور مالی مختلف خود را انجام دهید و هر کسی را قادر می‌کند تا از خدمات مالی در هر مکانی استفاده کند.

دیفای DeFi چیست؟

در پاسخ به سوال دیفای چیست؟ باید بگوییم کلمه DeFi برگرفته شده از عبارت Decentralized Finance است که می‌توان آن را امور مالی غیرمتمرکز معنی کرد. تمامی امور مالی همچون سرمایه گذاری روی یک شبکه بلاکچین (معمولا اتریوم) انجام می‌شوند. اگر یک محصول مالی را بر روی یک شبکه بلاکچین راه‌اندازی کنیم، یک اپلیکیشن غیرمتمرکز ایجاد کرده‌ایم. برای مثال بیت کوین یک ارز دیجیتال دیفای است که روی شبکه بلاکچین بیت کوین راه‌اندازی شده است و یک محصول مالی غیرمتمرکز به شمار می‌رود.

در واقع کلمه‌ی فایننس به امور مالی اشاره دارد و دیسنترالایزد به این معناست که هیچ نهاد مرکزی کنترل امور را بر عهده ندارد. در نتیجه، دیفای (DeFi) به معنی امور مالی غیر متمرکز یا ارائه محصولات مالی به صورت غیرمتمرکز است. پروژه های DeFi از تکنولوژی بلاکچین الهام گرفته شده‌اند که در آن‌ها موجودی‌ها، آمار تراکنش‌ها و تاریخچه آن‌ها در دسترس است و توسط یک شخص یا اشخاص خاص اداره نمی‌شود.

این موضوع در معاملات مختلف از اهمیت زیادی برخوردار است چرا که در سیستم‌های متمرکز وجود نیروی کار انسانی موجب کندی کار شده و علاوه بر آن به کاربران دسترسی کمتری برای مدیریت مستقیم سرمایه خود می‌دهد .

امروزه پروژه ها محدود به تراکنش‌های ارزدیجیتال نیست و برخی از شرکت‌های بزرگ خدمات مالی خود مانند وام، بیمه، سرمایه‌گذاری به اشکال مختلف و… را به طور مستقیم انجام می‌دهند که این کار فقط با استفاده از دیفای قابل اجراست. از این رو دیفای DeFi به عنوان یکی از مهم‌ترین پدیده‌های کشف شده برای امور مالی شناخته می‌شود. شما با ثبت نام در دیفای (پروژه‌های مبتنی به بر امور مالی غیرمتمرکز) می‌توانید وام بگیرید، به حساب‌های مختلف پول واریز کنید و معامله‌های بزرگ مالی انجام دهید.

توجه داشته باشید تمامی این خدمات مالی بدون هیچگونه واسطه و یا اجازه از کسی و فقط با تایید شخص خودتان انجام می‌شود  که ویژگی اصلی دیفای به شمار می‌رود.

در سیستم مالی سنتی که اکنون حاکم بر دنیاست، افراد دارایی خود را با اهداف مختلف از جمله دریافت سود، در اخنیار نهادهایی از جمله بانک‌ها می‌گذارند. نهادهایی که تحت اختیار دولت و یا افردای خاص قرار دارند  مشکل چنین سیستمی دقیقا همین جاست؛ یعنی کنترل دارایی‌ها به دست فرد یا افرادی خاص است که این متمرکز بودن ریسک خطرات ناشی از آن را به همراه دارد.

در مقابل در ارز های دیجیتال حوزه دیفای نیاز نیست شما به کسی اعتماد کنید! در اینجا ویژگی Trustless (تراست لس) بودن دیفای مطرح می‌شود. بدین معنی که لازم نیست شما، برای امور مالی خود به شخص یا سازمانی اعتماد کنید و به لطف قراردادهای هوشمند تا زمانی که شروطی از پیش تعیین شده (که مورد تایید شما بوده است) برقرار نباشند هیچ اتفاقی رخ نخواهد داد. به این ترتیب کسانی که نسبت به هم شناختی ندارند هم قادر به انجام معامله خواهند بود؛ فقط کافیست به تعریف و پاسخی مشترک به سوال DeFi چیست برسید.

DeFi و قرارداد هوشمند

قرارداد هوشمند (Smart Contract) پروتکلی است که توسط برنامه‌نویسان کدنویسی می‌شود. در صورت اجرای تمام مفاد آن به اجرا خواهند درآمد. شرایط انجام این قرار دادها قبل از اجرا به طور کامل تعیین و دقیق کدنویسی می‌شود و بعد ار آن بر بستر بلاکچین اجرا می‌شوند.

اطلاعات در بلاکچین به طور کامل بین همه‌ی کاربران توزیع می‌شود و این ویژگی سبب می‌شود، پس از انتشار یک قرارداد هوشمند دیگر هیچکس قادر به تغییر در آن نباشد. همچنین هیچکس نمی‌تواند یک قرار داد هوشمند که در پروژه ها به کار برده شده را قبل از موعد پایان متوقف کند.

رشد این صنعت و علاقه‌مندی افراد به سرمایه گذاری سبب شد در سال 2020 استفاده از قراردادهای هوشمند به طور چشمگیری افزایش یابد. در واقع DeFi با استفاده از قراردادهای هوشمند که معمولا بر بستر اتریوم قرار دارند، سبب بوجود آمدن چنین سیستم‌های مالی شده است.

پروژه ها به لطف قراردادهای هوشمند سریع‌تر ، شفاف‌تر، دقیق‌تر و کارآمدتر از روش‌های متمرکز سنتی است و کاربران دیگر نیازی به اعتماد به یک سیستم متمرکز ندارند. در عوض بر روی قوانین و مقررات ارز های حوزه دیفای تکیه می‌کنند. در دیفای کاربران دقیقا می‌توانند ببینند که در هر قرارداد چه اتفاقی رخ می‌دهد و درواقع به کدهای تعیین شده و غیرقابل تغییر اعتماد می‌کنند.

جایگاه اتریوم در دیفای چیست؟

تاریخچه دیفای به نوعی به اتریوم گره خورده است. درواقع اتریوم اولین شبکه بلاکچینی بود که قابلیت استقرار و اجرای قراردادهای هوشمند را در بستر خود فراهم کرد. علاوه بر این، شبکه اتریوم به دلیل پشتیبانی از زبان برنامه نویسی solidity و استاندارد ERC20 در میان توسعه دهندگان محبوبیت زیادی پیدا کرده است . به طوری که اکنون برنامه های مالی زیادی بر بستر اتریوم ارائه می شوند که از جمله آن‌ها می توان به صرافی های غیرمتمرکز و پلتفرم‌های وام‌دهی اشاره کرد.

اگرچه DeFi را می‌توان در شبکه‌های مبتنی بر بلاکچین مختلفی مانند سولانا، کاردانو، ترون و آوالانچ توسعه داد، اما در این بین اتریوم پیشتاز است. پیش‌بینی می‌شود با جا افتادن اتریوم 2، قابلیت‌های این بستر برای میزبانی از دیفای بیشتر شود و Ethereum جایگاه خود را در اکوسیستم دیفای بیشتر از گذشته تثبیت کند.

مزیت های دیفای چیست؟

• ثبت نام در دیفای برای همه

شما با در دست داشتن یک گوشی هوشمند متصل به اینترنت، در هر کجای این کره‌ی خاکی که قرار داشته باشید، می‌توانید ظرف چند دقیقه اقدام به ثبت نام در دیفای (پروژه‌ها) و امور مالی دلخواه خود نمایید. این مورد در کشورهایی که دسترسی آسان به خدمات مالی دارند، زیاد پررنگ دیده نمی‌شود اما در بسیاری از کشورها بنا به دلایل مختلف از جمله تحریم، این چنین سهولتی برای کاربران مهیا نیست.

• متن باز بودن دیفای (Open Source)

در پروژه های DeFi، اپلیکیشن‌ها به صورت متن باز یا Open Source طراحی می‌شوند. متن باز بودن به این معناست که کدنویسی این برنامه‌ها عمومی است. یعنی هر کسی امکان بررسی دقیق کدها را داشته و می‌تواند امنیت و اعتبار آن‌ها را بسنجد.

کدهای اوپن سورس به مراتب ایمن‌تر از کدهای امنیتی هستند و این نتیجه‌ی تعاملی است که روی شبکه رخ می‌دهد. علاوه بر آن کاربران از اینکه هیچ کد مخربی روی شبکه اجرا می‌شود یا نه نیر اطمینان حاصل می‌کنند و همین موضوع سبب افزایش اعتماد کاربران به این سیستم و ارز های حوزه دیفای می‌شود.

• شفافیت در دیفای به اوج خود می‌رسد!

دیفای گونه‌ی دیگری از شفافیت را در سیستم‌های مالی به نمایش می‌گذارد. از آنجایی که DeFi در شبکه‌های عمومی (مانند اتریوم) اجرا می‌شود، تمامی سوابق تراکنش‌ها برای عموم قابل مشاهده و نظارت است. این شفافیت امکان هر گونه دستکاری را حدودا به صفر می‌رساند.

در امور مالی سنتی شرایط و زیرساخت‌ها به گونه‌ای است که احتمال گریز از قوانین را زیاد می‌کند. به این ترتیب زمینه برای دستکاری سیستم به دست افراد فراهم می‌شود. دیفای به خوبی بر این مشکل چیره شده است و در DeFi کسی قادر نیست با استفاده از قدرت خود و به دور از چشم بقیه کاری انجام دهد.

• ارز دیجیتال دیفای عامل سهولت در وام دهی و انتقال بین المللی وجه

پلتفرم‌های وام‌دهی، جزو محبوب‌ترین خدماتی هستند که دیفای با خود به میدان آورده است. وام‌دهی به کمک ارز دیجیتال دیفای شفاف و آزاد، در مقایسه با وام‌دهی سنتنی می‌تواند مزیت بزرگی به شمار آید. وام‌دهی در DeFi از مزیت‌های متعدد دیگری نیز برخوردار است که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به توافق سریع و بدون دردسر، نیاز نداشتن به ضامن یا چک‌های اعتباری و همچنین بهره بردن از دیگر دارایی‌های دیجیتال به عنوان وثیقه نام برد.

مورد دیگری که برای ارز دیجیتال دیفای مزیت به شمار می‌رود، استفاده از آن برای انتقال وجه‌های بین‌المللی است. انتقال وجه بین‌المللی برای خیلی از افراد مشکل به حساب می‌آید و یا پر دردسر است. در سیستم‌های مالی سنتی در انتقال وجه به سایر کشورها واسطه‌های زیادی درگیر می‌شوند و همین امر سبب دشواری و البته بالارفتن هزینه‌های تراکنش می‌شود. در دیفای هیچ واسطه‌ای در کار نیست. بنابراین هزینه تراکنش به صورت چشمگیری کاهش می‌یابد و همه‌ی اقشار در هر کشوری می‌توانند از آن استقاده کنند.

• افزایش امنیت و حریم خصوصی

در امور مالی غیرمتمرکز هر کسی مسئول حفظ سرمایه خودش است و امور مالی مختلف بدون تایید نهادی همچون بانک مرکزی انجام می‌شود. این موضوع سبب افزایش امنیت و حریم خصوصی می‌شود. در پروژه ها نام افراد به میان نمی‌آید و فقط اسمی مستعار در تاریخچه تراکنش‌ها برای عموم به نمایش گذاشته می‌شود. لازم به ذکر است با وجود این که نام کسی در دیفای در میان نیست اما معاملات انجام شده در آن قابل پیگیری می‌باشد.

معایب دیفای چیست؟

تا اینجای مقاله به پرسش DeFi چیست پاسخ داده و مفاهیم مربوط به آن را بررسی نمودیم، همچنین به بررسی چند نمونه از مزایای DeFi پرداختیم. حال باید دانست که دیفای هم مانند هر پدیده‌ی دیگری بی‌نقص نیست و با چالش‌های مختلفی دست و پنجه نرم می‌کند.

• مشکلات مربوط به کاربران

همان‌طور که در قسمت‌های قبلی مقاله گفته شد، در DeFi کاربران خودشان اختیار کامل دارایی‌هایشان را در دست دارند و هرگونه مسئولیتی نیز بر عهده خود کاربر است. از این رو DeFi با مشکلاتی از جمله فراموش کردن رمز کیف پول توسط کاربر و یا نادرست تایپ کردن آدرس گیرنده در انتقال دارایی‌ها و در نهایت به هدر رفتن دارایی ذکر شده روبه‌رو است.

• تهدیدی به نام هک

دیفای به لطف فناوری بلاکچین تا به امروز مقاومت و کارامدی خود را در برابر حملات هکری ثابت کرده است. اما همه می‌دانیم که در حوزه‌ی تکنولوژی هیچ چیز قطعی نیست و هکرها می‌توانند با شگردهای گوناگون همواره تهدید بالقوه‌ای برای این حوزه و بازارها و ارزهای حوزه دیفای باشند.

• قوانین ناکافی در حمایت از کاربران

با پذیرش بیشتر فناوری بلاکچین و در پی آن پروژه ها، دولت‌ها و کشورهای زیادی به سوی این پدیده حرکت کرده‌اند و همین موضوع سبب شده تا قوانین در حوزه‌ی بازارهای مالی غیرمتمرکز پیشرفت کنند. اما شرایط همچنان به حدی نرسیده است که کاربران از یک سیستنم مالی انتظار دارند. برای مثال شما وقتی دارایی از خود در بانک قرار می‌دهید، آن دارایی کاملا تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرد و بانک ملزم به این است که هرگونه خسارتی را جبران کند. در حالی که چنین قانونی هنوز در هنگام ثبت نام در دیفای و پروژه‌های مبتنی بر آن جا نیوفتاده است.

آینده DeFi چیست؟

با وجود اینکه چیز زیادی از متولد شدن دیفای نمی‌گذرد و هنوز نوپا است، اما از پتانسیل‌های بالایی برخورد بوده و توانایی‌های زیادی برای متحول کردن مراودات مالی دارد. گرچه که DeFi را نمی‌توان تنها محدود به این‌ها دانست و با به بلوغ رسیدن آن باید منتظر پیامدها و رویدادهای بزرگی باشیم که امروزه غیرممکن به نظر می‌رسد. با سرمایه گذاری در دیفای، سرمایه‌گذاران به زودی استقلال بیشماری خواهند داشت و همین موضوع سبب می‌شود که آینده‌ی دیفای را کاملا روشن دید. البته که تا رسیدن به پذیرش عمومی هنوز راه زیادی برای DeFi باقی مانده است.

کلام پایانی

دیفای (امور مالی غیرمتمرکز) پتانسیل بوجود آوردن انقلابی جدید در سیستم‌های مالی سنتی جهان را دارد. با DeFi همه‌ی مردم می‌توانند در بستری امن و قابل اطمینان از خدمات مالی مختلف بهره ببرند. امور مالی غیرمتمرکز تلاش می‌کند با حذف واسطه‌ها خدمات مالی مورد نیاز افراد را ارائه کند.

همچنین با چیره شدن دیفای به سیستم‌های مالی، فساد، سانسور و تبعیض در این اکوسیستم تا حد چشمگیری کاهش می‌یابد. اگر می‌خواهید در این حوزه فعالیت کنید یا به سرمایه گذاری بپردازید، پیشنهاد ما به شما بررسی کامل و همه جانبه‌ی موارد مختلف است؛ تا از هرگونه ضرر احتمالی جلوگیری کنید.

پرسش‌های متداول

دیفای چیست؟

دیفای به امور مالی غیرمتمرکز گفته می‌شود که در آن مدیریت و نظارت بر امور به عهده‌ی هیچ سازمان متمرکزی (مثل بانک) نبوده و تمامی این امور توسط کاربران پروژه ها انجام می‌شود.

مزایای DeFi چیست؟

سهولت در ثبت نام برای همه، متن باز بودن، سهولت در وام دهی و انتقال وجه، شفافیت و امنیت را می‌توان به عنوان مواردی از مزایای DeFi نام برد.