تحلیل آنچین چیست؟ اهمیت تحلیل on-chain یا درون زنجیره ای

تحلیل آنچین یک بررسی درون شبکه‌ای معتبر است که قدرت خود را از یکتایی و غیرقابل تغییر بودن بلوک‌های بلاک‌چین می‌گیرد. بلاک‌چین یک فناوری با انقلابی غیرقابل چشم‌پوشی در شفاف سازی اطلاعات و اشتراک جمعی داده‌ها بدون هیچ تبعیض و نیاز به سازمان بالاسری است.

مفهوم آنچین نقطه مقابل آفچین است که مرزی در شیوه انتشار اطلاعات و اشتراک گذاری آن‌ها مشخص می‌کند. به زبانی دیگر، شما همیشه با یک پایگاه داده سروکار دارید که یا مالکیت و عملکرد خصوصی دارد یا کاملا جمعی است و هیچ ارجعیتی در نحوه دسترسی به اطلاعات آن نیست. بسته به این نوع از تعریف پایگاه داده، تحلیل آنچین و آفچین نیز بروز می‌کنند که در این مقاله بیشتر به آن‌ها خواهیم پرداخت.

در این مقاله سعی خواهیم کرد ارائه مفصلی از تحلیل آنچین، تاریخچه آنچین، محدودیت‌های تحلیل آنچین و بسیاری مطالب دیگر و مرتبط با تحلیل آنچین داشته باشیم. برای اینکه مقاله استقلال محتوایی داشته باشد، تلاش کرده‌ایم که از صفر تا صد عبارات مورد نیاز برای فهم این شیوه از تحلیل یک بازار مالی را در این مقاله بگنجانیم.

برای درک عمیق‌تر مطالب، پیشنهاد می‌کنیم مقالات ما در مورد اینکه بلاک‌چین چیست؟ اندیکاتور چیست؟ و اتریوم چیست را حتما مطالعه کنید.

بلاک‌چین واقعا چیست؟

اگرچه مفهوم بلاک‌چین به ساتوشی ناکاموتو نسبت داده می‌شود، چراکه بیت‌کوین را ابداع کرده است، اما واقعیت این است که بلاک‌چین یک پایگاه داده منحصر به فرد است که دو شخصیت آکادمیک به نام‌های Stuart Haber و W.Scott Stornetta طراحی و پیشنهاد شده است.

در این ساختار، یک مهر زمانی (Timestamp) بر روی داده‌ها قرار می‌گیرد و قفلی از جنس اعداد اول از تغییر آن‌ها ممانعت به عمل می‌آورد. درواقع، هر بلاک‌چین شبیه گاو صندوق‌های به هم زنجیر شده‌ای است که از یکدیگر مستقل‌اند اما یک ساختار واحد را با نام پایگاه داده توزیع شده به وجود می‌آورند.

در این گاو صندوق‌ها، آنچه نگهداری می‌شود تنها داده است و داده! این داده‌ها می‌توانند هرچیزی باشند، اما مهم‌ترین و معروف‌ترین‌ آن‌ها، داده‌های مرتبط با تراکنش‌ها یا همان معاملات بازارهای رمزارز هستند. بخصوص، بلاک‌چین و این شیوه از مهر و موم کردن داده‌ها منشأ تعریف نوعی از دارایی دیجیتال هستند که ما آن‌ها را ارز دیجیتال، رمزارز، توکن و … می‌خوانیم.

داده آنچین چیست (On chain data)؟

به تمام اطلاعاتی که به زبان کامپیوتر (یا همان زبان‌های برنامه‌نویسی) در بلوک‌های یک بلاک‌چین ذخیره می‌شوند، داده آنچین می‌گوییم. وقتی بلاک‌چین عمومی (Public Blockchain) باشد آنگاه داده‌ها در معرض دید همه قرار می‌گیرند. این داده‌ها یا اطلاعات را می‌توان در سه کلاس زیر طبقه‌بندی کرد:

• داده‌های مرتبط با تراکنش‌ها: برای مثال، آدرس‌های ارسال و دریافت، مقدار انتقال یافته، مقدار باقی مانده در یک آدرس مشخص و …
• داده‌های بلوک: برچسب یا همان مهر و موم زمانی، کارمزد یا حق‌الزحمه ماینرها، پاداش‌های درون شبکه‌ای و …
• کدهای مرتبط با قراردادهای هوشمند: تمام منطق، قوانین و جزئیات تجاری مرتبط به کسب‌وکارها که در بلاک‌چین ذخیره می‌شوند.

داده آنچین در مقابل داده آفچین

برای درک بهتری تحلیل آنچین، چاره‌ای به جز درک عمیق نوع داده در بلاک‌چین و دو دسته کلی داده آنچین و آفچین نداریم. چنانکه گفتیم، در حالت کلی منظور از داده همان تراکنش‌های درون بلاک‌چین و اطلاعات پیرامون و مرتبط با آن‌هاست.

نکته بارزی درباره تراکنش‌های آفچین وجود دارد و آن این است که تراکنش‌های از این دست در بلاک‌چین ذخیره و اجرا نمی‌شوند. این نقطه کاملا عکس تراکنش‎های آنچین است که متناظر با آن، تمام تراکنش‌ها در بلاک‌چین اتفاق می‌افتند و همانجا ذخیره و رمزنگاری می‌شوند.

در تراکنش آفچین، کاربر به یک سازمان میانجی اجازه می‌دهد که اعتبارسنجی تراکنش را به عهده بگیرد. در این حالت، معامله برای لحظه‌ای وارد یک فضای خارج از بلاک‌چین اصلی می‌شود و آن سازمان سوم شبیه یک بنگاه معامله خانه عمل می‌کند، معامله‌ای که در نهایت باید توسط اداره ثبت منطقه (همان بلاک‌چین) به ثبت و تأیید برسد. در واقع این بنگاه میانجی برای تسهیل فرایند و ایجاد یک حائل امنیتی بیشتر در معامله وارد عمل می‌شود و بابت این عمل هزینه‌ای از دو طرف دریافت می‌کند.

در بیشتر موارد، سیستم‌های آفچین لایه دوم (Layer 2) از بلاک‌چین اصلی را اشغال می‌کنند و به مقیاس‌پذیری و ارتقاء سرعت در بلاک‌چین کمک می‌کنند. بنابراین، در تراکنش آفچین شریان معاملاتی از بلاک‌چین انشعاب می‌گیرد و برای انجام برخی از عملیات از آن خارج می‌شود و وارد مسیری جدید می‌گردد تا معامله را با کمی تغییر در قوانین و شیوه ثبت و انتشار داده‌ها جوش بزند.

تحلیل آنچین چیست؟

متریک‌های مرتبط با تحلیل آنچین داده‌های مرتبط با تراکنش‌های بلاک‌چین را به استدلال‌هایی برای معامله در بازار رمزارز تبدیل می‌کنند. به ویژه، بخش عظیمی از ارزهایی که در بازارهای کریپتو معامله‌ می‌شوند از بلاک‌چین‌های عمومی بهره می‌برند، بنابراین سیلی از داده هر روز تولید می‌شود که استخراج معنی از آن‌ها مرز موفقیت و شکست در بازار رمزارز را ترسیم می‌کند.

دسترسی گسترده به داده توسط همه کاربران، نیاز به آگاهی از تحلیل آنچین و مفاهیم آن را توجیه می‌کند. با آگاهی از روش‌ها و اهرم‌های موجود در تحلیل آنچین، شما از هر کجای دنیا، در هر لحظه که بخواهید، می‌توانید معاملات سودآوری را برای خود رقم بزنید.

به طور واضح‌تر، منظور از تحلیل آنچین، استفاده از اطلاعات موجود در لجر بلاک‌چین برای تعیین وضعیت بازار و آینده آن است. در تحلیل آنچین، داده‌های مرتبط با تراکنش‌ها و بالانس ولت‌ها اساسی‌ترین اطلاعاتی هستند که باید به آن‌ها بپردازید؛ آن‌ها چراغ‌های سبز، قرمز و زردی را روشن و خاموش می‌کنند که راهنمای شما در مسیر معامله‌گری هستند.

برای مثال، اگر یک توکن خاص توسط رده بالایی از فعالان معامله نمی‌شود و تنها توسط چند کیف پول مشخص با دارایی‌های کلان از آن، تحت عنوان نهنگ‌ ارز دیجیتال ، نگهداری و کنترل می‌شوند، با احتمال زیاد معامله در آن ریسک بالایی دارد و ایده خوبی برای ورود معامله‌گران خرد نیست.

پیشنهاد مطالعه : نهنگ ارز دیجیتال چیست؟

ابزارهایی که در تحلیل On Chain می‌توانید استفاده کنید

مرورگرهای دنیای بلاک‌چین مانند EtherScan برای اتریوم و SnowTrace برای اوالانچ امکان مشاهده عملکرد ولت‌ها و قراردادهای هوشمند این بلاک‌چین‌ها را فراهم کرده‌اند. اما آن‌ها فقط داده خام و دسته‌بندی نشده‌ای را ارائه می‌کنند که نیاز به تحلیل و متریک گذاری شما در قالب تحلیل On Chain دارند.

برای انجام انواع مختلف از تحلیل On Chain و پیگیری اهداف معاملاتی خود، شما به پلتفرم‌هایی نیاز دارید که ابزارهای لازم برای این تحلیل‌ها را در اختیارتان بگذارند. اما هدف در همه آن‌ها یکسان است: ردیابی مسیرهای معاملاتی و حرکت‌های معناداری که الگوی یک ارز را تعریف می‌کنند.

بسیاری از این پلتفرم‌های تحلیل آنچین رایگان هستند، یا اینکه با هزینه کمی خدمات اختصاصی بیشتری در اختیار شما قرار می‌دهند. چند نمونه محبوب از این پلتفرم‌های تحلیل On Chain عبارت‌اند از:

• Glassnode
• IntoTheBlock
• Nansen
• Dune Analytics
• Messari

به یاد داشته باشید که هیچ کدام از این پلتفرم‌ها و ابزارهای آن‌ها سناریو معاملاتی پیشنهاد نمی‌دهند، بلکه این شما هستید که باید موقعیت سنج باشید و هر ابزاری را به کمک قوه استنباط مالی خود بیاورید تا ریسک بازار را به سود تبدیل کنید.

تاریخچه تحلیل آنچین

تاریخچه تحلیل آنچین به سال 2011 و ByteCoin باز می‌گردد؛ جایی که اولین فرمت از تحلیل On Chain تحت عنوان Coin Days Destroyed معرفی شد. در این تحلیل، هدف بررسی ارز بیت‌کوین و معاملات روزانه آن بود.

تقریبا سه سال بعد یک متریک جدید به نام Network Value معرفی شد که از قانون MetCalfe و تمرکز بر روی نرخ رشد آدرس‌های ارز دیجیتال بهره می‌گرفت. در همان سال، John Racliff متریک جدیدی تحت عنوان موج‌های HODL را پیشنهاد کرد و Willy Woo متریکی را برای بررسی نرخ معاملات در بلاک‌چین ارائه داد.

در ادامه تاریخچه تحلیل آنچین، پلتفرم‌های کلی‌تر و همه‌گیرتری پا به عرصه تحلیل داده‌های آنچین گذاشتند؛ جایی که Glassnode، Coin Metrics و چند پلتفرم دیگر کمی دقیق‌تر و همه‌جانبه‌تر به موضوع تحلیل آنچین پرداختند و سعی در جلب توجه مخاطبان داشتند. از آن به بعد، برنامه‌نویسان و فعالان زیادی در دنیای بلاک‌چین پا به عرصه کوئری نویسی و استخراج معنی از تراکنش‌های بلاک‌چین گذاشته‌اند و تاریخچه تحلیل آنچین همچنان در حال تغییر و بازنویسی است.

تحلیل آنچین چه کاربردی دارد؟

در پاسخ به اینکه تحلیل آنچین چه کاربردی دارد باید گفت که تمام معاملات بازار ارزها و هر بازار معاملاتی دیگر، تنها در واژه تحلیل خلاصه می‌شود. بخصوص، تحلیل آنچین با حجم بالایی از کلان داده‌ها سروکار دارد که مشتق گرفتن معنی از آن‌ها نقطه عطف موفقیت یک تریدر حرفه‌ای است.

در این بخش به چند کاربرد تحلیل آنچین اشاره می‌کنیم و هر کدام را به صورت خلاصه توضیح می‌دهیم.

حرکت‌ها در ارزهای شاخصی مانند بیت‌کوین و اتریوم

بیت‌کوین پادشاه ارزهای دیجیتال است و تقریبا 48 درصد از ارزش بازار کریپتو مربوط به ارز بیت‌کوین است. بنابراین، وضعیت معاملات در آن تأثیر مستقیم و همه‌جانبه‌ای بر وضعیت معاملات سایر ارزها خواهد داشت. به طور مشابه، اما با تأثیر کمتر، اتریوم ارزی قدرتمند و پیشگام در حرکت‌های کلی از بازارهای ارز دیجیتال است که باید همیشه معیاری در تصمیم‌گیری‌ها باشد.

بخصوص، سقوط در ارز بیت‌کوین شبیه یک دومینو عمل می‌کند که بی‌هیچ دلیل مشخصی، ستون اتکای اکثر ارزهای دیگر را فرو می‌ریزد و یک روند همه‌گیر و نزولی را به بار می‌آورد. بنابراین، تحلیل آنچین همیشه باید یک چشم خود را معطوف وضعیت بیت‌کوین و رفتار بازیگران اصلی آن کند.

در Glassnode، برای مثال، ابزارهای تحلیل خوبی وجود دارند که به شما امکان ردگیری نهنگ‌های بیت‌کوین را می‌دهند، اختیار معاملات این ارز را تحلیل می‌کنند، مشکلات ماینینگ بیت‌کوین را بولد می‌کنند و وضعیت دقیق ارزش بازار بیت‌کوین را به تصویر می‌کشند. متریک‌های مشابه دیگری وجود دارند که تحقیق آن‌ها از پلتفرم‌های مختلف تأثیر مهمی در رصد بیت‌کوین دارند، تحقیق متریک حجمی Coin Days Destroyed یا CDD شروع خوبی خواهد بود.

قراردادهای هوشمند و حرکت پول هوشمند

یکی از نافذترین اطلاعات مرتبط به وضعیت بازار معاملات کریپتو، وضعیت قراردادهای هوشمند در پلتفرم‌های مختلف است. قرارداد هوشمند، چنانکه از نام آن‌ پیداست، یک کد در بلاک‌چین است که قواعد معاملاتی خاصی را به منظور انجام یک معامله، خدماتی یا مبادلاتی، را مشخص می‌کند. در قالب قراردادهای هوشمند حجم‌های بسیار بزرگی از پول جا به جا می‌شوند و پلتفرم‌های مختلف وابستگی زیادی به عملکرد این قراردادها دارند.

پلتفرم Nansen ابزارهای خوبی را برای ردگیری پول‌های هوشمند و تعیین جهت جریان‌های آن‌ها در اختیار کاربران قرار می‌دهد. بیشتر از 100 میلیون ولت توسط این پلتفرم رصد می‌شوند و تعامل آن‌ها با قراردادها و پروژه‌های مختلف توسط این پلتفرم نمودار می‌شود. بخصوص، در پلتفرم‌هایی چون آوالانچ شما می‌توانید از وضعیت استخرهای نقدینگی و نحوه تعامل بازیگران بزرگ در آن‌ها باخبر باشید.

داده‌های مرتبط با یک پروژه خاص و تحلیل آنچین مختص آ‌نها

از دیگر کاربردهای تحلیل آنچین، تحلیل یک پروژه خاص و تمرکز بر روی معاملاتی است که حول آن پروژه در جریان هستند یا در آینده‌ای نزدیک آغاز می‌شوند. پلتفرم Dune Analytics ازجمله پلتفرم‌هایی است که پروژه‌ها را هدف قرار می‌دهد و عملکردی مشابه با GitHub برای دنیای وب 3 دارد.

برای مثال، تنها کافی است که به دنبال پروتکل یا پروژه NFT مدنظر خود در این پلتفرم بگردید تا اطلاعات فوق‌العاده کاربردی و تأثیر گذار در تحلیل آنچین خود را به دست آورید. حتی می‌توانید دارندگان اصلی و بازیگران بزرگ پروژه‌های محبوب دیفای مانند کلکسیونرهای NFTها را نیز رصد کنید.

تحلیل آنچین و وضعیت NFTها

NFTها آنقدر محبوب و معتبر شده‌اند که پلتفرم‌های تحلیلی مختص خود را دارند. CryptoSlam ازجمله این پلتفرم‌ها است که اطلاعات مهمی درباره حجم NFTهای معامله شده و داده‌های مشابه با آن را در اختیار کاربر قرار می‌دهد؛ Icy.Tools پلتفرم دیگری است که داده‌های مرتبط به خرید و فروش NFT را به صورت زنده در اختیار شما قرار می‌دهد و ابزارهایی برای تحلیل این معاملات فراهم کرده است.

چگونه داده‌های On Chain را بدست آوریم؟

حال که با تحلیل آنچین و کاربردهای آن آشنا شدیم، بهتر است به این سوال بپردازیم که چگونه داده‌های On Chain را بدست آوریم.

وقتی اعتبار تراکنشی تأیید می‌شود، در دفتر کل دیجیتال (که همان بلوک بلاک‌چین است) برای همیشه ثبت می‌گردد. اما این تراکنش‌ها داده‌های زیادی را با خود به همراه دارند، مثل آدرس ولت‌ها، میزان تراکنش، زمان انجام تراکنش، بالانس NFT، بالانس توکن، کد قرارداد هوشمند و غیره.

این داده‌ها به صورت رایگان در اختیار همگان قرار می‌گیرند، اما شبیه دریایی بیکران برای ماهیگیری، ابزارها و مهارت خاصی را می‌طلبند تا بشود که معنی را از آن قلاب کرد و در معاملات به کار گرفت. برای انجام این کار نیز پلتفرم‌هایی هستند که به کمک شما می‌آیند.

برای مثال، در پلتفرم تحلیل آنچین Moralis شما می‌توانید انواع جستار (Query) را تعریف و جمع‌آوری داده برای آن را درخواست کنید. شبیه وقتی یک کلمه کلیدی را در قالب کدی در پلتفرم توییتر جستجو می‌کنید، Moralis همین کار را با یک NFT، ارز یا توکن خاص در بلاک‌چین انجام می‌دهد. از دیگر پلتفرم‌هایی که به سوال چگونه داده‌های On Chain  را بدست آوریم پاسخ می‌دهند، نمونه‌های زیر قابل توجه‌اند:

• The Tie
• RockX
• Bitquery
• CryptoQuant Data API
• Etherscan API
• ChainAnalysis API
• com API
• Blockcypher API
• Covalent API
• Graph API

محدودیت‌های تحلیل آنچین

در مقابل دریایی از اطلاعات که تحلیل آنچین در اختیار معامله‌گر قرار می‌دهد، ابزارهای آن با موانعی نیز همراه‌اند. در ادامه به محدودیت‌های تحلیل آنچین می‌پردازیم.

نوپا بودن پروژه و ابزارهای تحلیل

یکی از اصلی‌ترین محدودیت‌های تحلیل آنچین به نوپا بودن ابزارها، کدها و پلتفرم‌های مختص این تحلیل و پروژه‌های دنیای کریپتو بر می‌گردد. به طور دقیق‌تر، این ابزارها هنوز به صورت دقیق و همه‌جانبه‌ای بررسی نشده‌اند و همچنان در مراحل آزمایش و خطا هستند. بنابراین، برای معامله‌گران تازه‌کار اتکای صد در صدی به آن‌ها بسیار خطرناک و می‌تواند بسیار ضررده باشد.

ذات متفاوت بلاک‌چین‌ها

از دیگر محدودیت‌های تحلیل آنچین، متریک یکسانی است که اکثر ابزارهای آن در تحلیل بلاک‌چین‌ها استفاده می‌کنند. فراموش نکنیم که پروژه‌های مختلف با اهداف و چهارچوب نرم‌افزاری متفاوتی خلق می‌شوند و استفاده از یک خط‌کش یکسان برای مقیاس همه آن‌ها یک ریسک بزرگ در معاملات است. با این حال، اکثر ابزارهای تحلیل On Chian عملکردی مشابه در تمام بلاک‌چین‌ها دارند و به شکل کاملا مشابهی پیاده‌سازی می‌شوند که خود گاها باعث اعمال ضرر بر کاربر می‌شود.

مشکلات مرتبط با لایه 2 بلاک‌چین

بسیاری از معاملات توسط سازمان‌ها و پلتفرم‌های میانجی انجام می‌شوند و این عملکرد واسطه‌ای معمولا در قالب یک لایه واسطه و اتچ شده به بلاک‌چین اصلی، به نام لایه 2، تعریف می‌گردند. حضور این واسطه باعث تغییر در تعریف تراکنش‌ها و اطلاعات مرتبط با آن‌ها می‌شود که به صورت غیر مستقیم، اما موثر، بر نتیجه تحلیل On Chian تأثیر می‌گذارد.

جمع‌بندی

تحلیل آنچین شبیه بررسی فاندامنتال وضعیت یک شرکت در بازار سهام است؛ هرچقدر این وضعیت پایه بهتر باشد، معامله‌گر وضعیت را مطلوب‌تر می‌داند و با آسودگی بیشتری به سهم ورود می‌کند. به طور مشابه، هرچقدر وضعیت معاملات و جریان‌های اصلی در یک ارز دیجیتال بهتر باشد، دلایل منطقی بیشتری برای ورود به آن توجیه می‌شوند.

اما تمام آنچه در تحلیل آنچین به کار گرفته می‌شود، داده‌های مرتبط به تراکنش‌های مختلف یا همان جریان‌های نقدینگی هستند. بنابراین، برداشت درست داده‌ها و بهره‌برداری درست از آن‌ها مبنای این نوع تحلیل است و تنها در حضور داده‌های سالم و متریک درست برای مقیاس کردن آن‌هاست که تحلیل پاسخ درستی به نیاز و سوالات معاملاتی شما می‌دهد.

درنهایت، هر بلاک‌چین و محصولات آن رفتار متفاوتی دارد، معامله‌گران و نهنگ‌های خاص خود را جذب کرده است، بنابراین به یک تحلیل اختصاصی نیاز خواهد داشت. هرگز از یک خط‌کش ثابت برای بررسی چندین بلاک‌چین و ارز استفاده نکنید و هرگز یک پلتفرم تحلیلی خاص را مبنای اصلی در معاملات قرار ندهید. سعی کنید ترکیبی از ابزارها و پلتفرم‌ها را به یک چهارچوب اختصاصی برای خود بدل کنید و همیشه چند کریپتو خاص و انگشت شمار را برای رصد دائم انتخاب نمایید.

سوالات متداول

تحلیل On Chain چیست؟

تحلیل On Chain یک تلاش محاسباتی و استدلالی برای بررسی وضعیت سلامت یک ارز دیجیتال خاص با استفاده از متریک‌هایی است که بر روی داده‌های On Chain عمل می‌کنند. هدف، یافتن الگوهایی است که معاملات طی می‌کنند و تلاش برای تشخیص آینده این الگوها و ورود و خروج به معاملات است.

فرق معاملات آفچین با معاملات آنچین چیست؟

معاملات آفچین معمولا در بلاک‌چین اختصاصی آن ارز معاملاتی انجام نمی‌گیرند و به ندرت در بلوک‌های آن ذخیره می‌شوند. در مقابل، معاملات آنچین بسیار شفاف هستند و اطلاعات مرتبط با معاملات آن حتما در بلاک‌چین ثبت می‌گردند. بنابراین، دسترسی به داده‌های مرتبط به معاملات آفچین بسیار کم و دسترسی به انواع آنچین همیشگی و برای عموم است.

داده‌های آنچین کدامند؟

برای مثال می‌توان به آدرس ولت‌هایی که در معاملات شرکت کرده‌اند اشاره کرد، یا مقادیر رد و بدل شده در معاملات، بالانس‌های NFT یا توکن‌ها و کدهای مرتبط با قراردادهای هوشمند که ازجمله داده‌های از نوع آنچین هستند.

منظور از متریک‌های تحلیل On Chain چیست؟

منظور از متریک‌ها، آماره‌هایی هستند که در بررسی داده‌های بلاک‌چین به کار گرفته می‎شوند. این متریک‌ها خط‌کش‌های مختلفی هستند که معنی را از دل داده‌ها بیرون می‌کشند و به شما امکان استدلال و تصمیم‌گیری بر مبنای آن‌ها را می‌دهند.