مفهوم توکن نیمه مثلی؛ بررسی تفاوت های SFT و NFT

اگر در بازارهای ارز دیجیتال فعالیت می‌کنید، به احتمال زیاد نام توکن مثلی و توکن غیر مثلی (NFT) را شنیده باشید. البته پیشنهاد می‌شود برای دریافت اطلاعات دقیق‌تر مقاله توکن‌ها را مورد مطالعه قرار دهید. درباره این توکن‌ها به فراوانی صحبت شده است. حال در مقابل یک توکن متفاوت از این دو وجود دارد که با عنوان توکن نیمه مثلی شناخته می‌شود. به احتمال زیاد، نام این توکن برای‌تان غریب و ناآشنا می‌باشد. برای آشنایی کامل با این دسته از توکن ها با ما در ادامه همراه باشید.

توکن نیمه مثلی (SFT) چیست؟

توکن‌های نیمه مثلی با عنوان (SFT) شناخته می‌شوند. SFT مخفف عبارت (Semi Fungible) است. ساختار این نوع توکن‌ها با توکن‌های مثلی و غیر مثلی تفاوت دارد. این تکنولوژی و فناوری نوین بعد از توکن‌های مثلی و غیر مثلی مطرح شدند و قابلیت‌های زیادی به خود اختصاص می‌دهند. یکی از قابلیت مهم و جذاب این نوع توکن‌ها، این است که مزایای مختلف توکن مثلی و غیر مثلی را به طور همزمان در خود دارند.

به عبارتی، قابلیت تعویض پذیری ارزهای دیجیتال و تعویض ناپذیری توکن غیر مثلی یا NFT در آن، مشاهده می‌شود. با وجود نوظهور بودن این نوع توکن، اما به خوبی توانسته طرفداران بسیار زیادی برای خود پیدا کند.

توکن‌ها چند نوع هستند؟

با توجه به بخش بالا می‌توان به این نتیجه رسید که توکن‌ها در حالت مثلی، نیمه مثلی و غیر مثلی ارائه می‌شوند.

توکن‌های مثلی با عنوان تعویض پذیر و توکن‌های غیر مثلی یا (NFT) هم با عنوان تعویض ناپذیر شناخته می‌شوند. اگر بخواهیم مثال قابل درک و روان در خصوص هر یک از توکن‌ها ارائه دهیم می‌توان گفت؛ در ارزهای دیجیتال معروف بیت کوین و اتریوم در دسته توکن‌های تعویض پذیر و مثلی هستند. به عبارتی آنها با یکدیگر معاوضه می‌شوند. دقیقا مانند ارز فیات و پول که افراد می‌توانند در ازای یک اسکناس 1000 تومانی دو اسکناس 500 تومانی دریافت کنند.

در حالی که توکن‌های غیر مثلی قابلیت تعویض ندارند. به بیان ساده‌تر، نمونه آنها در جهان وجود ندارد و جزء آثار هنری و هر مولفه تک و منحصر به فرد هستند. به عنوان مثال، تابلوی مونالیزا نمونه‌ای از توکن‌های غیر مثلی است که می‌تواند مورد توجه قرار گیرد.

حال؛ نوع سومی از توکن‌ها هستند که به دلیل نوپا بودن ممکن است ناشناخته باشند. توکن نیمه مثلی در مرحله اول یک توکن مثلی می‌باشد که بعد از گذراندن مراحل مختلف به توکن غیر مثلی یا (NFT) تبدیل می‌شود. با این حساب، ویژگی‌های هر دو نوع توکن را دارد. اگر دقیق‌تر توجه کرده باشیم، توکن‌های نیمه مثلی حد بالایی از انعطاف پذیری دارند. به عبارتی می‌توانند از نوعی به نوع دیگر تبدیل شوند. این موضوع، کاربردی بودن آنها را تا حد زیادی افزایش می‌دهد.

بیشتر بخوانید: توکن غیرمثلی چیست

مثال قابل توجه در خصوص توکن نیمه مثلی

اگر بخواهیم مثال قابل توجهی در این باره بزنیم. فرض کنید یک مقدار طلا در دست دارید. در این حالت شما صاحب توکن مثلی و تعویض پذیر هستید چرا که می‌توانید آن را با همان میزان ارزش طلای دیگر معاوضه نمایید. حال به این موضوع فکر کنید که شما قصد دارید چند هفته روی این تکه طلا وقت بگذارید و آن را به یک طاووس رنگارنگ و منحصر به فرد با همان جنس طلا تبدیل کنید.

در این صورت حرکتی که شما انجام داده‌اید باعث شده است تا این قطعه طلا حالت غیر مثلی پیدا کرده و نمونه‌ای از آن وجود نداشته باشد. حال اگر بخواهید به یک فرد دیگر این طلا را ارائه دهید آن را با عنوان توکن نیمه مثلی عرضه خواهید کرد. یک قابلیت جذاب و کاربردی که در توکن‌های نیمه مثلی وجود دارد این است که مزایای توکن‌های مثلی و غیر مثلی را با یکدیگر ترکیب و تمام مشکلات موجود در هر دو توکن را رفع کرده و یک کار تمیز و بدون مشکل به افراد ارائه می‌دهند. به عبارتی، ارزش توکن‌های نیمه مثلی با تغییر ماهیت افزایش یافته و برای ارتقا دهندگان یک موقعیت جذاب فراهم می‌کند.

توکن نیمه مثلی بر اساس چه استانداردی صادر می‌شود؟

همانطور که می‌دانید استانداردها نقش اساسی در انتقال توکن‌ها دارند. آنها باعث ایجاد رابطه در حوزه‌ها و زمینه‌های مختلف می‌شوند. به عنوان مثال در اتریوم وجود استاندارد (ERC20 ) قابل اهمیت است. در همین اتریوم برای توکن نیمه مثلی از استاندارد (ERC-1155) استفاده می‌کنند. شرکت انجین سازنده اصلی این نوع توکن است. حل چالش‌ها و دغدغه‌های مهم در استانداردهای (ERC-721) و (ERC-20) بر عهده توکن نیمه مثلی با استاندارد (ERC-1155) می‌باشد.

معامله گران از طریق این استاندارد قادر خواهند بود تا چند نوع توکن در یک قرارداد درست کنند. ذخیره سازی کاربردی و اقتصادی در این نوع استاندارد نیز، وجود دارد. در پاراگراف‌های قبلی ویژگیِ ترکیب توکن نیمه مثلی مطرح شد. حال این ترکیب بین چه توکن‌هایی است. ادغامِ توکنِ غیر مثلی با استاندارد (ERC-20) و توکن با استاندارد (ERC-721) باعث ایجاد توکن نیمه مثلی می‌شود.

نحوه ایجاد توکن نیمه مثلی

توکن نیمه مثلی توسط ارتقا دهندگان فعال در حوزه‌های بازار دیجیتال ساخته می‌شوند. به عنوان مثال، آنها با دریافت ارزهای اتریوم و به واسطه پرداخت گس (Gas) می‌توانند صرفه اقتصادی در کار را مورد توجه قرار دهند چرا که، در این نوع تراکنش، کارمزد کمتری وجود دارد. گس به عنوان سوخت ماشین مجازی اتریوم یا همان (EVM) است که از معامله گران دریافت می‌شود. تنها از این طریق است که مجوز ارتباط برقرار می‌شود. به بیان ساده‌تر، با پرداخت گس، هزینه انرژی تبادلات داده می‌شود.

به نظر می‌رسد در بسیاری از گیم ها  از این نوع توکن نهایت استفاده را داشته باشند. بازی‌های مانند سند باکس (Sandbox )، انجین (Enjin) و هورایزن گیم (Horizen) می‌توانند از توکن نیمه مثلی بهره‌های زیادی ببرند. در این نوع گیم‌ها، امکان دارد توکن‌های مثلی مانند شمش طلا و توکن‌های غیر مثلی مانند اسلحه وجود داشته باشد. در این حالت، گیمرها می‌توانند تعویض‌های خود را بین این توکن‌ها انجام دهند.

برای توکن نیمه مثلی آینده خوب و درخشانی وجود دارد چرا که دارای قابلیت‌ها و کاربردهای جدیدی هستند. البته درست است که این نوع توکن‌ها کارایی محدود دارند اما با توجه به هزینه بالا برای ایجاد توکن غیر مثلی، می‌توان به این نتیجه رسید که این توکن‌ها صرفه اقتصادی داشته و جذابیت بالایی برای معامله گران دارند. برطرف کردن نواقص موجود در توکن‌های دیگر نیز، محبوبیت توکن‌های نیمه مثلی یا SFT را افزایش می‌دهد.

تفاوت بین توکن نیمه مثلی با غیر مثلی

اولین و مهمترین تفاوت توکن نیمه مثلی با نوع غیر مثلی آن در حفظ مثلی بودن خود در تمام مدت زمانی است که هنوز به نوع غیر مثلی تبدیل نشده است. البته بهتر است توجه داشته باشید که حتی در زمان تبدیل شدن به یک (NFT) باز هم سوابق و گذشته خود را از یاد نمی‌برند. علاوه بر این، توکن‌های نیمه مثلی یک قابلیت کاربردی برای توسعه دهندگان دارند و آن هم وجود قراردادهای هوشمند و گروه بندی توکن‌ها است. وجود انعطاف پذیری در این نوع توکن‌ها موجب فراهم نمودن شرایط مطلوب برای تبلیغات ارتقا دهندگان شده است.

به همین دلیل است که در حال حاضر، فقط توسعه دهندگان به این نوع توکن دسترسی دارند و استفاده از آن برای سرمایه گذاران ممنوع است. البته دلیل دیگری هم وجود دارد و آن هم عدم حمایت پلتفرم‌های غیر متمرکز از توکن نیمه مثلی است. همانطور که قبل‌تر ذکر شد، قابلیت چند توکنی نیز از بارزترین تفاوت‌های بین این دو نوع توکن است. انتقال بیش از یک توکن در توکن‌های نیمه مثلی قابل توجه است که برای توکن غیر مثلی با استاندارد (ERC-721) این مورد وجود ندارد. به دلیل تراکنش 30 ثانیه‌ای در استاندارد (ERC-721) هزینه زیاد و کند بودن تراکنش مطرح است که استاندارد (ERC-1155) این مشکل را رفع کرده است. البته هزینه گس وجود دارد.

با این روش ایجاد بیش از 100 نوع توکن در چند ثانیه امکان پذیر است. وجود قفل تصادفی در توکن نیمه مثلی یک قابلی بهتر از توکن غیر مثلی می‌باشد. به این معنا که با استفاده از استاندارد (ERC-721) اگر توکن به یک موقعیتی ارسال شود که شناسایی نشده امکان از بین رفتن آن وجود دارد. در حالی که توکن نیمه مثلی طوری ساخته شده که در صورت عدم پشتیبانی گیرنده از استاندارد باعث برگشت مجدد توکن به فرستنده می‌شود و کاری می‌کند که توکن از بین نرود. در این حالت دارایی نیز، حفظ می‌شود.

حمایت از فانکشن‌ها نیز یک قابلیت مهم و متفاوت در توکن نیمه مثلی است. به این معنا که در توکن غیر مثلی امکان ایجاد زنجیره فانکشن‌ها وجود ندارد و این موضوع باعث ایجاد مانع بزرگ در ارتقای نرم افزارهای غیر متمرکز دپس (DApps) می‌شود. در حالی که توکن نیمه مثلی باعث ایجاد مجموعه‌ای از فانکشن‌ها شده و با ارائه این قابلیت‌ها مشکلات موجود در توکن‌های دیگر را برطرف می‌کند.

کلام آخر

توکن نیمه مثلی در این مقاله معرفی شد. قابلیت‌های زیاد و کاربردی بودن این نوع توکن، بهترین گزینه برای انتخاب آن است که از طرف توسعه دهندگان مورد توجه قرار می‌گیرد. این توکن‌ها در شکل اولیه خود به صورت توکن مثلی هستند بعدها با انجام فعل و انفعالاتی روی آنها، تغییر موضع داده و به توکن غیر مثلی تبدیل می‌شوند. همین شرایط باعث می‌شود تا نام توکن نیمه مثلی برای آنها انتخاب شود چرا که، قابلیت‌های متفاوت توکن مثلی و غیر مثلی را بدون مشکلات و چالش‌های آنها به خود اختصاص می‌دهند.

سوالات متداول

توکن نیمه مثلی چیست؟

توکن نیمه مثلی یک توکن جذاب و کاربردی بین توکن های تعویض پذیر مثلی و توکن تعویض ناپذیر غیر مثلی است است که می تواند برای ارتقا دهندگان فرصت های زیادی فراهم کند.

تفاوت های اصلی توکن نیمه مثلی و غیرمثلی چیست؟

انعطاف پذیری، نوع قرارداد های هوشمند، استاندارد مورد استفاده در شبکه و هزینه گس و تولید از مهم ترین تفاوت های میان SFT و NFT هستند.