پارسیان کریپتو
خانهمقالاتارز دیجیتالاستخراج ارز دیجیتال چیست؟ آموزش صفر تا صد ماینینگ ارز دیجیتال + بهترین رمزارز
استخراج ارز دیجیتال چیست؟ آموزش صفر تا صد ماینینگ ارز دیجیتال + بهترین رمزارز عکس

استخراج ارز دیجیتال چیست؟ آموزش صفر تا صد ماینینگ ارز دیجیتال + بهترین رمزارز

July 23, 2023
231
0

استخراج ارز دیجیتال همواره یکی از پرطرفدارترین موضوعات مرتبط به کریپتوکارنسی و شبکه‌های غیرمتمرکز بوده؛ افراد زیادی در کشورمان هستند که تمایل دارند در رابطه با موضوعاتی همچون روش های استخراج ارز دیجیتال، هزینه استخراج ارزهای دیجیتال، قانون استخراج ارز دیجیتال در ایران و ده‌ها موضوع مرتبط دیگر اطلاعاتی کسب نمایند.

استخراج ارز دیجیتال چیست؟

استخراج ارز دیجیتال چیست؟

پیش از پاسخ به پرسش استخراج ارز دیجیتال چیست؟ در ابتدا بایستی به این نکته مهم توجه کرد که چرا استخراج ارز دیجیتال پدید آمد؟ احتمالا شما هم در این خصوص تصاویری را مشاهده نموده‌ای که فردی در حال استخراج طلا در معدن بوده و به جای عنصر طلا از سکه‌های بیت کوین استفاده شده. شاید بهترین راه برای درک مسئله ماینینگ ارز دیجیتال همین باشد اما بایستی تفاوت‌های آن را نیز درک کرد.

مطالعه بیشتر : برای اطلاعات بیشتر ، میتوانید مقاله ،  کیف پول ارز دیجیتال چیست ، مطالعه کنید .

در موضوع استخراج طلا یا هر عنصر ارزشمند دیگر، فرد یا مجموعه‌ای که اقدام به استخراج می‌کند، عنصری را استخراج می‌کند که سالیان سال ارزش آن به تمامی انسان‌های کره زمین اثبات شده و نرخ تقریبا مشخصی در بازار دارد. در فرآیند استخراج این عناصر، فرد یا افرادی به عنوان کارگر معدن مشغول به کار بوده و در ازای دریافت حقوق و به دستور کارفرما، عناصر را استخراج و به کارفرما تحویل می‌دهند.

اما در رابطه با موضوع استخراج ارز دیجیتال که در سال 2009 توسط ساتوشی ناکاموتو و در مقاله وایت پیپر بیت کوین منتشر شد عنصری ناشناخته و غیرفیزیکی به نام بیت کوین معرفی شد که مأموریت آن حذف ارزهای فیات (دلار، یورو، پوند، ریال، تومان و…) بود.در موضوع استخراج طلا، کارگر معدن در ازای کار فیزیکی و کوبیدن ضربات پاداش دریافت می‌کرد .

اما در موضوع استخراج ارز دیجیتال، فردی که اقدام به استخراج نموده، در اصل در ازای پذیرفتن عنصری ناشناخته سود کسب می‌کند. این فرد با خرید دستگاهی به نام ماینر (به جای ابزارهایی همچون بیل و کلنگ) و تهیه کردن ملزوماتی همچون برق، اینترنت، تهویه و… برای این دستگاه اقدام به تأمین امنیت شبکه‌ای کرده که مالک و صاحب آن تمامی کسانی هستند. در رابطه با ماینر ها پارسیان کریپتو مقاله کاملی تحت عنوان ماینر چیست برای شما عزیزان آماده کرده است.

که در استخراج ارز دیجیتال مشارکت می‌نمایند. به زبانی ساده فردی ناشناس به نام ساتوشی ناکاموتو معدنی را یافته و شرایطی را فراهم نموده تا هر کسی صرفا با پذیرش و باور کردن آن بتواند از استخراج عنصری به نام بیت کوین سودهای هنگفتی به دست آورد.

استخراج ارز دیجیتال

ماینینگ در لغت به معنای استخراج نمودن و ماینینگ ارز دیجیتال مجموعه اقداماتی است که یک فرد یا شرکت با خرید یک یا چند دستگاه به نام ماینر، اقدام به تأمین امنیت یک شبکه بلاک چین و اعتباسنجی تراکنش‌های آن نموده و در ازای این اقدام، پاداشی را در قالب توکن بومی آن شبکه دریافت می‌کند.

حال که تا حدی با مفهوم استخراج یا ماینینگ ارز دیجیتال آشنا شدید، بهتر است در ادامه روش های استخراج ارز دیجیتال را که امروزه اشخاص حقیقی (افراد) یا حقوقی (شرکت‌ها) در حال استفاده از آن هستند را بشناسید. البته این که آیا قانون استخراج ارز دیجیتال به شما این اجازه را خواهد داد یا خیر نیز از مباحثی است که در ادامه‌ی همین مطلب با شما در میان خواهیم گذاشت. پس تا انتها با ما در مجله اینترنتی پارسیان کریپتو همراه باشید.

ماینینگ ارز دیجیتال چیست؟

در پاسخ به پرسش ماینینگ ارز دیجیتال چیست؟ بایستی ابتدا به ترجمه کلمه معنی ماینینگ توجه نماییم. ماینینگ معنای استخراج و ماینینگ ارز دیجیتال به معنای استخراج ارز دیجیتال در ازای اعتبارسنجی تراکنش‌های شبکه بلاکچین است.

روش های استخراج ارز دیجیتال

روش های استخراج ارز دیجیتال

تقسیم‌بندی روش های استخراج ارز دیجیتال را می‌توانیم از ابعاد گوناگون انجام دهیم. در ادامه به برخی از روش های ماینینگ ارز دیجیتال خواهیم پرداخت.

مطالعه بیشتر : برای آشنایی با انواع ارز دیجیتال، مقاله رمزارز چیست را مطالعه کنید .

استخراج از طریق پردازنده مرکزی (CPU)

در بین روش های استخراج ارز دیجیتال، مقدماتی‌ترین روش، ماینینگ ارز دیجیتال از طریق پردازنده مرکزی یا همان CPU می‌باشد. ساتوشی ناکاموتو (فرد یا افراد مجهول‌الهویت خالق بیت کوین) معتقد بود که بیت کوین نباید در انحصار افراد یا سازمان‌های قدرتمند باشد به همین دلیل هم استخراج و استفاده از آن را طوری برنامه‌ریزی کرد .

که تمام افراد جامعه توان بهره‌مندی از امکانات آن را داشته باشند. به همین دلیل هم در ابتدا استخراج از طریق یک کامپیوتر خانگی یا حتی موبایل برای همگان مقدور بود.البته این موضوع پس از مدتی دستخوش تغییرات فراوانی شد؛ از آنجایی که به مرور زمان سختی شبکه بیت کوین افزایش یافت امکان استخراج آن از طریق پردازنده مرکزی (CPU) تا حد زیادی غیرممکن شد.

برای کسب اطاعات بیشتر بهتر است مقاله استخراج ارز دیجیتال در خانه را نیز مطالعه کنید

دلیل آن هم عدم به صرفه بودن استخراج از نظر اقتصادی بود چرا که هزینه برق و نگهداری و استهلاک این دستگاه‌ها به قدری بود که دیگر درآمد از حاصل آن مقرون‌به‌صرفه نبود.البته این قاعده صرفا در مورد شبکه بیت کوین صادق بوده و همچنان شبکه‌هایی هستند که از الگوریتم اثبات کار به منظور اعتبارسنجی شبکه بهره برده و مهمتر اینکه در ابتدای مسیر هستند لذا همچنان در بین روش های استخراج ارز دیجیتال، پردازنده مرکزی یا همان CPU دارای طرفدارانی است.

استخراج از طریق پردازنده گرافیکی (GPU)

استخراج از طریق پردازنده گرافیکی

با وجود اینکه در تاریخ نگارش این مقاله الگوریتم اجماع اثبات کار در بسیاری از شبکه‌ها از جمله اتریوم منسوخ شده و الگوریتم اجماع اثبات سهام در  ارز دیجیتال جایگزین آن شده، اما همچنان افراد بسیاری هستند که ایمان خود را نسبت به الگوریتم اجماع اثبات سهام از دست نداده و همواره به دنبال روش‌های جایگزین و مقرون به صرفه هستند. ماینینگ ارز دیجیتال از طریق کارت‌ گرافیک (GPU) یکی از همین تلاش‌هاست.

از آنجایی که پردازنده موجود در کارت‌های گرافیک با هدف ساخت و رندرینگ ویدیو و همچنین اسفاده در صنعت گیمینگ تولید می‌شوند، لذا می‌توانند انتخاب مناسبی برای استخراج ارز دیجیتال باشند. همچنین در این روش این امکان فراهم بوده که چندین کارت گرافیک در اسلات‌های موازی در یک مادربورد (Motherboard) قرار گرفته تا قدرت آن‌ها چندین برابر شود؛ به این روش ریگ استخراج گفته شده و دارای طرفداران بسیاری در کشور ایران نیز است.

استخراج ابری (Cloud mining)

ماینینگ ارز دیجیتال چیست؟

استخراج ابری یا همان Cloud mining روشی است که توسط افراد و شرکت‌های بزرگ با هدف جمع‌آوری سرمایه‌ های خرد مردم و بهره‌ برداری از آن‌ها پیاده‌سازی شده. همانطور که در بخش‌ های قبلی توضیح دادیم به دلیل افزایش هزینه استخراج ارزهای دیجیتال از طریق پردازنده‌ های ضعیف‌تر و مقرون‌ به‌ صرفه نبودن استخراج، مجموعه‌ ها و شرکت‌هایی که توان فراهم نمودن فضایی مناسب و وسیع را داشتند اقدام به راه‌اندازی مزارع استخراج نمودند.

در این مزارع که از روش های استخراج ارز دیجیتال در ایران نیز بوده، صدها و هزاران دستگاه پرقدرت در حال استخراج ارزهایی همچون بیت کوین هستند. برخی از این شرکت‌ها با هدف توسعه‌ی فعالیت خود، امکانی فراهم نموده‌اند تا از طریق یک بستر مبتنی بر وبسایت، افراد علاقه‌مند بتوانند با پرداخت مبالغی اندک، برای مدتی محدود در بخشی از ظرفیت استخراج مزرعه سهیم شوند.

در این روش از روش های استخراج ارز دیجیتال به نظر می‌رسد که مأموریت اصلی ساتوشی ناکاموتو که تمرکززدایی بود تا حد زیادی دچار ابهام شده به همین دلیل اثر طرفداران بیت کوین با این روش مخالف هستند.

مطالعه بیشتر : برای آشنایی و شناخت بیشتر اینکه بلاک چین چیست به مقاله مربوطه در وب سایت مراجعه کنید .

تراشه های ای‌سیک (ASIC) از بهترین روش های استخراج ارز دیجیتال در ایران

پس از اینکه دیگر CPU و GPU، جوابگوی هش ریت شبکه‌هایی همچون بیت کوین نبودند، متخصصان سخت‌افزاری به فکر ساخت سخت‌افزارهایی افتادند که با مصرف برق کمتر بتوانند توان محاسباتی بالاتری را داشته باشند. در صورتی که اطلاعاتی در مورد هش ریت ندارید پیشنهاد می‌کنیم مطلب هش ریت چیست را مطالعه نمایید.

دستگاه ایسیک (ASIC) به دلیل اینکه از توان محاسباتی بالا برخوردار بوده و در عین حال مصرف برق کمتری به نسبت دستگاه‌های دیگر دارد مورد استقبال شمار زیادی از علاقه‌مندان به ماینینگ قرار گرفت. یکی از پرکاربردترین دستگاه‌های استخراج ارز دیجیتال در ایران نیز همین دستگاه است.

هزینه استخراج ارز دیجیتال

هزینه استخراج ارز دیجیتال

هزینه استخراج ارزهای دیجیتال ارتباط مستقیمی با نحوه استخراج داشته و در مجموع به شبکه‌ای که قصد ماینینگ در آن را دارید مرتبط می‌باشد. البته عوامل دیگری نیز در هزینه استخراج ارزهای دیجیتال موثر هستند. به عنوان مثال اینکه از چه تعرفه برقی جهت تأمین انرژی دستگاه استفاده کنید، شرایط تهویه و خنک‌کنندگی را با چه مبلغی انجام دهید، همه و همه عواملی هستند که بایستی جهت ماینینگ به آن‌ها توجه کنید. در ادامه لیست برخی از هزینه‌ها را مشاهده می‌نمایید.

  • هزینه خرید دستگاه
  • هزینه تأمین برق
  • هزینه نگهداری شامل تهویه، فن، کنترل صدای دستگاه و…
  • اینترنت متصل به دستگاه
  • کارمزد شبکه
  • و در آخر هزینه‌ای نامتعارف به نام هزینه دریافت مجوز!!!

البته در همین خصوص یکی از متخصصان موسسه جی پی مورگان با استفاده از شاخصی به نام CBECI هزینه‌ی متوسط تولید هر 1 بیت کوین را 13 هزار دلار تخمین زده که این عدد با توجه به میزان سختی شبکه، منقرض شدن دستگاه‌های قدیمی و… دائما در حال تغییر است. با دنبال کردن این تخمین و یک حساب و کتاب ساده می‌توانید با توجه به قیمت لحظه‌ای 1 بیت کوین، هزینه استخراج ارزهای دیجتال را محاسبه کنید.

PCrypto: پارسیان کریپتو مرجع دقیقی برای قیمت ارز دیجیتال

قانون استخراج ارز دیجیتال

قانون استخراج ارز دیجیتال

این اولین بار نیست که در زمینه‌ی ارزهای دیجیتال با واژه‌های متناقض مواجه می‌شویم! یکی از مأموریت‌های اصلی بیت کوین یا شاید بهتر است بگوییم مهمترینش، تمرکززدایی از وضع قوانین و انتقال قدرت به اکثریت آرای جامعه است؛ با این وجود در حال حاضر تقریبا در تمامی کشورها شاهد اتفاقات مغایر با این مأموریت هستیم.

قانون استخراج ارز دیجیتال در ایران و دیگر کشورهای جهان بسته به سیاست‌ های موجود در آن کشور متغیر و البته سخت‌گیرانه است. این قوانین معمولا ارتباط مستقیمی با سیاست تولید انرژی در کشورها دارد. با توجه به اینکه اصلی‌ترین عامل مخالفت حکومت‌ ها با شبکه‌ های مبتنی بر الگوریتم اجماع کار همچون بیت‌کوین، مصرف انرژی‌ های تجدیدناپذیر همچون سوخت‌های فسیلی (تولید برق) می‌باشد، لذا این قوانین عموما در همین راستا است.

در رابطه با قانون استخراج ارز دیجیتال در ایران جالب است بدانید که امکان فعالیت قانونی و رسمی در این زمینه برای ماینرها فراهم است. البته قوانین جالبی نیز برای آن وضع شده. به عنوان مثال یکی از این قوانین این است که ماینرها بایستی BTC استخراج شده را به بانک مرکزی بفروشند و یا جهت هرگونه تراکنش دیگری مجوز دریافت کنند.

یکی دیگر از قانون های استخراج ارز دیجیتال در ایران این است که اماکنی که دارای مزرعه ماینینگ بوده و یا حتی یک دستگاه ماینر را نگهداری می‌کنند، بایستی با تعرفه بیشتری هزینه مصرفی برق را بپردازند. عده‌ی بسیاری معتقد هستند که با این قوانین عملا ماینینگ ارز دیجیتال در ایران تا حدی غیرمنطقی به نظر رسیده و دوره‌ی آن به اتمام رسیده. البته هنوز هم هستند افراد و مجموعه‌هایی که از این شرایط به نفع خود بهره برده و همچنان مشغول استخراج هستند.

مطالعه بیشتر : برای دریافت اطلاعات بیشتر، مقاله  پرایس اکشن چیست؟ مطالعه کنید .

آینده ماینینگ ارز دیجیتال

آینده ماینینگ ارز دیجیتال

با توجه به اینکه نوک پیکان انتقادات در حوزه‌ی ارزهای دیجیتال به سمت الگوریتم اجماع اثبات کار گرفته شده دور از ذهن نیست که این الگوریتم به همراه دستگاه مورد استفاده یعنی ماینر، همگی از ریشه منسوخ شوند. این فرضیه زمانی قوت گرفت که دومین شبکه بزرگ دنیا یعنی اتریوم با اکثریت آرای جامعه‌اش، مهاجرتی بزرگ را انجام داد.

مهاجرت از الگوریتم اجماع اثبات کار به الگوریتم اجماع اثبات سهام! این مهاجرت منجر به جمع‌آوری مزارع بسیاری از دستگاه‌های استخراج ارز دیجیتال شد.البته جامعه بیت‌کوین، تمام‌قد در مقابل این انتقادات ایستادگی کرده و هنوز مانند اتریوم سر خم نکرده است.

ایدئولوژی آن‌ها نیز تا حد زیادی منطقی است. آن‌ها معتقد هستند که مصرف برق دستگاه‌ها ماینر به نسبت مصرف سایر صنایع عدد ناچیزی است. باید منتظر باشیم و ببینیم که در جنگی که طرفداران محیط زیست و حکومت‌ها در یک طرف آن قرار داشته و طرفدران بیت کوین در سمت دیگر آن، کدامیک پیروز خواهند شد!

بهترین ارز های دیجیتال برای استخراج

پیش از آنکه به سراغ آموزش استخراج ارز دیجیتال برویم با ما همراه باشید تا بهترین ارزهای دیجیتال برای استخراج را به شما معرفی کنیم. البته استفاده از واژه بهترین صحیح نبوده چرا که بایستی بسته به شرایط مالی خود نسبت به انتخاب اقدام نمایید. اما در این بخش شاهد ارزها و شبکه‌هایی هستید که به نسبت به موارد مشابه مطرح هستند.

مطالعه بیشتر : شما میتوانید  برای دریافت اطلاعات، مقاله  صرافی متمرکز ارز دیجیتال چیست، مطالعه کنید .

استخراج بیت کوین؛ صدر جدول بهترین ارز های دیجیتال برای استخراج

همه چیز راجب استخراج ارز دیجیتال

اگر به دنبال یک شبکه مطمئن برای شروع فعالیت هستید به عنوان راهنمای ماینینگ ارز دیجیتال باید به شما بگوییم بیت کوین بهترین انتخاب است. این شبکه با نماد اختصاری BTC به قدری به شهرت رسیده که عموم مردم آن را مترادف ارزهای دیجیتال می‌داند.

این رمزارز محبوب که در سال 2009 به دنیا معرفی شد، بالاترین حجم بازار را در اختیار دارد به همین دلیل هم استخراج آن با خیالی آسوده انجام می‌شود چرا که دارای ریسک کمتری نسبت به باقی شبکه‌ها است.البته تعداد مخاطبان زیاد، خود عاملی تأثیرگذار در افزایش سختی شبکه و در پی آن کاهش سرعت استخراج می‌باشد.

لذا اگر به دنبال درآمد بالاتر هستید و قدرت ریسک‌پذیری بالایی دارید، پیشنهاد می‌کنیم از استخراج بیت کوین صرف نظر کرده و به سراغ شبکه‌های نوظهورتر بروید.

استخراج اتریوم، روشی منسوخ شده !

ماینینگ یا استخراج ارز دیجیتال

اتریوم به مانند بیت کوین در گذشته از الگوریتم اجماع اثبات کار بهره برده و به همین دلیل امکان استخراج از طریق دستگاه ماینر فراهم بود. اما پس از تحول عظیم این شبکه و تغییر الگوریتم به اثبات سهام حالا دیگر امکان استخراج اتریوم از طریق ماینرها فراهم نبوده و بایستی به سراغ بهترین ارزهای اثبات سهام استفاده می‌کنند بروید.

دوج کوین و لایت کوین؛ یک تیر و دو نشان!

دوج کوین که سردم‌دار میم‌کوین‌ها بوده و یک فورک یا انشعاب از لایت کوین است، توانسته علاقه‌مندان بسیاری را به سمت خود جذب کند. (فورک چیست؟) عواملی همچون سختی پایین شبکه، بالا بودن سرعت استخراج و استخراج همزمان لایت‌کوین و دوج‌کوین با یک دستگاه سبب افزایش تعداد طرفداران استخراج دوج کوین شده.

شبکه مونرو (Monero)

همان طور که گفتیم، خرید دوج کوین و استخراج آن طرفداران زیادی دارد؛ اما در این میان نباید از محبوبیت Monero نیز غافل شد. حفظ حریم شخصی کاربران یکی از مواردی است که سبب شده محبوبیت ارز دیجیتال مونرو افزایش پیدا کند و به عنوان یکی از پیشگامان ناشناس‌ ماندن کاربران در فرایند تراکنش و جابه‌جایی دارایی‌ها شناخته شود.

نمایش جزئیات تراکنش‌ شبکه بیت کوین، یکی از انتقاداتی است که به این شبکه وارد می‌شود و سازندگان مونرو این موضوع را یکی از دلایل عمده ساخت این شبکه معرفی می‌کنند. در حقیقت می‌توان ساخت و ایجاد مونرو را علاوه بر حل این مشکل، انجام تبادلات پولی و مالی بدون سانسور و با رعایت حریم خصوصی افراد نیز دانست.

آموزش استخراج ارز دیجیتال

حال که با جزئیات بسیار مفیدی در رابطه با این مبحث جذاب آشنا شدید بیاید به سراغ راهنمای ماینینگ ارز دیجیتال برویم. در ابتدا بهتر است با تجهیزات و ملزومات آن آشنا شوید.

تجهیزات استخراج

  • اینترنت پایدار: اولین چیزی که به عنوان یک زیرساخت به آن نیاز دارید اینترنت است. یک اینترنت پایدار و بدون قطعی (یا حداقل با کمترین قطعی در ایران!)
  • کیف پول: برای اینکه بتوانید دارایی خود را ذخیره کنید مسلم است که به یک کیف پول ارز دیجیتال معتبر نیاز دارید. در مجله پارسیان کریپتو راهنمای جامعی جهت انتخاب بهترین کیف پول ارز دیجیتال برای شما فراهم شده.
  • برق مصرفی و مجوز: از آنجایی که در ایران امکان استخراج ارز دیجیتال با تعرفه‌های معمول وجود نداشته و منع قانونی برای آن در نظر گرفته شده است بایستی در ابتدا تعرفه برق خود را تغییر داده و مجوزهای لازم را از مراجع قانونی اخد نمایید.
  • تهویه و فن خنک‌کننده: پیش‌نیاز بعدی تهیه فضایی مناسب و مجهز به خنک‌کننده‌های پرقدرت است؛ دلیل آن هم حرارت بالای دستگاه ماینر در حین استخراج است.
  • دستگاه ماینر: قدم بعدی انتخاب دستگاه مناسب بر اساس عواملی همچون شبکه، میزان سرمایه، انتظار از میزان درآمد و… است. دستگاه‌های بسیاری در بازار موجود بوده که هر کدام دارای توان مختلفی هستند. حتما پیش از خرید به راهنمای خرید ماینر توجه نمایید

راهنمای ماینینگ ارز دیجیتال

ماینینگ ارز دیجیتال به هیچ وجه تحت حمایت هیچ مرجع قانونی نبوده و در صورتی که در هر مرحله از فرایند از تولید تا فروش به مشکلی بر بخورید هیچ نهادی پاسخگو نخواهد بود.

برق مصرفی دستگاه ماینر همواره دارای حساسیت‌های بسیاری بوده و هر لحظه امکان دستور توقف فعالیت توسط دستگاه‌های نظارتی وجود خواهد داشت.

با توجه به ریسک بالای فعالیت غیرقانونی و بدون مجوز که یکی از عواقب آن توقیف دستگاه و دارایی موجود در کیف پول است، ترجیحا از فعالیت پیش از اخذ مجوز بپرهیزید.

سخن پایانی

در پایان توجه شما را بار دیگر به این نکته جلب می‌کنیم که اگر به تازگی قصد ورود به دنیای استخراج ارز دیجیتال و ماینینگ را دارید حتما در خصوص معایب الگوریتم اثبات کار اطلاعات دقیقی را کسب کرده و سپس اقدام به خرید دستگاه و سرمایه‌گذاری نمایید.

سوالات متداول

1 – استخراج ارز دیجیتال چیست؟

به زبانی ساده فردی ناشناس به نام ساتوشی ناکاموتو معدنی را یافته و شرایطی را فراهم نموده تا هر کسی صرفا با پذیرش و باور کردن آن بتواند از استخراج عنصری به نام بیت کوین سودهای هنگفتی به دست آورد.

2 – آیا استخراج ارز دیجیتال منسوخ شده است ؟

خیر؛ هنوز هم بزرگترین شبکه دنیا یعنی بیت کوین از این روش جهت اعتبارسنجی تراکنش‌ های استفاده می‌کند .