پاول دورف (Pavel Durov) کیست؟ بررسی زندگینامه مدیر عامل تلگرام و پروژه TON

در دنیای دیجیتال امروز، نام پاول دورف برای بسیاری از افراد آشناست. او به عنوان خالق پیام‌رسان محبوب تلگرام شناخته می‌شود، پلتفرمی که به خاطر امنیت و تمرکز بر حریم خصوصی کاربران، شهرت جهانی پیدا کرده است. اما داستان پاول دورف فراتر از این عنوان است. او یک کارآفرین و یک برنامه‌نویس ماهر است که در دنیای فناوری اطلاعات، امواج نوینی را به وجود آورده است.

پاول دورف، که به خاطر مهارت‌های استثنایی در برنامه‌نویسی و تعهدش به حفظ حریم خصوصی کاربران شناخته می‌شود، بارها در مقابل فشارهای دولتی و سودجویی شرکت‌ها ایستادگی کرده است. داستان زندگی او، از درگیری با نیروهای امنیتی روسیه گرفته تا زندگی در تبعید، به جذابیت و شهرت او افزوده است. در این مقاله قصد داریم به بیوگرافی پاول دورف از دوران کودکی تا به امروز بپردازیم و نگاهی عمیق‌تر به زندگی شخصی و حرفه‌ای این نابغه فناوری بیندازیم.

پاول دورف کیست؟ زندگینامه پاول دورف

برخی افراد، پاول دورف را به عنوان (زاکربرگ روسی) می‌شناسند، در حالی که برخی دیگر او را به دلیل شباهت ظاهری به قهرمان فیلم ماتریکس (The Matrix)، (نئوی روسی) می‌نامند. هر نامی که بر او بگذاریم، نمی‌توان انکار کرد که دورف یکی از چهره‌های برجسته و تأثیرگذار در دنیای تکنولوژی و ارزهای دیجیتال است.

افرادی که در حوزه تکنولوژی و فضای دیجیتال فعالیت می‌کنند، احتمالاً با نام پاول دورف آشنا هستند. او یک مهندس کامپیوتر و کارآفرین است. ملیت پاول دورف روسی دارد که بیشتر به خاطر تأسیس شبکه اجتماعی وی‌کی (VKontakte) و پیام‌رسان محبوب تلگرام (Telegram) شناخته می‌شود. با راه‌اندازی وی‌کی، دورف توانست چهره شبکه‌های اجتماعی را در روسیه و اروپای شرقی برای همیشه تغییر دهد و تأثیر عمیقی بر زندگی یک نسل بگذارد.

پس از خروج از وی‌کی، پاول دورف به همراه برادرش نیکلای دورف (Nikolai Durov) پیام‌رسان تلگرام را راه اندازی کرد که امروزه بیش از 500 میلیون کاربر ماهیانه دارد. در سال 2018، پاول با ایجاد بلاکچین «شبکه باز تلگرام» (Telegram Open Network | TON) وارد دنیای ارزهای دیجیتال شد و به تأثیرگذاری خود در این حوزه ادامه داد.

بیشتر بخوانید: تون چیست

دوران کودکی آقای مدیرعامل تلگرام چگونه گدشت؟

پاول دورف در 10 اکتبر 1984 در شهر لنینگراد (سن پترزبورگ کنونی) در شوروی سابق متولد شد. به دلیل شغل پدرش، بخشی از دوران کودکی خود را در شهر تورین ایتالیا گذراند و سپس به روسیه بازگشت. پاول در خانواده‌ای تحصیل‌کرده بزرگ شد؛ پدرش والری دورف (Valery Durov) یک فیلولوژیست مشهور روسی و رئیس دانشکده فیلولوژی دانشگاه ایالتی سن پترزبورگ بود و مادرش آلبینا (Albina Durova) نیز استاد همان دانشگاه بود.

برادر بزرگ‌تر پاول، نیکلای دورف (Nikolai Durov)، ریاضی‌دان و برنامه‌نویس برجسته‌ای است و از بنیان‌گذاران تلگرام به شمار می‌رود. نیکلای که حدود 4 سال از پاول بزرگ‌تر است، از کودکی هوش فوق‌العاده خود را به خانواده نشان داد. او برنده سه مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی، سه مدال نقره و یک مدال طلای المپیاد جهانی کامپیوتر است و در سن 25 سالگی، اولین دکترای خود را از دانشگاه ایالتی سن پترزبورگ دریافت کرد.

تحصیلات پاول دورف

پاول دورف پس از اتمام دبیرستان، وارد دانشگاه ایالتی سن پترزبورگ شد و در رشته لغت‌شناسی و ترجمه انگلیسی به تحصیل پرداخت. طبق اطلاعات موجود در پروفایل وی‌کی وی، دورف توانایی صحبت به هشت زبان مختلف از جمله روسی، انگلیسی، فرانسوی، آلمانی، اسپانیایی، ایتالیایی، لاتین و فارسی را دارد.

در دوران دانشگاه، او با استعداد بالای خود در زمینه‌های مختلفی مانند زبان، برنامه‌نویسی و طراحی، جوایز متعددی کسب کرد. علاوه بر این، در دانشکده نظامی دانشگاه نیز آموزش‌هایی در زمینه تبلیغات، پروپاگاندا و جنگ روانی دید. در همان زمان، وب‌سایت «Durov.com» را ایجاد کرد که به عنوان یک پایگاه داده برای منابع آموزشی دانشجویان علوم انسانی عمل می‌کرد.

در همین دوره بود که دورف به فکر ایجاد یک پلتفرم ارتباطی برای دانشجویان دانشگاه سن پترزبورگ افتاد. نتیجه این ایده، وب‌سایت «spbgu.ru» بود که به دانشجویان امکان می‌داد پروفایل‌های شخصی شامل اطلاعاتی مانند نام، رشته تحصیلی، لیست دوستان و گروه‌ها را ایجاد کنند. این وب‌سایت به نوعی پیش‌زمینه‌ای برای راه‌اندازی شبکه اجتماعی وی‌کی شد. جالب اینجاست که برای تبلیغ این وب‌سایت، دورف از طریق یک حساب ناشناس با خودش به بحث و جدل می‌پرداخت!

در سال 2006، دورف از دانشگاه فارغ‌التحصیل شد و به کارآفرینی روی آورد. همان سال، شرکت (VKontakte) را تأسیس کرد که بعدها به وی‌کی تغییر نام داد. این شبکه اجتماعی با الهام از فیس‌بوک و وب‌سایت دانشگاهی دورف شکل گرفت. در سال 2014، پاول دورف از وی‌کی جدا شد و روسیه را ترک کرد تا به پروژه‌های جدید بپردازد.

از دیگر دستاوردهای برجسته پاول دورف می‌توان به انتخاب او به عنوان یکی از امیدوارترین رهبران جوان اروپای شمالی در آگوست 2014 اشاره کرد. همچنین در سال 2017، او به نمایندگی از فنلاند به گروه رهبران جوان جهانی در مجمع جهانی اقتصاد (WEF Young Global Leaders) پیوست. در ژوئن 2018، اتحادیه روزنامه‌نگاران قزاقستان به خاطر موضع‌گیری اصولی دورف در برابر سانسور و دخالت دولت در ارتباطات آنلاین، به او جایزه‌ای اهدا کرد. علاوه بر این، مجله فورچون در سال 2018، دورف را در فهرست سالانه “۴۰ نفر زیر ۴۰ سال” خود قرار داد، که شامل تاثیرگذارترین جوانان در عرصه تجارت است.

شرکت VKontakte

پس از فارغ‌التحصیلی، پاول دورف و برادرش شرکت VKontakte، که به اختصار VK شناخته می‌شود، را تأسیس کردند. این پلتفرم به سرعت تبدیل به یکی از محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی روسیه شد و در زمانی که پاول دورف مدیرعامل آن بود، ارزش آن به حدود سه میلیارد دلار رسید. در سال 2013، دورف تحت فشار قرار گرفت تا اطلاعات کاربران VK را به دولت روسیه ارائه کند، اما با تاکید بر حق کاربران برای حفظ حریم خصوصی، از این کار خودداری کرد.

در نتیجه، دورف تصمیم به فروش سهام خود در شرکت گرفت و در سال 2014، آخرین 12 درصد از سهام خود را به ایوان تاورین مدیرعامل مگافون، یکی از بزرگترین شرکت‌های مخابراتی روسیه، فروخت.

در آوریل 2014، به دلیل اختلافات با مقامات دولتی که کنترل VK را به دست گرفته بودند، دورف از این شرکت جدا شد. او پس از سال‌ها مواجهه با فشارهای دولت روسیه به دلیل امتناع از ارائه اطلاعات کاربران، کشور را ترک کرد و بعدها تابعیت چندین کشور دیگر از جمله فرانسه، سنت کیتس و نویس و امارات متحده عربی را به دست آورد.

پاول دورف و تلگرام

در سال 2013، پاول دورف و برادرش نیکولای با همراهی چند نفر از کارکنان وفادار خود، یک سیستم پیام‌رسان جدید به نام تلگرام راه‌اندازی کردند. نیکولای پروتکل امنیتی MTProto را توسعه داد که اساس امنیت تلگرام را تشکیل می‌دهد.

به دلیل تجربیات ناخوشایندی که پاول دورف با VK داشت، تصمیم گرفت که تلگرام را در خارج از روسیه توسعه دهد و برلین، آلمان را به عنوان مقر اولیه انتخاب کرد. تا پایان سال 2013، نسخه‌های iOS و اندروید تلگرام وارد بازار شدند.

پاول دورف به همراه برادرش و تعدادی از همکاران، تلگرام را با هزینه‌ای بالغ بر 260 میلیون دلار راه‌اندازی کرد. جالب است بدانید که دورف اعتقادی به کسب درآمد از برنامه‌های پیام‌رسان ندارد و تا مدتی هزینه‌های تلگرام را از سرمایه شخصی خود تأمین می‌کرد. او بر این باور است که برای حفظ حریم خصوصی کاربران، چنین برنامه‌هایی نیاز به حمایت مالی دارند و کسب درآمد از آنها می‌تواند این حریم را به خطر بیندازد.

تلگرام به سرعت محبوبیت یافت. در ماه اول توانست 100 هزار کاربر جذب کند و یک سال بعد این تعداد به 15 میلیون نفر رسید. در سال 2016، تعداد کاربران تلگرام به 100 میلیون نفر و در سال 2018 به بیش از 200 میلیون نفر رسید. اکنون این تعداد به بیش از 500 میلیون کاربر فعال رسیده است.

در ایران، پس از فیلتر شدن وایبر، کاربران به تلگرام روی آوردند و این پیام‌رسان به محبوب‌ترین ابزار ارتباطی در ایران تبدیل شد.

شعار تلگرام “سریع‌تر و امن‌تر” بود و برای دستیابی به این هدف، از دو لایه رمزگذاری در این اپلیکیشن استفاده شده است. امنیت تلگرام توجه بسیاری را به خود جلب کرد، حتی گروه‌های مختلف، از جمله گروهک داعش، از این پیام‌رسان استفاده کردند. پاول دورف، برای اثبات امنیت بالای تلگرام، جایزه‌ای به مبلغ 200 هزار دلار برای کسی که بتواند کدهای آن را رمزگشایی کند تعیین کرد. این اقدام نشان‌دهنده اعتماد بالای او به امنیت این پلتفرم است.

پاول دورف، سازنده تلگرام، در مصاحبه‌ای با سایت TechCrunch اظهار داشت:

“اگر بخواهم به طور ساده بیان کنم، تعداد اپلیکیشن‌های پیام‌رسان مهم نیست، زیرا همه آنها (به جز تلگرام) بیخود هستند.”

ارتباط آقای دورف و ارزهای دیجیتال

در ژانویه 2018، اعلام شد که پاول دورف به منظور بهره‌برداری از پیشرفت‌های تلگرام، ارز دیجیتالی به نام “گرام” و یک پلتفرم با عنوان “شبکه باز تلگرام” یا به طور کوتاه “TON” را آغاز کرده است.

در سپتامبر 2019، نسخه آزمایشی شبکه باز تلگرام (TON) منتشر شد که به افراد با تجربه فنی اجازه می‌داد از آن استفاده کنند. گرچه برنامه‌ریزی برای راه‌اندازی TON و توزیع توکن‌های گرام برای 31 اکتبر و همزمان با سالگرد انتشار وایت پیپر بیت‌کوین تنظیم شده بود، اما کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا آن را با یک دستور اضطراری لغو کرد و دلیل آن نگرانی از پر شدن بازار ایالات متحده آمریکا با اوراق بهادار ثبت نشده از طریق توکن Gram بود.

تلگرام در ماه می سال 2020 به طور رسمی از این پروژه کناره‌گیری کرد، اما این جدایی به معنی پایان کار این پروژه نبوده و TON پس از آن هم به فعالیت خود ادامه داد.

ثروت Pavel Durov چقدر است؟

طبق گزارشات مجله فوربز، از سال 2016 تا سال 2020، ثروت پاول دورف به طور قابل توجهی افزایش یافته است. در سال 2016، ثروت او تقریباً 600 میلیون دلار بوده و به عنوان 135 امین نفر ثروتمند روسی شناخته می‌شد. در سال 2020، ثروت پاول دورف به 3/4 میلیارد دلار ارتقا یافت و جایگاهش به عنوان نفر ۳۰ ام ثروتمندترین افراد جهان ارتقا یافت. بیشترین بخش از ثروت پاول دورف به دلیل مالکیت وی در تلگرام و پلتفرم بلاک چین TON است. تا سپتامبر 2022، او بعنوان 104 امین فرد ثروتمند جهان شناخته می‌شد.

دستگیری پاول دورف در فرانسه

پایگاه خبر رسانی روسیا آلیوم در ساعات آغازین بامداد روز یکشنبه چهارم شهریور ماه 1403 در خبری فوری خود به نقل از برنامه خبری تلویزیونی TF1 فرانسه اعلام کرد که پاول دورف، بنیانگذار و موسس تلگرام در فرودگاه لوبورژه که در حومۀ شهر پاریس قرار دارد، از سوی نهادهای امنیتی و پلیس فرانسه بازداشت شده است.

این گزارش‌ها حاکی از آن است که دستگاه امنیتی فرانسه پس از آنکه قرار بازداشت پاول دوروف از سوی مقامات قضائی این کشور صادر گردید، او را در هنگام پیاده شدن از هواپیمای شخصی‌ خود بازداشت کرده و به ادارۀ پلیس رهسپار کردند. ادارۀ پلیس فرانسه دلیل حکم بازداشت دورف را همکاری نکردن وی با نیروهای امنیتی فرانسه اعلام کرده و اتهام او را مشارکت در قاچاق مواد مخدر و جرایم سنگین می‌داند.

شبکۀ TF1 نیز، انتشار پیام‌های رمزگذاری شده در تلگرام را از علت‌های اصلی این دستگیری دانسته که دقیقا به همین دلیل خبر دستگیری دورف واکنش‌های زیادی را به‌همراه داشته است.

پاول دورف که تابعیت‌ کشورهای فرانسه، امارات و سنت کیتس و نویس که یکی از جزایر دریای کارائیب می‌باشد را داراست، اکنون به جرائم متعددی همچون: پولشویی، تروریسم، قاچاق مواد مخدر، کلاهبرداری و پورنوگرافی کودکان متهم شده است.

سفارت روسیه نیز در پاریس که بلافاصله مقامات فرانسوی را به دلیل عدم شفافیت دستگیری او متهم کرده بود با احضار کردن سفیر فرانسه در این کشور، در خصوص دلایل بازداشت دورف و تسهیل‌ نکردن دسترسی کنسولی سوالاتی را مطرح کردند. همچنین برخی از شهروندان روسی زبان نیزبه ‌نشانۀ اعتراض به دستگیری هموطن خود، موشک‌های کاغذی را مشابه آیکون تلگرام بود، به سمت سفارت فرانسه در خاک کشور روسیه پرتاب کردند.

لازم به ذکر است که یک قاضی فرانسوی نیز اتهاماتی را به پاول دورف منتسب کرده که از مهم‌ترین آنها می‌توان به عدم همکاری کافی او با مقامات قضایی و همچنین عدم اقدام شفاف در برابر استفادۀ مجرمانه از برخی از کاربران تلگرام اشاره کرد.

اتهامات پاول دورف

بازداشت پاول دورف بازتاب بسیار زیادی در رسانه‌های خبری و البته فضای مجازی داشت، به همین دلیل مقامات فرانسوی مدعی شدند که دورف بنیان گذار تلگرام شریک جرم در برخی از اتهامات وارده به شرح زیر می‌باشد:

• ضعف نظارت بر محتواهای ارسال شده
• عدم تمایل به همکاری با سیستم‌های قضایی
• قاچاق مواد مخدر
• پولشویی
• به اشتراک گذاشتن تصاویر مستهجن
• پورنوگرافی کودکان در پلتفرم تلگرام

از همین رو دفتر دادستانی کشور فرانسه نیز در روز دوشنبه پنجم شهریورماه 1403 بخشی از تحقیقات قضایی در حال انجام را به صورت یک فهرست دقیق از اتهامات علیه دورف درآورد و برای اطلاع رسانی بهتر به مردم، آن‌ها را منتشر کرد.

فهرست بلندبالایی از اتهامات دورف که توسط دادستانی پاریس انتشار یافته عبارت‌اند از:

• مشارکت وی در مدیریت یک پلتفرم مجازی آنلاین برای انجام معاملاتی که غیرقانونی هستند و عمدتا در یک گروه سازمان‌ یافته انجام می‌شوند
• امتناع کردن وی از ارائه‌ی انواع اطلاعات و یا اسناد مورد نیاز به مقامات قضایی، امنیتی و سایر ارگان‌های مربوطه برای اجرای شنود مجاز
• مشارکت وی در ثبت، نگهداری و انتشار تصاویر پورنوگرافی در خصوص افراد زیر سنِ قانونی (18سال)
• مشارکت وی در انتشار، توزیع، عرضه و یا در دسترس قرار دادن تصاویر مختلف پورنوگرافی در خصوص افرادی که زیر سن قانونی 18 سال هستند
• مشارکت وی در تهیه، خرید، حمل، نگهداری، عرضه و یا فروش انواع مواد مخدر در یک گروه کاملا سازمان‌ یافته
• مشارکت وی در عرضه، فروش و یا دردسترس قرار دادن انواع ابزارها، تجهیزات، دیتاها، برنامه‌ها یا داده‌هایی که به سیستم‌های پردازش داده‌ آسیب می‌رساند.
• طراحی و تطبیق برخی از نرم افزارهای پردازش داده که غیرقانونی هستند
• مشارکت کردن در امورات کلاهبرداری که عمدتا به صورت سازمان‌یافته هستند
• به عضویت درآمدن در یک گروه جنایی خاص که با هدف ارتکاب جرایم در حال فعالیت هستند
• متهم به پولشویی
• کسب درآمد‌های مختلف از محل جرایم و تخلفات مرتبط با گروه‌های سازمان‌ یافته
• ارائه‌ی انواع خدمات رمزنگاری شده که با عدم تعریف حفظ محرمانگی همراه هستند
• واردات ابزارهای مختلف برای انجام رمزنگاری‌های مختلف با هدف احراز هویت کاربران
• عدم انجام نظارت بر صحت داده‌های وارد شده توسط کاربران
• سوءاستفاده از اطلاعات محرمانۀ کاربران بدون اطلاع به آن‌ها

بیانات ریاست جمهوری فرانسه دربارۀ دستگیری پاول دورف

امانوئل مکرون، رئیس جمهور کشور فرانسه در خصوص دستگیری پاول دوروف مدیریت پلتفرم تلگرام، به جهت حل نگرانی‌های پیش آمده در جامعه به خبرنگاران پاسخ‌هایی داده و همراه تأکید کرده است که این اقدام «تحت هیچ شرایطی یک تصمیم سیاسی» نیست و صرفا بخشی از یک تحقیق قضایی به حساب می‌آید که هم اکنون در حال انجام می‌باشد.

امانوئل مکرون همچنین در بیانات خود، تعهدات کشور فرانسه را به آزادی بیان و نوآوری‌های جدید در چارچوب قانون یادآوری کرد و اذعان داشت که این مساله از حقوق عادی شهروندان فرانسه بوده و همواره از آن‌ها حمایت می‌کند.

بیانات تاکر کارسون دربارۀ دستگیری پاول دورف

تاکر کارسون چهرۀ بسیار‌ مشهور رسانه‌ای و البته مجری سابق فاکس‌ نیوز در واکنش به دستگیری پاول دورف در کشور فرانسه، در توییتر شخصی خود نوشت:

«پاول دورف زمانی که کشور روسیه را ترک می‌کرد، دولت روسیه تلاش می‌کرد تا شرکت رسانۀ اجتماعی او یعنی تلگرام را کنترل کند. در نهایت این شخص آقای پوتین نبود که دورف را به دلیل اجازه دادن تلگرام به مردم برای اعمال آزادی بیان دستگیر کرد بلکه در واقع این یک کشور غربی که متحد با دولت بایدن و یکی از اعضای ناتو بود، او را بازداشت کرد. امشب پاول دورف در یک زندان سیاسی در کشور فرانسه نشسته است و این یک هشدار واضح برای تمامی صاحبین پلتفرم‌هایی است که از سانسور حقیقت که به دستور دولت‌ها و آژانس‌های اطلاعاتی صادر می‌شود، امتناع می‌کند. این همان تاریکی است که به سرعت جهان آزاد را فرا خواهد گرفت».

بیانات ایلان ماسک دربارۀ دستگیری پاول دورف

ایلان ماسک مالک شبکۀ محبوب اجتماعی ایکس یا همان توییتر سابق در توییت‌های شخصی خود به دستگیری پاول دورف در فرانسه واکنش نشان داد و با اشاره به بند متمم اول قانون اساسی ایالات متحدۀ آمریکا متنی را منتشر کرد. ایلان ماسک در توییت خود از سیستم هوش مصنوعی گراک پرسید و نوشت:

«این تبلیغ که برای متمم اول قانون اساسی است را ببینید، به نظر که قانع‌کننده می‌رسد».

سرانجام پروندۀ دستگیری مالک تلگرام

مصادیق مجرمانه‌ای که برخی از کاربران پلتفرم تلگرام از آن استفاده کردند منجر به ایجاد درد سر برای پاول دورف شد. سرانجام دادستانی شهر پاریس دستور پایان بازداشت پاول دوروف مالک تلگرام را صادر و دورف را به دادگاه این شهر احضار کرد.

برخی از شواهد نشان از آن دارد که دو خودروی امنیتی از محلی که احتمال می‌رفت دوروف در آن‌جا نگهداری می‌شده است، خارج شده‌اند.

جمع بندی

پاول دورف مالک و بنیان گذار پلتفرم تلگرام که تابعیت کشور فرانسه را دارد، در شامگاه سوم شهریور ماه سال 1403 ‌پس از آنکه جت شخصی خود از کشور باکو به کشور پاریس آمد و در خاک این کشور به زمین نشست، از سوی نهادهای امنیتی و پلیس کشور فرانسه بازداشت شد.

پاول دوروف نیز به جرائم متعددی چون: کلاهبرداری، تروریسم قاچاق مواد مخدر، پولشویی و پورنوگرافی کودکان متهم شده است.

گفتنی است که کشور فرانسه، استفاده از هرگونه رمزنگاری را برای خدمات معمول مانند حفاظت داده و یا احراز هویت را مُجاز و استفاده از رمزنگاری‌هایی که به جهت استفاده از برنامه‌ها و یا فعالیت‌های غیرمجاز هستند را ممنوع می‌داند. بنابراین هرگونه استفادۀ جدیدی از رمزنگاری‌ها باید به مقامات قضایی اعلام و یا به طور خاص اقدام به اخذ مجوز کنند.

سوالات متداول

تلگرام چه تفاوتی با سایر پیام‌رسان ها دارد؟

تلگرام بر روی امنیت و حریم خصوصی کاربران تمرکز دارد و از رمزنگاری end-to-end برای محافظت از پیام ها و اطلاعات کاربران استفاده می کند.

چرا پاول دورف از VKontakte کناره گیری کرد؟

دورف به خاطر فشارهای دولت روسیه برای سانسور محتوای VKontakte از این پلتفرم کناره گیری کرد.

پروژه ی TON چیست؟

TON مخفف Telegram Open Network است و به دنبال ایجاد یک سیستم پرداخت غیرمتمرکز و امن بر پایه ی بلاک چین است.

پروژه های آقای دورف کدام اند؟

شبکه اجتماعی VK، پیام‌رسان Telegram و بلاک چین TON از جمله پروژه‌های مطرح پاول دورف هستند.